Ke Kumu Hawaii, Volume I, Number 5, 7 January 1835 — Untitled [ARTICLE]

HELU KA EPISETOLE A PAULO I KO ROMA.

MOKUNA 2: 11-24 Ianuary, 5 ---19. 11 (No ka mea, aole ke Akua i manao mai ma ko ka helehelena. 12 No ka mea, o na mea kanawai ole a pau i hana hewa, e make kanawai ole lakou; a o na mea a pau i hana hewa malalo o ke kanawai, e hoahewaia lakou ma ke kanawai. 13 No ka mea aole ka poe lohe wale no i ke kanawai ka pono imua o ke Akua; aka o ka poe e malama i ke kanawai e hoopono{illegible} 14 No ia hoi, o ka poe kanaka e, ka poe kanawai ole, ina ma ko lakou manao maoli i hanaʻi lakou i na mea maloko o ke kanawai, o keia poe kanawai ole, he kanawai lakou no lakou iho; 15 Ke hoike nei hoi lakou, ua kakauia ka pono a ke kanawai, ma ko lakou mau naau, a ua hooiaio ko lakou manao, e hoahewa ana, a e hoapono ana ko lakou mau naau ia lakou iho no) 16 I ka la a ke Akua e hoopai ai i na mea huna a na kanaka, ma o Iesu Kristo la, e like me kaʻu euanelio. 17 Ina ua kapaiaʻku oe he Iudaio, a ua hilinai iho oe ma ke kanawai, ua hoano i ke Akua, 18 A ua ike oe i kona makemake, ua hoao hoi i na mea ano e, ua aoia oe ma ke kanawai; 19 Ua manao iho oe, he alakai oe no na makapo, he malamalama hoi no ka poe iloko o ka pouli; 20 He mea nana e ao i ka poe naaupo, he kumu hoi na na kamalii, ua loaa hoi ia oe ke ano o ka ike, a me ka oiaio iloko o ke kanawai. 21 O oe ke ao aku ia hai, aole anei oe e ao iho ia oe iho? O oe ke papa aku, Mai aihue, e aihue no anei oe? 22 O oe ke olelo aku, Mai moe kolohe, e moe kolohe no anei oe? O oe ke hoopailua i na kii, e aihue no anei oe i na mea laa? 23 O oe ke hoano aku i ke kanawai, e hoino anei oe i ke Akua ma ka haihai ana i ke kanawai? 24 No ka mea, ua olelo ino iaʻe ka inoa o ke Akua iwaena o na kanaka e, ma o oukou la, e like me ka mea i palapalaia. KA HOOAKAKA ANA. 11 Aole ewaewa ka ke Akua hooponopono ana a me kona hoopai ana, aole ke Akua i manao i ke kino o kanaka, a me ko lakou ili, a me ko lakou iwi, a me ko lakou aina, aka ma ka naau a ma ka hana ana. 12 O ke kanawai ma keia pauku, o ka Palapala Hemolele ia. Mat. v. 18, Ioane vii. 47. Gal. iii. 10. No ka mea, o na kanaka i hana ma ka hewa me ka ike ole i ka palapala

hemolele, e hoahewaia lakou, a make i ko lakou hewa, aole ma ke kanawai i kakauia ma ka pepa ka hoahewaia, A o ka poe ike i ke kanawai, ka olelo a ke Akua i kakauia, a hana hewa me ka ike, e hoahewaia lakou ma ke kanawai a lakou i hehi ai.

13 O ka poe i loaa ka olelo a ke Akim aie ka malama ole i ke kauoha, aole lakou i pono Jniua o ke Akua, no ka poe ana»o ka RT>o ke kanawai ma ko iakou niau pepeiao, aka o ka poe i hana nie ka oiaio nia ka mea a ke Akua i kauoha mai ai, o lakou ka poe e hōapo noia mai ana e ka Uaku.

14*0 na i waiho wale ia ina ko lukou aoao maoli, aole i hoonaauaoia e ka palapnla hemolele, a-ina nia ko lakou inanao ilio i hana'i i na mea [M»no a ke kanawai i kauoha mai ni, he knnawai io ko lakoū kanaka aua, he naau noonou i ka pono a me ka hewa, «ia ka lakou palapala.

I.Y () na kanuka a pau a ke Akua i hana'i he n'aaii ko lakou e noonoo ana i ka hewa a nvc ka pono, a ina makeinake lakou e ike i ka pono, alaila maopopo no ia ia lukou, no ka niea, ua kakau ke Akua i ke kanawui o ka pono maloko o ka naau o na kanaka a pau. Pela i liooiaio Miai ai ko lakou man.-.0. <) ka iiaau, ina i kuko hewa, ua hoohewa ia ia iho, aiiia viahana ma ka pono, na hoapoiio ia ia ilio, a uu lioaiiewa kokalii iiaau i ki'kulii iiauu a ua hoapoiio kekaiii i kekaiii.

l(> I ka lanui ;i ke Akun e Uoakoakon iii i n;i lalmilranaka a |Kiu, a e lioopni •ii i na hewa a pau i hana inalu ia e kaiiaka, nie ka hunaia, a ine na kuko he\va a me na manao iiewa a pau o kaiiaka, e like me ka euanelio, ka olelo uiaikai a Paulo ino aku ai. la la iiui 0 leli<»va, e uku mai ai ke Akua i na kanaka inainuli o ka lak.m hana ana; ia la no, e niaki' ai ka |M)e hewa. liui heopiliia ka pauku IG, nie ka pauku I i paha, a i ole ia, ine ka pauku 10, al.iila niaopopo ke ano. 17 Man/io ka poe llebera, he iiioa nani ko lakou, a iuakeniake lakou e kap:iia lu' he iuoa e luahaloi'A. I'a uiaiiao na linlaio, aia ka olelo a ke Akua 1 maopopo ai ko lakou oi aua mauiua o iia laluiikanaka e, a ua kaena lakou, ua liooioi, no ka lilo ana o lehova i Akua no lakou.

|rt Ma kana olelo i ike ai lakou i ko ke Ak"ia hiki no i ka Iu«laio ke hooifiaopopo, a hookanwale iwaena o na mea ano e, ka pono me ka hewn, e hiki ia ia i kona manao ke hoao, uie ka hoapono i ka mea pono loa.

19 He manao hookano ko kekahi poe Uuiiaio, nianao kekahi, oia ke alakai

pooo no ko na aioa a, lta poe naanpo, «hemainMlaMM ōo ka poe iike S0 He koai*i n— n m ilpi ka poe naaupo a me na kaauUH; ua laaa hoi i kā ludaio ka Aea enaaoao awoli ai, a e akamai io ai, ma ke kanawai, a me ka ike io. .

21 Inaehiki ia oe e ka Iodaio; ke ao aku ia hai, aole anei e hiki ke ao iho ia oe iho? no ke aha hoi « aaaupo ai oe? Ina manao oe he kuma oa u kanaka e, he pono &hoonaauao io oeIna popa oe i ka aihue ana, ua ike oe he hewa ka aihue, no ke alia la e aihue oe?

22 0 kekahi poe knmu ludaio, i hoikei ke kanawai, Mai moe kolohe, ua moe kolohe no lakou. A o kekahi poe i hoowahawaha i na akua kii, ua auwa lakou i na mea laa, aole haawi pono i ka ke Akua ike Akua. l T a oleio Malaki ke kaula i na ludaiQ, 'Ua aihue oukou i ka'u, ua kaili wale oukou i na mohai, a me ka uoii o ka waiwai.'—o ko lakou haawi ole ana ia lehora i kana, ua like ia me ka aihue, ka hao hewa, ke kaiii wale i na mea i laa.

2$ I. T a m.ihulo ka ludaio i ke kanawai, aka ua hehi no, ua pale aku, a iualaila no i hoino a i Koowahawaha i ka Lunakanawai-aui—nana ia i haawi niai. () na.inea malama ole i ka olelo a ke Akua, oia ke malama ole i ke Akua.

21 Na nn ftidaio kekahi i hoino i ka inon o ke Akun mnwaena o ko na aina c, n un liaawi hoi likou i kumu e kuamuanui ai i ke Akun. Ma ka palapaia a Ezekieia ua olelo mai ke Akua peneia, "E hoano iho nu i ko'u inoa nui, i ku mea i huinoin'i iwaena o na' kanaka e, i k*i mea a oiikou i hoino ai iwaena o lakou. M 0 kanieaiaipalapalaia. Ez. xxxvi. 23. HE MAU NINA'U. 11 Mahea la i nana mai ai k« Akua i ewaown ol« ai kona ana? 12 0 ke aiia Jte kanawai ole ana? A iiii hana hewa ka poe kanawii ole, iieaha ko lakou hope? O ke aha ka uoho ana malalo o ke k«na#ni? A i hana hewa na kanaka me ka ik% i ka olelo a ke Akua, heaha ko lakoo li«>pe ? Mahea lakou e hoahewaia'i? 13 O na mea lohe pepeiao i ke kanawai, ua pono anei lakou ilaila? Owai Ja ka poe e hoapouoia e ke Akua? 14 Pfehea la ka poe Helene a me na lahnikanaka ike ole i ka olelo a ke Akua? heaha ko lakou kanawai ? 15 Mahea la i kakauia'i ko lakou kanawai ? Ina makemoke na kanaka e hana poaa

u» maopopo iaet k> pono t «e k« he«r« i ko lakou mānaol — ~ Ina i maopopo ole k* pooo i ne k* kewa, heaha kamea i maopopoole ai i*? 16 IkaU hea? Pehea la e uku mai ke Akua i kanaka ia la? O ka lakou haoa ana mawaho wale no knei ke hoopaiia? . . . • Ma owai la e hoopai pololei mai ai ke -Akuaina hewa a pau? E like me ka olelo hea? • 17 Owai k« inoa ana Hebera i makemake ai? Mahea ko lakou oi i ko lakou inanao? 16 Mahealana ludaioi ike ai iko ke Akua makemake, a e hoomaopopo ai i ka pono • me ka hewa? 19 Manao ka ludaio, he alakai ia nowai? " He malanialama nowai ? 20 He kumu ia nowai ? Loaa ia ia ke aha ? Mahea? 121 Heaha ke ano okeia ninau a Paulo ika ludaio? > 22 Pehea la i hana i kekahi poe kumu ludaio ma ka moe kolohe? Ma na. kiir Manamealaa? 23 Mahea la i hoino ai na ludaio ike Akua ? 24 Nawai i hoino ika inoa oke Akua ? Ua kakauia ia e ke kaula e £zekicla pehea?

HELU 10 MOKUNA 26-29—1-9 lan. —31, Fcb, I—3. 25 O okipoepoe ana, he mea ia e pono ai, ke malama oe i ke kanawai, aka, ina haihai oe i ke kanawai, ua liio kou okipoepoe ana i okipoepoe ole ana/ | 26 A ina o ka mea i okipoepoe ole ia ei malama i nakauohao ke kanawai, uole anei e manaoia kona okipoepoe ole ana, me he okipoepoe ana la? 27 Aoka mea i malama i ke kanawai mamuli o kona hanau ana a me ke okipoepoe ole, e hoahewa ia ia oe i ka mea i loaa ka palapala a me ke okipoepoeia a i lilo h.)i i mea haihai i ke kanawai. "28 No ka mea, o ka mea e ludaio ana mawaho, aole ia he ludaio; aole hoi ka mea mawaho [wale no] ma ke kīuo, ke okipoepoe ana. 29 Aka o ka mea e ludaio ana m loko, oia ka ludaio, a o ke okipoepoe ana, no ka I naau ia, ma ka uhane, aole ina ka hua palapala, aole no na kanaka kona hooinaikaiia, no ke Akua mai no. • ' Mok. iii. I. No iahoi, heaha anei ka mea * 01 a ' ka ludaio ? Heaha hoi ka pomaikai o ke ekipoepoe ana? . nu * no °>a kela wahi, ma keia walii eia hoi ka mua, ua haawiia mai ia lakou na kanawai o ke Akua. _ 3 Heaha hoi i maaaoio 010 kekahi poe ? E hiolo anei ka oiaio o ke Akua i ko lakou hoomaloka ? 4 Aole loa ia, aka, e hooiaioia'ku ke Akua ke hoopumpuni oa kanaka a pau: me ka mea i palapalaia, I hooponoia'i oe i kau ]

<4cl-o «m nwi. a i Uc«k«U '' hewa uia mi. 5 A ra* e boak»ka m ko kako« hewa i k» pono o k« Aku>, heibi ka kakoa mi e poao ole paha ke Akua ke hooili mai i k» iuina? (ke olelo oei au ma ka ke kanaka.) 6 Aole loa; ina pela, pehea la e hoopai mai ai k« AUua i ko ke ao nei ? 7 A ina lilo ka oiaio o ke Akua i mea e nui ai kona nani, no ko'u hoopunlpuni ana, no ke aha la e hoohewaia mai ai au e like me ke kanaka hewa? 8 A -olelo anei kakou, (e like me ka makou i olelo ino ta mai ai, a e like ine ka kekalii poe i olelo ai, ua olelo makou,*) K hana hewa kakou e hiki mai ai ka maikaī r He pono ko lakou hoohewaiaN» 9 ileaha hoi, ua oi aku anei kakou? Aole loa; no ku mea, ua iioiikaka niakou mamua, O na ludaio a ine na Helene, ua pau pu lakou i ka hewa. KA lIOOMOAKAKA ANA. } ii. 25, 0 ko okipoepoe ka j |uriaio ana, ane like pu ia niau mea. A ! in:i malama ka lud;iio i ke kanawai a j ke Aktia i haawi niai ai ia lakou. alaiia īloaa ia ia ka pomaikai i hoakaka e i:i • mai no ka poe inalania pono. Inn niahij ina o!e na ludaio i ke kanawai oke Akua, | un lilo ko lakou okipoepoe ana a iiie l:o J iakou luHaio ana i inea'ole. Aole <>i ka i poinaikai o ko la'kou hope, i ko na kanaka e. 2G Ina e mnliima ke kanaka o ria aina e i ka poiio, e 11oapiuioia ia o Ii I;e ine ka.linlaio inalaiiia pono. () ke ka.ri.aku aol<? iokipoopoein. , aole hpi i ike i ka olelo a ke Akua. <• | noho ana niain<lli o hanau nn a . | ao!e i aoia nva kc kaimwai, ina i mala j ina ia i ka pono, alaila e hoahewa i)i:t i | ka liulaio i hana hewa me ka ike i ka i palapala heiiOlele. Aole i <»lel<> mai <i j Paulo, I.Ja hemoh'le io ka mea kan.'iwai jole; aole hoi ia i olelo mni, u a heuioleI le io ka ludaio, no ka mea ua pai'i pu | na kanaka i ka hfwa, aka. »V/ u i liana , keia paiia, kela paha, ma ka poiio wale | no, inu Uiv pono ia, a e hoapoiniia <* ke Akua.' A inn in poi;o 10-i ka i>:r-a i okipoepoe ole ia, »;i« ua hil;i ia ia l.e hoahewa i ka lu(|ait>- pono o!e 2H 0 ka inexi e linlaio ana mawaho wale no aole ia he liulaio oi.iio, aole ia he ohua io mainuli o Aberahama, a me Mose; a o kona okipoepoe ana mawaho wale no aole me ka manaoio, aole ia ke okipoepoe oiaio ana. 29 O ka Imlaio e mnnaoio i ke Akuu maloko o kona naau oia ka ludaio oiaio a o ka hoolilo ana i ka iiaaii i ke Akua! ° kepkipoepoe oiaio ana ho ia, ma ka uhane, aole ma ke kino, aole ka hoailona wale ana mamuli o ka hua paiapala. O ka oiaio o ka naau, oia ka ke Akua

in«a i nana mai iiai lwowrilahwtfli; aole pela kanaka, ua nana kkou ia waho, a mahalo kekahi i lu» u lud«io hookamani ana. iii. I Me fee ninau la ia a kekahi, peneia, Ina pela, heaha la ka mea oi « ka !udaio? Heaha ka poao o kona okipoepoe ana? lie%ha ka pomaikai o ka ludaio ana? 2 Hai nku la Paui», He nui na mea e oi.aku ka Judaio, eia ka mua, ka mea i nili |oa, kapalapala»iiemolele, ia lakou, i ka wa i nele ai na lahuikanaka e. 3 He ninau keia, Ina i malama ole kekahi poe ludaio i ka ke Akua olelo. aole hoi i loaa ka pomaikai mau loa a tke Akua i hoakaka mai ai no lakou, pehea la hoi ilnila? e lilo anei ka oiaio o ke Akua i inea ole, ina ko kakou iiialaina ole ana?

I 4 lloole :iku la Panio, Aole loa in. ! Ife pouo c manao ia ke Akiia he oiaia : maii lou iu, in:i waliaheo wale uo, kei.'i k.inaka, l<cla kanaka, a lilo ua kanaka

a [>an i ni.iio oh». ll© |><»l<>l<>i ka ke Akua olelo ke hoahewa mai ia i ka hewa, a-ina hoopanpaa keknhi mea ia a Uu e ia ia e nkaka no ko ke Akua poiio; e hihia ole, e lanakila ke Akua, ke uianao ia e hoohewa niai, a e hoopai ni:-i , lioi— e like me kii l)avida olelo mihi ui.-l ka I lalehi H.-3* tk l hoapoin.ia'ku o<* i k:i " oleN» ana, a i iiiaeiuae lioi oe i « k:m l)o;i}jovvii aiia.

•» M<- lie iiiuau ia ia a k« kalii, pem»ia. Ina lili» ko kak»»u liowa i inrji e nuiai ka p«>lo!<»i a 1110 ka nani o ; ko Akiia, e liiki palia ia kakoii kc<»lp|o, .i«»!o l>niio k<» ke Akiia h<»»ij»ai anu i ka liewa? !(<• <»!<•]<» kaiiuka ana k<-iy; m<ia i o!f lo ;ū kekahi j»oe i at» <»!r mainuii " ka Paulo. G lloole liou I'aulo i keh i.iuau, Aule o,ia i iu'wa ke Akua uialaila. u<» ka inea, , ma lievva i i, j»e|i<-a la i i e li<»oj,j,i |»<»Ui» : inai ai i kanaka lieua a jiau? l"u «e , ui;ioj»r.|,o ua liuliiio i k.» ke Akua lio«jmu •n:a i l.a |.oe kauaka liewa i ka iu uia- ' lio|,e. . :

< 11«'ni-i;.,, i?, a ki'kahi Ina e lilo l<t» iioi iio «!c i iim'm e ni;io|Mi|Hi «i ka o ko Akn i i kana oloio, h e hoo»i»«;na m u.alaiia, n<> ko alia la e h«o---l».un i ko'u hewa, ka mea e hoonauiia i ke AKua? - 8 Ua wahahoe kekahi poe ia Paulo jwa, iiie ka hai nna'kn penei. Na l'aulo inn i olelo mai, -|| e po,„» ke hana hewa kakou, i luki niai ai ka pono." Aole o Pauio i hooiaio malaila. Ninau n| aj la |a, Ile p<»no anei ke olelo kakou pela? 0 ka poe i hooiU i kela olelo hewa nialuna o .Paulo nia t he pono ke hoohewaia liikou, a e hoopaiia hoi. 0 Ninau hou kekahi, lla oi auei k#-

kou ka poe ludaio? Aole oi, ua pili ke kanawai ika poe ludaio 9 ua hewa pu iakou me ko na aina imua o ke .Ak.ua. Aole hiki i ka fudaio ke hoopono sa ia iho imua o ke Akua, a e h(»ola ia ia iho ma kona pono iho, a pela hoi ka Helene, ame na kanaka a pau. Ua pau pu Ika hewa. Aka ua oi kekahi poinaikai o na ludaio, o ka loaa ana ia ia ka oielo ake Akua. Roma iii. 1,2. IIE MAU NI\AL\ ii. 25.. Ina nialama ka ludai<» i ke kanawai, he mea alia kona <»ki|me[)op ana? liia i malāma ole ia, peliea la kona okipoepoe ana? 2(i Ina maiaiiia ke kanaka e i ka pono, pehea kana oki|>oepoe ole anal Ina nialama ke kanaka e i kf\ kanawai, e hiki ia ia ke hoahewa ia wai ? 1 a heniolele l«»a an» i keknhi kanaka, e hiki ole ai i ke Akua ke ike mai i . kona hewa ? 2<l Ilnaha ka mea e lu<iuio ana niawalio? Heaha ke okipoep(je aaa iiiawaho wale no ? . 2:> Owai ka likliiio oiaio ?' Ileaha ke oktpoej>oe oiaio ana? Nowai niai ka hoomaikaiia o ka lu<laio hookaiiiani ,'ol*i"? 11. 2. 110 ninau ia awai ;P< hra? 2 JVa wai i 'hai aku r.l Vhea.?■ I[< aha ka mea inii i poniaikai ai ka lurlaior 3 lua liianaoio c»le, a inalaMin ole kekahi poe liiilaio l ka kr Akua pehea ka oiaio o ke Akua r 4 Ina pau na kanaka ika oiaio ole r peiiea Akua ? lieaha ka niea i paianahiia no ko^ke Akua hoah«nva ana ; Ileuha kona lanakiia ;;iia«? ī) X;iwai k«'ta uinau' Ii» ahu kona nvanaor 11< aiia ka uiea'a'i'auh» t- hoole nei ? 7 I lio ko ke kanaka oiaio ol \ mea aiia? !Vhea..!a i w.«isaln e ui kekulīi pt>e ia I'aulo ma ? Ue po'no ka hoohewaia owai'? 0 Meiln a ka hke iiua o ua linian» me ko 2ta aina ** '