Ke Kumu Hawaii, Volume I, Number 18, 2 September 1835 — Page 137

KE KUMU HAWAII.
HE PEPA HOIKEIKE I NA MEA E PONO AI KO HAWAII NEI.
"O ka pono ka mea e pomaikai ai ka lahuikanaka; aka, o ka hewa ka mea e hoinoia'i na aina."
Buke 1. HONOLULU, OAHU, SEPATEMABA 2, 1835. Pepa 18.

NA NA MAKUWAHINE HUIIA.

HE MEA PAIPAI
i na Makuwahine mea Keiki, e ao pono aku lakou i na Kamalii.

                UA kapaia ke Akua ma ka Baibala "ka Makua o na uhane." Oia no hoi ka Makua o ka kakou mau kamalii; nana no i hana i ko lakou mau kino a me ko lakou mau uhane, nona iho no lakou.
                Ua haawi mai oia keia mau kamalii na kakou e malama i kamalii nona, me he olelo ana la, "E lawe oe i keia keiki a e hanai ia ia na'u, a na'u no oe e uku aku.'' Ua haawiia mai lakou ia kakou e malama aku ai i ko lakou wa opiopio, i ko lakou wa ike ole; na kakou hoi e ao mua aku i na mea e hookumu ai i ka naauao. He mea nui keia, no ka mea, "e like me ke pelu ana o ka laau liilii, pela no kona kekee ke ulu a nui." Ua like ka naau o ke keiki me ka pepa keokeo, ua haawiia mai na kakou e kakau mua, a o ka kakou mea e kakau mua ai, e mau ana paha ia, e heluheluia'i ma ka hana a ke keiki i keia ao a i kela ao. Ina e kakau kakou a paa ka pepa, aole e hiki kekahi kanaka ke holoi aku, aole hoi e hiki ke kakau hou iho, no ka mea, ua paa e ka pepa. Pela no hoi ka naau o ke keiki, e ao hoi kakou o hewa ka kakou hana ana. He palupalu ke keiki i ka wa opiopio, a nui ae, ua oolea; like kona naau i ka wa hou, me ka wepa i hoopumehanaia i ke ahi; ala no ia kakou ke ano o ka mea e komi iho ai maluna i ka wa palupalu, aka i maalili ka wana ua oolea ia, aole e hiki ke komi hou. Aole nae e hiki ia kakou ke hoohuli i ka naau ma ka pono, aia no i ke Akua ia hana. He hana no hoi ka kakou, a ina e malama pono kakou ia mau hana, na ke Akua no e hooikaika mai. O ko kakou manaolana no ia.
                E ao aku kakou i ka kakou mau kamalii i na mea o ka haipule io, e papa aku i ko lakou kolohe a me ko lakou hewa; e hele hoi kakou imua o ko lakou alo me ka hihia ole, a me ka hewa ole, i maopopo ia lakou ka oiaio a me ka maikai o ka kakou olelo ana ia lakou. Eia hoi ka mea nui, e hoolaa aku kakou ia lakou no ka oihana a ka Haku, a e noi aku i ka Uhane Hemolele e kokua mai i ka kakou hana no lakou. Ua kauoha mai ke Akua i kela mau hana na ka makuwahine, ua hoolakolako mai no hoi oia ia kakou i ke aloha aku i ka lakou mau kamalii, i nui ai ko kakou aho i ka malama aku ia lakou; he aloha nui keia, aole e kinaiia. Mai manao kakou e waiho wale i keia mau oihana no ka nui o ke aloha i na keiki.
                E haalele kakou i ka hoopunihele hewa i na keiki, no ka mea, ina ua kolohe ke keiki, aole e une aku ka makua ua hewa, ua aloha ole. Ina e hele ana paha ke keiki iloko o ke ahi, a ike aku la ka makuwahine ua kokoke e wela, e kii koke aku no oia e hoihoi mai me ke aloha no, aole me ka huhu, aole me ka olelo hooukiuki aku, me ka hooluolu no; a i hookuli mai ke keiki aole e hoi mai, a ue paha, aole loa e pono ke waiho wale aku ka makuwahine ia ia, e koi aku, a e alakai aku ma kahi e pakele ai ka make. Ua ike hoi kakou ka hope o ka hewa o ke ahi pio ole ia, a ina e ike kakou i ka kakou keiki e hele ana ma ka hewa, e aloha aku kakou ia ia, e kii aku a e hoihoi mai. O ka pono keia o ke aloha.
                Mai hana naaupo kakou. Ina ua ikaika kakou i ka imi waiwai wale no no a kamalii a waiho keia mau oihana, e loaa paha a lakou kekahi oluolu pau koke o ke kino, a nele i ke ola o ka uhane. Auhea ke aloha o kakou ke imi aku kakou i ka mea liilii no ka kakou keiki a waiho ka mea nui, aole e imi aku? Aole aloha; ua like me ka inaina. Ua pomaikai io no la ke keiki i papa pono ia aku; no ka mea, ua noho malie oia, ua pakele i ka hoowalewale mai, aole ia a lilo i ka naaupo, aole ia e hihia i ke kanawai, aole ia e make ma ke kanawai, a ina ua hoohanau hou ia kona naau e ke Akua, ua ola mau loa oia.
                Pehea hoi kakou? E aua anei kakou i keia hoailona o ke aloha? E waiho wale anei kakou i ko kakou mau kamalii e like me ka laau e ulu ana ma ke kuahiwi, no ka minamina a me ka menemene aku ia lakou? E waiho anei kakou i na oihana a ke Akua i kauoha mai ai ia kakou? E huhu mai auanei ke Akua ke hana kakou pela. Nana lakou i haawi mai ia kakou e malama, ua lilo kakou i kahu no lakou. E pono anei ke kahu ke nana maka i kana hana? Aole, ua hewa. Ina e molowa kakou i keia mau oihana, e hookolokolo mai ke Akua ia kakou, auwe hoi kakou ke make ka kakou mau keiki i ko kakou molowa ana i ka malama ia lakou! E hooikaika kakou ea! e loaa ka ukuia mai ma ka nana aku i ka kakou mau kamalii e hele ana ma ka pono. Menei e hooikaika ai i ko lakou wa opiopio, i ka manawa pono e hana aku ai, o pau ka manawa pono, o paakiki e ka naau me ka oolea, aole e hiki ia kakou e alakai ia lakou ma ke ola a me ka pomaikai.
                E ninau pinepine mai kakou ia kakou iho penei. Pehea ko'u manao no ka'u mau kamalii? Mahea ko'u makemake nui? Ua imi mau anei au i waiwai no ko lakou kino - i aina paha, i kapa, i hale, i ai? Ua waiho anei au i ko lakou naau me ka imi ole aku i naauao, i ike, i pono, a i ola no lakou? Pehea hoi ko lakou manao ana mai ia'u? Ua maopopo anei ma ka'u hana ko'u makemake nui i ko lakou ola? Mahea ko'u makemake nui? Ma ko ke Akua paha, ma ko ke ao nei paha? Ma ka mahaloia mai lakou e ke Akua paha, e kanaka paha? Ma ke ola o ke kino paha, ma ke ola o ka uhane paha? Ua ike mai anei lakou ia'u e noho haipule io ana me ka haumia ole imua o ko lakou alo? Ke hoike nei anei au ia'u iho i na naau o ka'u mau keiki he pono imua o ke Akua? Ua hoomaikai mau anei lakou me ka mahalo mai ia'u no ko'u ikaika ma ka pono, a me ko'u noho ana ma ka niania? Ua akaka anei ko lakou mahalo mai i ka'u hana, i ka lakou hana like ana? A i ko'u hooikaika ana ia lakou e malama i ka olelo a ke Akua, ua mao-