Ke Kumu Hawaii, Volume I, Number 9, 4 March 1835 — Page 68

68 KUMU HAWAII. (MARAKI.

                A ua nui keia poe a mahele hou ae la kakou ia lakou i ekolu papa.
                Papa 3 –
                Papa 4 -
                Papa 5. O ka poe i loaa ia lakou na hua wale no.
                Papa 6. O ka poe, aole i loaa ia lakou na hua.
                A haawi aku kakou ia lakou i ka P-a-Pa Kamalii; a ike iho la kakou, he holo ko lakou, ke heluhelu malaila, no ka mea, o na olelo iloko o ia palapala, ua paa e no ia mamua ma ko lakou naau i ka lohe pinepine ana. Aole lakou i nana pono i na hua, aka ma ka naau no ka lakou heluhelu ana.
                Eia hoi, kekahi mea pono ole. A kuhikuhi ke kumu imua o kekahi haumana, aole i hiki ia lakou a pau ke nana ma kahi ana i kuhikuhi ai; aka, ua noho wale iho no kekahi poe, a alawa ae no hoi na maka ma o a ma o.
                Manao iho la au i keia mau mea hihia a i aku la au ia oukou: Alia kakou e ao aku ma na palapala i paiia. Aia ke waiho mai la kekahi mau papa laau eleele elua ma ke kihi o ka hale; malaila paha kakou e hana'i.
                A ua lawe kakou i ua mau papa eleele la, a kau aku la i kekahi ma ke alo e kekahi papa haumana, a i kekahi hoi imu o kekahi papa haumana. A no ka lako ole i na papa laau eleele, kau aku la kakou i mau papa pohaku nui ma ke alo o na papa haumana i koe.
                Alaila, ua haawi pakahi aku au ia oukou i apana poho a ua ao aku au ia oukou i ka hana ana.
                Ano hoi, ke manao nei au e hoomaopopo aku ia oukou ma ka palapala i keia hana hou a kakou, i heluhelu pinepine ia e oukou a i nanaia paha e kekahi poe kumu e ae. A e ao aku no au ia oukou e like me oukou i hoonohoia'i ma na papa.
                E ke kumu na ka poe i loaa ole ia lakou na hua, penei paha oe e hana'i.
                E i aku oe i kau poe haumana, E nana mai oukou a pau loa. Alaila e lalau oe i ke poho, a e palapala iho ma ka papa eleele i kekahi hua; i ka P paha, i ka O paha, i ka E paha, i ka hua no au e manao mua ai. E kakau kikokikoi no i na hua. Aole pono ke kakau iho i na hua penei.
                A E O - e like me lakou i paiia'i ma ka P-a-Pa Kamalii, no ka mea, ua lohe pinepine ka poe haumana i ka pane ana mai o ka leo pela a e heluhelu auanei lakou ma ka naau aole me ka maka. A kakauia kekahi hua ma ka papa eleele, alaila e hea aku oe i kekahi kamalii, (ma kona inoa no e hea aku ai) a e i aku oe ia ia, E holo mai.
                A ina aole i loaa ia ia, e hea aku oe i kekahi; a i loaa ole hoi ia ia, a hea aku oe i kekahi hou aku. Pela no e hea aku ai a hiki i ka mea i loaa'i. A i loaa ole no i kekahi, alaila, e hai aku oe.
                A pau ia, alaila e kakau oe i kekahi hua hou. A loaa ia hua ia lakou, alaila e kakau oe i kekahi hua hou aku. Pela no e hana'i a paa ma ka papa eleele na hua he umikumamalua. Alaila e kuhikuhi kikokikoi no oe ia mau hua a e hea kikokikoi no hoi i na haumana e koho mai.
                Ma na hua nui e hana'i mamua. A loaa ia mau hua i na haumana, alaila, e kakau pu i ka hua nui a me ka hua uuku, penei: P.p. O.o. M.m.
                A pau ka hana ana pela, alaila, e kakau okoa i na hua uuku. A maopopo ia lakou na hua uuku, alaila, e hoi hope ma na hua nui a e hoi hou mai no ma na hua uuku. Pela no e hana'i a koho pololei mai na haumana i na hua nui a me na hua uuku.
                Alaila e lawe oe i palapala; i ka Hoikehonua paha, i kekahi palapala e ae paha; a e wehe ae imua o kekahi haumana, a e olelo aku oe i kekahi hua; i ka W paha, i ka N paha, i kekahi hua e ae paha, a e i aku oe i ua keiki la penei: E halalo iho oe a loaa ia oe ia hua a e kuhikuhi mai. A loaa ia hua ia ia, alaila, e ninau aku oe. Mahea kekahi hua like? A loaa hou, alaila, e ninau hou aku no. Mahea hoi kekahi? Pela no e hana'i a kuhikuhi mai kela ia hua ma na wahi he nui loa.
                A e hana no pela me kela haumana ma na hua a pau, ma na hua nui a me na hua uuku.
                Alaila, e i aku oe ia lakou, E na haumana, ua loaa maopopo ia oukou na hua, a ma keia hope aku e hana kakou ma ka hookui ana.
                E ke kumu na ka poe i loaa ia lakou na hua wale no, e hoolohe mai oe a e ao aku no hoi au ia oe i ka hana ana.
                E palapala iho oe ma ka papa eleele i kekahi huaolelo palua e like no me keia mau huaolelo, Ai, La, Ua Ao la. E kakau noi i na huaolelo palua i ku pono i ke ano, aole i na huaolelo palua ano ole. A kakauia kekahi huaolelo palua, alaila, e hea aku oe i kekahi haumana e koho mai mau hua elua a e hookui. A ina aole i loaa ia ai ka hookui ana, alaila, e hea aku oe i kekahi. A i loaa ole hoi ia ia, e hea aku i kekahi. A pela aku no a hiki i ka mea i loaa'i. Alaila e hea hou aku no oe i kela haumana i keia haumana e koho mai ia mau hua a e hookui. A pau ia, alaila, e ninau aku oe ia lakou i ke ano o ia mau huaolelo a lakou i heluhelu iho ai. Penei ia: ma o Ua ka huaolelo, e ninau aku oe. Heaha ia? A e i mai paha lakou; O ka ua noluna mai.
                Na wai i haawi mai ia kakou i ka ua
O ke Akua.
                Ina aohe ua pehea ka aina?
Maloo ka aina.
                Pehea na kahawai a me ka wai a oukou e inu nei?
Maloo na kahawai, aole hoi wai e inu ia.
                Pehea hoi ka ai?
Make ka ai.
                Aole anei i lokomaikai mai ke Akua i kona haawi ana mai ia kakou i ka ua?
Ae. Ua lokomaikai io no.
                Alaila, e kakau hou oe ma ka papa eleele i kekahi huaolelo palua a e hana no ma ia huaolelo palua e like me ka hana ana ma ka huaolelo palua au i kakau mua ai. Alaila e palapala iho oe i kekahi huaolelo palua hou aku. Pela no e hana aku ai a pau ka papa eleele i na huaolelo palua i ku pono i ke ano. Alaila e kuhikuhi kikokikoi oe ia mau huaolelo palua a pau a e hea kikokikoi aku oe i na haumana e koho mai i na hua a e hookui a e hai mai hoi i ke ano. A loaa ia lakou na huaolelo palua a pau i kakauia ma ka papa eleele, alaila, e holoi iho, a e kakau i kekahi mau huaolelo palua hou. Pela no e hana aku ai a maopopo ia lakou ka hookui ana o na huaolelo palua.
                E na kumu na na papa i loaa ia lakou ka hookui ana o na hua elua a ekolu paha, penei oukou e hana'i.
                E kakau oukou i na huaolelo pakolu a me na huaolelo paha a e hana no maia mau huaolelo e like me ka hana ana ma na huaolelo palua. E kakau i na huaolelo wale no i ku pono i ke ano a e hooakaka aku no i ke ano, e like no me ka hana ana ma na huaolelo palua.
                A i kekahi mau kula ana no hoi e kakau i mau olelo i pokole na huaolelo iloko a i maopopo loa hoi ke ano; e like paha me keia mau olelo: Ke ao nei au. - E i aku oe - Ua hai mai la ia. A i ka lakou heluhelu ana ia mau olelo, e hoakaka aku no oukou i ke ano. Pela no oukou e hana'i a loaa ia lakou ka heluhelu ana me ke ku kai ana i na hua.
                E ke kumu na ka poe i heluhelu me ke ku kai ana i na hua, e kakau oe i kekahi olelo ma ka papa eleele a e hea aku i kekahi haumana e heluhelu mai a e hai mai hoi i ke ano. Alaila e kakau oe i kekahi olelo hou, a i kekahi olelo hou aku no a paapu ka papa eleele i na olelo. A e heluhelu no kela haumana keia haumana ia mau olelo a pau, a e hai mai hoi i ke ano. Pela no e hana'i a loaa ia lakou keia palapala hou o ka Ikemuu ka inoa. Alaila, ma keia