Ke Kumu Hawaii, Volume I, Number 17, 19 August 1835 — NO KA MAKE O KEKAHI WAHINE. [ARTICLE]

NO KA MAKE O KEKAHI WAHINE.

" E boqpHi|p it» wahi«e » Lou." I ko 4>ufc9Īl h«|kihelu ana i ka moo-olelo wahine, aia no ia, Kinohi xiiL e hoomana® oukou i elaa mea f QJcapa hana ana f a me kona make aiw. O lm h«(»a *k* walune a Lotai hana'i, pehaa iat I ka nana aku, ua pololei ia, ua maikai. K noonoo oukou. I lt« kakaluaka okala a lehova i ittlra mai i lu> Sodoma pōe. •h<*le aka-la oJLota iwaho i kana mau hunonakane i mare i ha kaikainahineana, i aku la, "E ala ae, e holo iwaho o keia wahi, no ka inea, e luku mai ana o i neia kulanakauhale. A manao iho la kana mau hunonakane, he hoopumpuni kana." Hoole lakou—aole haalele i ko lakou wahi e noho ai, a make pu lakou me ko laila poe. Aole }>ela ka wahine a Lota. Paulele ia ike Akua. Makau aku la i ka huhuo lehova. Ilaalele aku la ta i ua kulanakauhale la une kana kaue e like nieke kanawai o lehovdI ka nana aku, ua maikai no kana ii ma ana. Pēlo paha ka oukou hana ana, e ua hoahanau. Mamua, lohe oukou ika ke Akua olelo weliweli, "E au liulihia lcjf'poe hewa ilalo i kapo." I mihi 010 oukou, e pau pu oukou ika make." 1 hanau hou oleia ke kanaka, aole loa oia e ike i ke aupum o ke Akua." "O ke naea paulele oleaku i ke Keiki, aole oia e ike i k»- ola; ke kau niai nei ka huhu o ke Ak,uamaluna iho ona." V lohe oukou, i keia īuau.olelo, nulania iho la ko oukoy maujiaau, maka-u iho la, a ninau mai la oukou» Ueaha ka makou e hana'i i ola makou ? " A huli ot|Kbu 1 ika ke ī ke ao a me **! po Pule pinepine eukou ika

Akua. Komo oukou iloko o ka hale pule i k«{a Sabati # keia Sabati me ka makoa*ke i lu lesu oleio maikai. Hele pinepine oukM i ka oukou kuiw, m? ka manao e haawi ko WM kino, a me ka naau, * me ka Ap a pau loa, i ka Hakaa/i lilo ai oukoui poe ohua mau loa nooa. Pela oukou i hana'i a pau oukou i ke komo iloko o ko lesu ekalesia. Ano la, manao paha oukou, ua maikai loa ko oukou noho ana, ua ola oukou. Ke hai aku nei au iaoukou, mai manao kiekie oukou. E! olioli oukou meka haalnlu. Nui ka poe ma kahi kokoke i ke aupuni o ka lani, aole nae lakou i komo. I mai o lesu, "Nui ka poe e olelo mai ana ia'u ia la, E ka Haku, e ka Haku, aole anei makoa i ao aku ma kou inoa; i mahiki akuhoi i na uhane ino ma kou inoa; a i hana aku i na hana mana he nui m kou inoaf Alaila, e hai aku au ia lakou, aole au i.ike ia oukou, e haele oukoa pelainaio'u aku nei, e kapoehana ino." He nna e pono ai anei, ka hookokoke ana i ke aupunio ka lani, aole nae e komo? Aneane e puka ' ka wahme a Lota, iloko o Zoara, iloko eka puuhonua a lehova i hoomakaukau ai no Lota, aole nae e puka. 2. E hoomanao oukoxi i ke make ana o ka wakme a Lota. He mea weliweli kona make aina. He mea kupanaha. ,4^ e nake ua wahine la i ke fthi noko &e4oißa poe; aole make i & pahi kaua; aok make i ka mai e like me ka niii o kanaka. IMo iho la ia i kukulu paahai. No ke aha la i make oia pela? He wahine hana ino paha? He #ahine pepehi ia hai, he aihue paha, he moe kolohe paha? Aole loa. He toahme puni waiwai ia. Eii kona he-

;wa. ' 'AUHi ke la nH m«ka o kana wahine mal*)pe ema/' Minamina kona naau i ka wāiwai a laua i 'wailio ai maiaiia; i ka poe holoKolona, i na kala, ame kolaua aahu. Ua poina ia ia ka iokomaifca?mai o lehova, i kooa hoopfdn|p ana mai ia ūi, a me kana kane; a me ka laua mau kaikamahpe eloa. Alawa ae la na maka o ua widiine nei mahope ona me ke kuko hewa aku, no ia mea, lnri)U mai la o lehova ia ia,~a hoolilo mai ia ia ia i kukulu paakai. Mai manao oukou, ena hoahanau, e lilo i kamake mau loa, ka poe wale no i ke kanawai o ka aina, ka poe hana hewa me ko lakoq inau lima. No ka hewa o ka naau, no ka hewa i ike ole ia e kanaka, e haule ilalo i ki po kā nui o kanaka E hoomanao oukou i ka wahine a Lota. Ua make ia i ka ptmiwaiwai: a nui nO ka poe i make pela. No ia hooikaika o legu i na haumana ana, e malamf o make lakou malaila. Eia kanā, — "E ininao, e malama ia oukou iho i kapani Waiwai. Mai hoahu oukou i ka waiwai no oukou ma kā honua. Noka mea, inaleahi e waiho ai ko e«fkou waiwai, malaila pu no hoi ko oukon naa6." Ua akaka lea ia, o ka mēa hoahu i kela inea, keia mea ma ka honoa nei, o ka mea e hahai mau aku mamuli o ka waiwai me ka ole i ko ke Akua. Aneane like loa iā me ka mea malama kii. Ua pili konamanao i k&a ao, a e make pu oia me keia ao. E na kanaka a me na wahine ma ka ekalesia, e noonoo oukou i ka moo-olelo no ka wahine a Loia. E hoomanao oukou iaia. E hoomanao i kana hana (ma, a me kona make ana; a e maiama oukou ia oukou iho. Mamua, heie ae la ua wahme la, ma ke ala ola me ka oli-

oli o ka naau, aka, aolo raa kn pdho, a itie ka oiaio « bikiT ka hopena. Huli ae la ia i k*^H>ao kekeo, a lilo iho la i kukuAu p*a-kai-i mea e hilahila ai kana kane, i mea e makau ai na kanaka a paa ma kela aina. No ia inea, "o ke kanaka i manao iia ku paa ia, c ao fa>i ia o hina." He poe nawaliwali oukou. M[ai hilinai oukoa ia oukou iho. £ hilinai aku oukon ia lesu, ine ka makau i ka hewa, a me ke ku e i na mea ino a pau loa. E haalele oukou i kela mea, keiatnea e hihia ai oukou. E makau i ka palaka o ka naau. E makau i ka puniwaiwai. Mai nana oukou i hope. He mea liilahila, a ho mea make no ia. I aku la lesu i kana poel.numana, penei. "Owai la ko oukou mea e manao ana e kukulu i ka hale kiai, aole hoi e noho ilalo mamua e helu ai i ka waiwai e lilo ana, i ike ia i ka lawa o kana inea e paa ai. Malia paha o hiki ole ia ia ke hoopaa i ka hale mahope iho o kana hookumu ana, a henehene mai ia īa ka poe a pau e nana mai ia mea, e olelo ana lakou, Ua hookumu keia e kukulu, aole no e hiki īa iakehoopaa." Pelaikooukou nana ana i hope; henehene mai ka poe hewa ia oukou, hoaikola mai lakou, me ka i ana, Ua hookumu kela poe e hele ma ke aia e hiki aku ai i ka lani, aole hiki ia lakou ke hoomanawanui!" I maila o'Petero penei, "O ka mea i lohe i ka olelo a ke Akua; a haalele i ka ino o keia ao, a hoi hou aka ma ka hewa, ua like no ia me ka puaa i holoiia a hoi hou no i kona haluku ana iloko oke kiolepo." He mea make ka nana ana ihope. '' O ka n»ea e hoomanawanui a hiki i ka hopen», e ola ia." O kapoe i nana mahope, aolehoomanawanui lakou;. aole nae e ola. E na hoahanau, i ke kupu iho ana iloko o ko oukou mau naau ka palaka, ka puiii waiwai, a rae ka inanao t: huii hou i na mea o keia ao, ea, e hoomanao i ka wahine a Lola, nie Ji.a inakau o make pu oukoum.Ma. J. &G. 1