Ke Kumu Hawaii, Volume I, Number 3, 10 December 1834 — MAKE. [ARTICLE+ILLUSTRATION]

MAKE.

Waialua, Augate 16, 1834. Ua make o loba Kanehailua. He kanaka kahi ko ia; 65 kona mau makahiki paha. I Waimea i Hawaii kona wahi i hanau ai. Ua ike aku oia ia Lono malaila, i kona wa opiopio. I ka manawa o Kamehameha i lanakila ai, holo mai la ia i Oahu nei. Ua noho ia i kela manawa, mahope o ka lealea, o ka hula, a me ka puhenehene. A hiki mai na misionari, aole ia i huli koke mai, ma ka noa kona makemake. A mahope iho, ua huli maopopo mai oia. A i kona wa elemakule, powehiwehi ana na maka, hooikaika no ia, ma ka ike i ka palapala. I mai la na hoahanau, aole i ike aku kekahi i kona hihia, mai keia manawa mai a hiki i kona hopena. Ua loaa ia ia i kona wa elemakule ka ike ma ka helu kamalii, ma ka palapala-lima a me ka olelo honua. Ma ka Palapala Hemolele nae kona manao nui. Ua manao ia, aole he ola, ke make ia mamuli o ka naaupo. Ua hookomoia oia iloko o ka ekalesia, ma Waialua nei, i ka malama o Maraki, 1834, Ua olelo pinepine mai ia, ua ikaika kona manao mamuli o lesu. A i kona mau ia e mai ai, manao iho la makou, ua hoolana oia i kona manao maluna o lesu la. "Pomaikai ka poe make, ke make iloko o ka Haku, ma keia hope aku; e hoomaha lakou i ko lakou luhi, ake hahai nei no hoi ka lakou hana ana mahope o lakou." Ua hoakaka aku au i keia, i lohe na kanaka oo, a me na kanaka elemakule, o manao lakou he mea hiki ole ia lakou ke ao i ka palapaia ka malama ika ke Akua pono. J. S. E.