Ke Kumu Hawaii, Volume I, Number 7, 4 February 1835 — Page 49
KE KUMU HAWAII.
HE PEPA HOIKEIKE I NA MEA E PONO AI KO HAWAII NEI.
"O ka pono ka mea e pomaikai ai ka lahuikanaka; aka, o ka hewa ka mea i hoinoia'i na aina.''
Buke I. HONOLULU, OAHU, FEBERUARI 4, 1835. Pepa 7.
NO KA LEOPADI.
Ua like kekahi ano o ka Leopadi me ko ka popoki.
Ua like kona kiekie me ko ke keiki o na makahiki elua, a ua like kona loa me ka noho loihi, kahi noho ai o na keiki eha, a elima paha. Elua kapuai a me ka hapa kona kiekie, a eha kapuai a me ka hapa kona loa.
Ua like kona mau helehelena me ko ka Tiga a me ko ka popoki. Ua uuku kona poo, a ua pokole kona mau pepeiao, ua loihi ke kino, ua pokole kona mau wawae, a ua ahinahina olenalena kona ai, na kikokiko ma ke kua, a ma ke poo, a ma ka maka, a malalo o ka ai, ua ahinahina keokeo; a ma ka umauma ua keokeo ahinahina. Ua kikokiko kona kino a pau, he eleele na kiko.
Ina noho ka Leopadi ma kona wahi moe, aole mea kokoke ia ia, alaila he oluolu, i kolohe ole, e like no me ka popoki. Aka i konawa e ai ai i ka ai, ina hele aku kekahi a kokoke ia ia, a hahau paha, ia ia i ke kaula, alaila, hae mai no ia me ka hoike i kona mau niho, a hihiu loa no a huhu no hoi.
O ka Ti ga paha ka mea huhu loa o laua, a oia hoi ka i hana ino loa. He lokomaikai iki ka Leopadi i kona kahu, he ole loa ka Ti ga. A i kekahi manawa e hiki no ke pa aku ka lima ia ia, aole ia e nahu mai.
Ina paa i ka wa uuku a hana maikai ia, hiki no ia ke hoolakaia. Ua hoolakaia ke kahu, a ua hele pu no me ke kahu, e like me ka ilio, a ina i hamo aku ka lima i kona poo alaila noho oia e like me ka popoki. He ilio huhu no nae, no ka mea i kekahi manawa, nahu no ia i ka lima i hanai ia ia a pepehi aku no i kona kahu.
Ma Aferika kahi i loaa nui ai ua holoholona nei.
Ua loaa iki no hoi ma Kina, a ma Asia.
O ka io kana ai, ka io o na holoholona i loaa ia ia ma ka ululaau. A i loaa ole malaila, hele no ia ma kahi kauhale, e imi hipa a i kao hoi. A i loaa ia ia ka pahipa, pau loa na hipa i ka make i ka po hookahi.
Ua kapaia kekahi Leopadi hahai, no ka mea, e hahai no ia i na holoholona e, a paa no kona kahu. Ua uuku iho ia Leopadi. Lawe no kona kahu ia ia, iloko o ka ululaau, e paa ana no iloko o ka hale pahu. A i na ike aku ke kahu i dia, a i mea e paha, kuhikuhi aku ia.
Alaila, kolo malu aku la keia ilio maalea, e like me ka popoki, a hiki i kahi kokoke, alaila lele aku la ia a paa no ia ia, a hiki mai kekahi.
He mea maikai loa ka ili Leopadi, ke nana aku. Oia ka ili maikai ma ka nuku o kekahi noho lio, a ua hana ia i wahi no na pu panapana. Ma Aferika, ua aiia ka io o ka Leopadi, e na Negero.
Lama Hawaii.
HE MAU NINAU.
O ka holoholona hea i like kekahi ano me ko ka popoki?
Pehea ke kiekie o ka Leopadi?
He keiki hea keia, o ke keiki kanaka paha o ka ka Popoki paha?
Pehea ka loa o ka Leopadi?
Ehia kapuai o kona kiekie?
Ehia, o kona loa?
Ehia kapuai ka loa o ka noho loihe, he pono no na keiki eha ke noho?
Owai ka holoholona i like kona helehelena me ka Tiga, a me ka Popoki?
E hai mai oe i ke ano o ke poo, a me ka pepeiao, a me ke kino, a me ka wawae o ka Leopadi?
Pehea ke kohu ana o kona ili?
I ka manawa hea e oluolu ai ka Leopadi?
Owai ka mea huhu loa o laua me ka Tiga?
Owai ko laua mea noho malie i kekahi manawa, a hiki ke kanaka ke pa aku ka lima ia ia?
Pehea la e hoolaka ai ka Leopadi? O ka inoa hea e kapaia'i kekahi Leopadi? No ke aha hoi keia inoa?
He mea nui anei ka Leopadi hahai? Pehea ka hana ana ke hahai?
He mea aha ka ili o ka Leopadi? Owai ka poe kanaka e ai ka io o ka Leopadi?
Owai ka aina o ka poe Ne gero ? Aole anei e noho lakou ma kekahi mau aina?
Pehea ko lakou noho ana ma ia mau aina?
HE MAU MEA PONO NO KE KINO.
O ka wai a me ka ai, e ikaika ai ke kino.
O ka hale maikai, i paa, i akea, i pelapela ole, a i hoolako pono ia.
O ke kapa lepo ole e uhi i ka ili.
O ka papale i wela ole ai ke poo i ka la.
O ke kahi i koe ole ai ka mea ino o ka lauoho.
O ka hooulu nui i na mea kanu maikai, ma ka mahinaai, a ma ka pahale malu,