Ke Kumu Hawaii, Volume I, Number 4, 24 December 1834 — Page 28

28 KUMU HAWAII. (DEK.

kou ola o Iesu Kristo, ka mea i kinai i ka make, a i hoomoakaka mai hoi i ke ola pau ole ma ka euanelio." O ka uhane, ke ola pau ole.
                Pau no ke kino i ka make. Peneia hoi ka ke Akua olelo, ma ka Hebera. ix 27; "A ua hoomaopopo ia ka make hookahi ana o na kanaka a ma ia hope aku ka hoopai ana." Nolaila e mau ana no ka uhane mahope aku o ka make.
                Eia hou neia wahi olelo a Iesu, no na kanaka mahope o ka make. "O ka poe hewa, e hele aku lakou i kahi eha mau loa, aka, o ka poe maikai i ke ola mau loa.''
                Ke manao nei paha ka nui o oukou, o ke kino ka mea nui, he maikai kona, a me ka nani, a me ka mahaloia. Aole paha. Mamuli lilo ke kino i kupapau me he lepo la; mae wale kona nani me he pua la. Ua like pu ka nani a me ka mahaloia o ka poe alii me ka poe makaainana, he mea nalo koke no, me he mahu la. E pau pu lakou i ka make, ka poe alii, a me na makaainana, a e lilo like pu ko lakou kino i lepo, a i ai hoi na ka ilo, aole e koe ana ko kekahi maikai, a lilo aku ko kekahi.
                Ke kuhi nei paha kekahi o oukou, he mea nui ka aina; pomaikai ka poe nona ka waiwai, ke kala, ka lole, a ia mea aku ia mea aku. He kuhi hewa ka, keia, no ka mea, e lilo aku auanei ia mau mea a pau, "Ua kokoke mai no ka hopena o na mea a pau.'' I Petero iv. 7. Ke kokoke mai la ka pau ana o Hawaii nei i ke ahi; aole paha liuliu loa-aole o keia pae aina wale no---o na aina e ae a pau. I mai ke Akua peneia; "E hiki mai auanei ka la o ka Haku me he aihue la i ka po, alaila e lilo no ka lani me ka haalulu nui, a e wela hoi na hoku a hehee wale, a e pau no ka honua nei i ke ahi a me na mea a pau i hanaia maluna iho.'' I Pet. iii. 10.
                E nana aku oukou iluna. Ke alohilohi mai nei ka la mai luna mai, ma ke ao; a ke amoamo mai la hoi na hoku ma ka po. E alawa ae ko oukou maka, ma ka moana; ke auiui mai nei paha na ale me ke kupikipikio paha - a ke holo mai la no hoi paha na moku nui, e hali mai ana i na mea hanohano he nui wale, i na kala pau ole i ka heluia; i ka waiwai aole okana mai o ka nui. A pehea ko oukou manao ana? - he mau wahi mea nui paha keia? Aole loa. E pau ana no ia i ke ahi, a me na mea a pau loa; aole mea e koe; aole hookahi. O ka uhane wale no ke koe ana. Aole loa ia e pau. E oia mau loa ana no ia, mahope aku o ka pau ana o na mea e ae a pau. Aia ma ka lani kona wahi e noho mau ai ke makaukau; a i ole ia, aia no ma ka po pau ole. L.L.
 

HE OLELO AO I NA MAKUA.

                Auhea oukou, e na makuakane a me na makuwahine mea keiki. E hoolohe mai i ka manao o kekahi kumu ia oukou. No na keiki a kakou ko'u manao. Ke manao nei paha oukou, ua pomaikai oukou i ka loaa o na keiki ia oukou. Oiaio no, ina loaa ia oukou na keiki pono, hoolohe a me ka malama i ka leo o na makua, a malama pono mai hoi lakou ia oukou i ka wa palupalu a me ka popilikia, ua pomaikai io oukou.
                Aka, ina he poe keiki hookuli ka oukou, a i uhauha lakou me ka lalau wale, aole hoi e malama mai ia oukou, auhea la ko oukou pomaikai ilaila? Aole. He poino wale ko oukou ke lilo na keiki a oukou i ka hewa.
                Ke makemake nei anei oukou i ka pomaikai? E ao aku oukou i na keiki a pau a oukou i ka mea e pono ai. E ao aku hoi ia lakou i ka palapala a ke Akua. E papa ikaika i na hana hewa a pau. Mai ae aku oukou e hele pu lakou me ka poe hana hewa. Aole hoi e ae ia lakou e hele i na wahi hoowalewale hewa. E kiai hoi ia lakou i ka po i lalau ole ai. E ao hoi ia lakou i na hana pono o ka honua, i ike lakou i na hana e pono ai keia noho ana, a i lilo ole lakou i poe hoomolowa wale a me ka palaualelo.
                No ko ke Akua aloha i na kanaka Hawaii i hoouna mai oia i na Kumu mai kahiki mai. Aole makou i hele mai e imi i ko oukou waiwai, aole hoi e lawe i ko oukou aina. O ka olelo a ke Akua ka makou i hele mai nei. O ke ao aku i ka Palapala Hemolele ia oukou a me na keiki a oukou: a o ke kuhikuhi i ke ala e hele ai oukou a hiki i ke ola loa no ko oukou uhane.
                Ke lohe nei no kekahi poe elemakule a me na kanaka makua. Ua ao lakou i ka olelo. Ua huli lakou ma ka pono. Aka, o na keiki a oukou, auhea ko lakou lohe? auhea ko lakou huli mai i ka pono? Aole. Ua pau lakou i ka hele hewa. Ua ao iki paha lakou i ka palapala. A hiki mai ka molowa, ua haalele lakou i na Kumu a lakou. A o ka pepa i haawiia na lakou e ao, ua pau i ka haehaeia; a ua lilo loa lakou i poe lalau wale.
                Auhea ke kumu oia hewa? Mai i iho oukou, no lakou ia i ao ole ai i ka palapala. Aole no lakou. No oukou ia, no na makua malama ole ia lakou. Ina hoopaa oukou ia lakou ma ka pono, ina ua mau lakou ma ka pono. Ua kuu wale oukou ia lakou e hele mamuli o ko lakou makemake ma ka hewa. A eia no ka hua. Ua lilo lakou i poe kamalii kolohe, lokoino. Aole he haipule iwaena o lakou. Aohe hoi mea o lakou e makemake ana i ka naauao.
                Auhea oukou, e na makua? No oukou ka hewa e hele hewa nei na keiki a oukou. Ke i mai nei ka olelo hemolele, "E alakai oe i ke keiki ma ka aoao e pono ai ke hele, a i kona wa e oo ai, aole ia e kapae ae.'' Nolaila, ina hele hewa na kanaka e noho nei, ua ikea ke kumu o ia hewa; aole lakou i alakaiia ma ka pono i ko lakou wa kamalii. Me ia no e like ai na keiki a oukou ke malama ole oukou ia lakou i ka wa uuku.
                Eia no ke ano o na keiki hewa o Hawaii:
                I ka wa hele, ua lalau ma kona wahi makemake, a kii aku ka makua ia ia e hoihoi mai i ka hale, ua huhu, ua hoole, ua paio i ka makua, ua uwe nui, ua keehi, ua hina ilalo me ka uwe ana: aole hoi e manao ka makua e hoopono ia hewa ana. I ka wa nui iki ae, papa no ka makua ia ia. "Mai lalau,'' aole ia e hoolohe iki mai, ua pakike mai no, a hele ka makua e kii ia ia, ua pehi mai ia ia i ka pohaku, a holo no, aole hoi e hoi iki mai. A hiki mai ka pololi, hoi mai no, ai i ka ai, ku hou ae, a hele hou no. Pela no ia e hana ai i kela la i keia la, aohe ao iki i ka palapala, aohe hele iki i ke kula. Ua naaupo no, ua paakiki, a me ka hookuli.
                I ka manawa nui ae, a manao paha ka makua e ao ia ia i ka hana, aole ia make hana, he molowa. Holo kela i ka paani a haalele i ka makua nana e ao ia ia i ka hana. Hele no ia e imi i ka hewa, i ka aihue, i ka inu rama a me ka moe kolohe. O ka olelo a ka makua a o ka olelo a ke Akua, ua hoowahawahaia e ia. Lilo ia keiki i ka naaupo a me ka hele wale. Aloha ino ka makua nana ia keiki. I kona wa elemakule, palupalu, aohe malama pono mai ke keiki ia ia; no ka mea, aole ka makua i hoopaa ia ia ma ka pono i ka wa uuku.
                E na makua, ke nana nei au i na keiki he nui wale, ua like me ia ko