Ke Kumu Hawaii, Volume I, Number 4, 24 December 1834 — M\taio xvi 26 [ARTICLE]

Mataio xvi. 26.

Heaha ka pono a ke kanaka ke loaa ia ia keia ao a pau, a lilo aku kona uhane? He aha hoi ke ke kanaka mea e haawai aku ai, i uku no kona uhana. Ua akaka ia oukou ke ano o keia ao. O ka aina, ka ai, ka waiwai, ka lealea, ka uhauha, ka hanohano, a me na mea like, ua akaka no ke ano o ia mau mea a pau. A ka uhane o ke kanaka, oia paha kekahi mea akaka ole. Heaha anei ia? aole anei he mea maloko o ke kino? aole anei oukou i ike i ke kino make, i ke kupapa? Ua ike no. Ua like anei ia me ke kino ola? Aole. Heaha ka mea like ole? He waha no kona; e hiki anei ke kamailio? Aole. He pepeiao hoi; e hiki anei ke lohe? Aole. He wawae no hoi; aole nae e hiki ke hele. A pehea ka manao? Aole hoi paha ona manao. Uahaia anei ke kamailio ana, a me ka lohe, a me ka hele, a me ka manao ana? Ua lele aku ka! ka mea nana mai ia mau mea a pau. Oia no ka uhane, Oia ka mea e manao ai, a e noonoo ai, a nona mai no hoi ka makemake, a me ka oliolu, a me ka eha. Ina nele ke kanaka i ka uhana ole, ina aole ona manao, aole makemake, aole olioli, aloha kaumana, aole hoi e hiki ke hana. He mea nui anei ka uhana o ke kanaka? Ae, he mea nui no, he mea nani. He nui no na mea i maopopo ai kona nui, a me kona nani. 1 Eia ka mua o na mea; O kona kumu. Nohea mai ia? nolalo mai anei? noluna mai anei? Noluna mai no. No ke Akua

mau loa mai ia. A i kinohi he nani kona, he hanohano, he hemolele no; aole ona hewa, aole paumaele, maemae loa. Oia no ke pookela o ka ke Akua hana a pau. Ua ike oukou i ka la. Aole anei he mea nani ia? Ke puke mai la ia, a auhee ka pouli. Nalo iho ka mahina, a me na hoku; a malamalama ke ao. Nani e ka la, aohe io! Aka, e ma wale kona nani ke hoohalikeia me ko ka uhana. O ka uhana ka mea nani loa. "Hana iho la Iehova ke Akua i ke kanaka he lepo no ka honua, a ha iho la i ke ola iloko o kona ihu, a lilo ae la ke kanaka i uhane ole." Kinoi ii. 7. A no laila hoonoho iho la ke Akua i ia ia i haku maluna o ka ia o ke kai, a me na manu o ka lewa, a me na holoholona, a me ka honua a pau. 2 Eia hoi ka lua o na mea i alakai ka nui o ka uhane, O kona mau loa ana. Heaha ka mea nui? ka mea pau wae i ka make? ka mea mau anei? Heaha ka mea pono loa? ka hale maoli anei? ka hale pohaku anei? ka hale aulolo? ka halu laau ikaika, aole pau wawe i ka popopo? O ka mea makee waiwai, heaha kana mea i makemake nui ia'i, ka ai pala koke anei? ke kala pala ole anei? ka lole uaua anei? ke kapa lahilahi pakepake, a pau wawe no i ka nahaehae? Ua akaka no ka mea nui o ia mau mea, o ka mea mau, oia no ka mea nui. A oia iho la ka mea i maopopo ai ia kakou ka nui o ka uhane. He mea mau ia-he make ole. Aole ia e make pu me ke kino. Pela ka manao ana o ko oukou poe kupuna, a o oukou nei hoi paha kekahi. Ua manao oukou, he mea mau ka uhane, aole make pu me ke kino. Aole anei oukou i manao, a make ke kino, alaila hele aku la ka uhana e noho pu me Milu ma? aole anei oukou i waiho maloko o ka lua kupapau i wa= hi ai, i wahi poi, a i wahi ko a i wahi wai no ka mea make, e kuhi ana, malia paha o hoi hou mai kona uhane, a pololi paha, a makewai paha? A kuhi hewa paha ia. A ua pono no nae ke manao ana, aole e make pu ka uhane me ke kino. Ua maopopo loa keia e noho nei. Ua hiki mai ka malamalama, ka olelo a ke Akua. Ke i mai la ke Akua ma Kekahuna xii. 7, penei, "A make ke kino, alaila e hoi hou ka lepo (ke kino ia) i ka lepo, a e hoi hoi aku no hoi ka uhane i ke Akua, ka mea nana ia i haawi mai." Eia hoi ka olelo a Paulo ma Timoteo lau, i. 10 "Ua hoakakaia mai ia i keia manawa ma ka ikea ana mai o ko ka-

kou ola o lesu Kristo, ka mea i kinai i ka make, a i hoomoakaka mai hoi i ke ola pau ole ma ka euanelio." oka uhane, ke ola pau ole. Pau no ke kino i ka make. Peneia hoi ka ke Akua olelo, ma ka Hebera. ix 27, "A ua hoomaopopo ia ka make hookahi ana o na kanaka, a ma ia hope aku ka hoopai ana." Nolaila e mau ana no ka uhane mahope aku o ka make; Eia hou neia wahi olelo a lesu, no na kanaka mahope oka make. "O ka poe hewa, e hele aku lakou i kahi eha mau loa o ka poe maikai i ke ola mau loa." Ke manao nei paha ka nui o oukou, O ke kino ka mea nui, he maikai kona, a me ka nani, a me ka mahaloia. Aole paha. Mamuli lilo ke kino i kupapau me he lepo la; mae wale kona nani me he pua la. Ua like pu ka nani a me ka mahaloia o ka poe alii me ka poe makaainana, he mea nalo koke no, me he mahu la. E pau pu lakou i ka make, ka poe alii, a me na makaainana, a e lilo like pu ko lakou kino i lepo, a i ai hoi na ka ilo, aole e koe ana ko kekahi maikai, a lilo aku ko kekahi. Ke kuhi nei paha kekahi o oukou, he mea nui ka aina; pomaikai ka poe iiona ka waiwai, ke kala, ka lole, a ia mea aku ia mea aku. He kuhi hewa ka, keia, no ka mea, e lilo aku auannei ia mau mea a pau, "Ua kokoke mai no .ka hōpena o na mea a pau." I Petero iv. 7. Ke kokoke mai Ia ka pau ana o Hawaii nei i ke ahi; aole paha liuliu loa —aole o keia pae aina wale no—o na aina e ae a pau. I mai ke Akua peneia; "E hiki mai auanei ka la o ka Haku me he aihue la i ka po, alaila e lilo no ka lani me ka haaluhi nui, a. e wela hoi na hoku a hehee wale, a e pau no ka honua nei i ke ahi a me na mea a pau i hanaia maluna iho." i Pet. iii. 10. E nana aku oukou iluna. Ke alohiiohi mai nei ka la mai luna mai, ma ke ao; a ke amoamo mai la hoi na hoku ma ka po. E alawa ae ko oukou maka, ma ka moana; ke auiui mai nei paha na ale rne ke kupikipikio paha—a ke holo mai la no hoi paha na moku nui, e hali mai ana.i na mea hanohano he nui wale, i na kala pau ole i ka heluia; 1 ka waiwai aole o kana mai o ka nui. A pehea ko oukou manao ana?—he mau wahi mea nui paha keia? Aole loa. E pau ana no ia i ke ahi, a me na mea a pauioa; aole mea e koe; aole hookahi. O ka uhane wale no ke koe ana. Aole loa ia e pau. E oia niau ioa ana no ia, mahope aku o ka pau ana o na mea eae a pau. Aia ma ka lani kona wahi e noho mau ai ke makaukau; a i ole ia, aia no ma ka po pau ole. L.L.