Ke Kumu Hawaii, Volume I, Number 10, 18 March 1835 — KA MOEUHANE A PETERO PALE. [ARTICLE+ILLUSTRATION]

KA MOEUHANE A PETERO PALE.

E noho ana o Petero Pale nia |{os<>tona i Amerika. I hele mai la ka puu kainalii i kekahi la, ma kon;i W.iU', e hoolohe ina kaao. lle kanuku kaao nui o. ua Pale nei. I a «'iemakule. ia a me ka ohule. Iv kau aua kona ohokui ma ka paia, ua pau kekahi aoao ona i ke ahi. O k<* oho kui, he oho oia i ulanaia a like nu* ke oho maoli o ke kanaka ;i iie iiiea ia e uhiia'i ke poo o ka "iuile, i hunaia'i kona ohule ana. ■Niiiau mai la kekahi keiki, o Iako- (»•» kona inoa, "Pehea la i pau ai kekahi aoao • keia ohokui i ke ahi?" Alaila hai aku la o Pale i kona "īooulmne ia lakou, penei; "I kekahi ahiahi mamua loa, i u«»ho au maloko o kuu keena me ke kiikui «ī heluhelu ana i ka palāpaPipili iho la kuu mau maka, waiho iho la au i ka'u buke, a hia>noe iho la ma ka noho; e kao ana kuu. ōhokui maluna o ko'u poo ia >uanatva. Aole au i ike ua hiar »oe; kuhi iho Ja au ua hiaa no. Mahope iho manao iho la au, e «i< <moe v ana kuu ohokui maluna • kuu poo, a hoopaa aku la kuu li'na ia ia. Aka, aohe liuliu a nee

hou no ia; alaila lohe ae la au ia ia e hawanawana mai ia'u. Noho maiie no wau i lohe iea ai i kona manao. I mai ia ke ohokui ia'u, "E Mika Paie, aoie oe e hana lokoinaikai mai ia'u. Ua ike no au, he ohokui waie no au, aka, eia no wau e like me ke pio i neia manawa, maluna o kou poo waleno e noho ana i ke ao, a i Ea po, ua kauia ma ke kui, aoie heie iki mawaho e iike me na ohokui e ae, a me au hoi mamua i kou manawa e hele pinepine ai ia wahi aku, ia wahi aku. Ile iealea no ko'u e heie iiou, no ka mea, mai keia inanawa mai a ka makani i puhi mai ai ia'u inai hina ae o koirpoo. a holo iea au maiuna o ka makani, mai ia manawa mai, he pio wale no wau maanei." . -Kahaha aku la au, i aku la, "Tle lapuwale kou manao, inaliea i 'ikeia'i ke ohokui e maiiao ana peia?" I inai ia ke ohokui, "E Mika Pale, aole au he lapuwaie. He oiaio 110 kuu manao e hele i neia po a hoi mai no i kou manawa e i mai ai." I akii la au ia ia, "Pono, e hele no oe, a hoi msi i neia-po." I mai !a ke ohokui, "He* oiaio no, e hoi mai no wau i ka wanaao. Ninau aku la au, "Mahea ia oe e hele ai?" I mai la kela, "E hoopuni ana au i ka honua waie no." I aku la au. ' Ē hoopuni i ka honua! o oe no ke hoopuni i ka honua.'" . Ae mai la kala, l'Ai. He maa kupanaha anei ia no k« ohokui, o

Miiu i?aWv o ke kaaaka beie mii, « hoopuai i ka hooaa? ' I aka 1» aa, «'lna paha aia k«u maaao, • hele pu Ihk e pono Ae mai la keia, i mai la, "OU'u makemake no ia, e hele pu kaua ano. E pii ae mahma okt kde, ma ka paka makani, a e ka maluna o ke kaupaku; enoiio paa no wau malana o kou poo, a e lele ae m&lun* o ka makimi maa e pa mai ana; a e holo pu kaua." Peia no wau i hana'i e like me ka oleio ana a ke ohokui, a pii aku ia maiima o ka hale.

He po pouii ioa ia, a he nui loa ka makani. Anapu mai la ka uila, kui ka hekili mai kekahi aoao o ka iani a hiki i kekahi aoao. ' Makau iho ia au, a imi iho la i ka puka e hoi hou ai iioko o ka hale. Aka, nou mai ia kekahi weiau makani ia'u, awiliwiii ia'u, a iele ae la au iioko o ka lewa, mai make i ka makau.

Holo aku la au maloko o ka'lewa a hiki aku iluna i ke ao, a iwaena o na ao hekili. I kuo nana ana aku, ike iho la au he mahu wale no ke ao me he ohu paapu la. A o ka uila, me he ahi la no ia e lele ana mai o a o, a o ka hekili, ka poha wale ana no ia o ka uiia: a hoomaha iho la au i kuu makau. Lele aku maua o ke ohokui maluna, a maluna aku, a ike ihe la i na ae malalo lilo loa o kuu wawae. Mamua ua ikeia kli honu»he mea nuhloq, a poepoe me he poka la, a maluna ona na kuahiwi, na puu, na awawa, na muliwai, ame na moana. Mahope, enoi ih« la ia a uuku a nalo iko na mea a pta miu. na, a ua ikeia e au me Im pq«poe 1« e holo ana iIok« • ka

I ka eai o ka i|p aku la au i la mahina ua niii loa. Nmau akt) la au i ke ohokui i ke ano o ia mea: 'i mai la kela, "E hoio ana kaua i ka mahina, a ua kokoke ilaik." He oiaio no, hiki koke aku la maua i ka mahina, a ike aku au, he hqpua okoa no ka ia e like me ko kakou honua e noho nei; me na kuahiwi, na muliwai, na moana, ā me na kanaka e noho ana malaila. Ua like na mea malaila ma kau wahi me; ko ka honua nei, aua like ole ma kau wahi. A manao iho la au, ua like ka hana ana kanaka olaila me ka na kanaka oka honua nei. Aka, aole au i lohe ikiaku i ka lakou olelo ana, aolie hoi lakou i ike mai f ka'u i olelo aku ai. Nolaila, haalele maua i ka mahina, a i aku ]a au i ke ohokui, "E haele kaua e ikei ka la." - I mai lā kela, "Ka! he oho wale no au,-a he ahi kela, e pau paha uanei au i ka wela." A hele ole no maua i ka la. I ko maua hiki ana i ka mahina, ua like ka nana ana mai i ka honua! nei, me ka kakou e nana aku nei i! ka mahina. He poepoe no ka, ho- j nua ia lakou, ahe mahina hoi. j Hoomalamalama aku la ka la i ka honua, a laelae ka honua, a hoo>malamalama ae la ia i ka mahina, e.like me ka ka mahina e malama-i lama mai nei ia kakou ma ka Honua nei.

I ka hoi hou ana mai ma ka honua, ua ike au, i ka nianawa i malawialama ai kekahi aoao. ua pouli hoi kekahi aoao o ka honua. I ka napoo ana • ka la, ua like no ia ia kakou me ka pio ana o ke kukui; aka, aole i pio ka la, e hoomp.lamalama ana no ia i kela aoao o ka honua, a ua pouli ko kakou aoao. E laa no hoi kela aoao, i ke kau ana o ka la maluna o kakou. • A hiki mai la inaua a kokoke i ka honua, a ikeia iho la o Bosetona, paipai aku la au i ke ohokni i kona nianao e poai i ka h6aua, i aku hoi au "O kaua pu paha/'I mai kela, "Aole au i loli hou i kuu manao, aka e haele kaua mamua i

ka «*ala« akau, a i ka w|wflr |«aa o ka honi»; mahope iho, ē ike kaua i na wahi e ae. Alaila maua i hele aku ai;—lele ae la maua maluna o Nuhameftire, a me Kanada, a me ke kaikuono o Bafinara mahope ike wale iho no au i na aina paapu i ka hau, e waiho neoneo wale iho ana. Aohe kanaka, aohe holoholona ma ia mau ain*a anu. Oka bea keokeo, a me ka hau wale no ke kanaka, a me ka makani e uwo ana.

Haalulu iho la au j ke anu, a noi aku la au ia Keohokui e hoi. Alaila, lele iho la ia mailuna iho o kuu poo, a noho aku la maluna o kekahi puu hau kiekie. 1 mai la kela ia'u, "E 3fika Pale, E ae pono mai oe ia'u i kekahi mea a'u e noi aku nei ia oe, alaila, e hoi pu kaua; aka i ole, haalele loa au ia oe i keia walii anu, a e hoi wale aku oe ma kou mea c hiki ai. E malama pono mai oe ia u ma keia hope aku. E hanai mai ia'u i kela la a i keia Ja i P°ho a me ka aila, a e kahi pinej.)ine mai ia'u.'" E haalulu nui ana au i ke, anu, a ae koke aku la au i kana mea a pau i noi mai ai. Lele hou mai la kela maluna o kuu poo, a hoi hou mai la maua. Lele aku la maua inaluna a Amenka akau a o Ame - nka nema; e like me ka lele ana o ka uila ka hiki waweo inaua i ka

*el* hma o KahimiM#Va : like ke anu o neia waht«»e ko kele welau. Nolaila, aoie oaaua i noho iki, aka hoi hou mai la i Bosetona.