Ke Kumu Hawaii, Volume I, Number 22, 28 October 1835 — Page 169

Page PDF (727.54 KB)

KE KUMU HAWAII.
HE PAPA HOIKEIKE I NA MEA E PONO AI KO HAWAII NEI.
"O ka pono ka mea e pomaikai ai ka lahuikanaka; aka, o ka hewa ka mea e hoinoia'i na aina."
Buke 1. HONOLULU, OAHU, OKATOBA 28, 1835. Pepa 22.

 

O SANA PAULO.

                He luakini nani loa keia ma La dana. O Sana Paulo ka inoa. Eia ka nui. O ka loa 510 kapuai; o ka laula 282 kapuai; a o ke kiekie mai lalo a hiki i ke kia maluna lilo, 340 kapuai. Eono haneri a me kumamaono anuunuu o ke alapii a hiki aku ai maluna o ka luakini.
                He hele nui maloko o ka luakini. Eia kona nui ; ewalu tausani pauna o ka bele a me na haneri keu eha, (8,400.) Aole hookani pinepine ia ka bele. Ina ua make kekahi alii nui, a he kahuna pule nui paha, alaila hookaniia ka bele. Ina ua ola, aole hookani ia ka bele.
                Ua hoomakaia ua luakini nei, Iune 21, i ka makahiki o ka Haku 1675 a ua paaia i ka makahiki o ka Haku, 1710.
                A ua lilo ka waiwai he nui loa no ke kukulu ana, 1,500,000. Ua like ia me na dala eono miliona, a keu.

NO WILIAMA KUREKAMANA.

                Ka mea i lilo i kanaka hou i kona heluhelu ana i ka ke Akua Olelo. Ua kakauia e Toma Binamu, he kahuna pule no Enelani.
                I ko'u hele ana i ke kulanakauhale Overetona e hai aku i ka Iesu olelo, ua lohe au, aia malaila kekahi kanaka oopa, ilihune O Wiliama Kurekamana kona inoa. Ua oleloia, ua akamai loa ia ma ka palapala hemolele, aole nae ia i ike i ka palapala e ae—aole kamailio pu me ka poe haipule--aole loa ia i komo iloko o ka hale pule. A lohe au kupu iho iloko o'u ka makemake e ike aku ia ia, a paa koke ko'u manao e hele i kona wahi e noho ai. I ko'u hookokoke ana i kona hale, ua moakaka i ko'u manao, ka ilihune loa o ka mea nona ka hale. Ua hiolo na mea maluna o kona hale, ua naha ke aniani ma na puka makani, a ua paa ua mau puka la i ka mauu a me na welu lole. Ua nahaha liillii ka puka komo, a ua hamama hoi. I ko'u komo ana iloko, ike au i ka mea inoino loa, i ka nana aku, e noho ana maluna o ka noho haahaa. O keia noho, a me ka noho haki, a me ka papaaina kahiko, na mea o kona hale---aohe mea e ae. Aka, i ko'u manao, ua oi aku ke ino o ka mea nona ka hale, mamua o kona hale. I ka nana aku, he kanakolu paha kona mau makahiki. Ua hako kona helehelena ma kona mau maka, ua nui kona poo, a o kona mau lala, ua liilii no e like me ko na kamalii, ua oopa kona mau wawae, a ua kuapuu ke kua. I ko'u komo ana iloko, aia no ia e heluhelu ana; a i ko'u manao, e huna i ko'u ano, i aku au me ka make? molohai, "E Wiliama, heaha kau? Heaha ka palapala au e heluhelu nei?" Nana mai ia ia'u, i mai, me ka leo aloha, "E heluhelu ana au i ka palapala hemolele o ko kakou Haku e ola'i o Iesu Kristo."
                I aku la au, "Kahaha! Ua lohe au ia oukou i ka poe haipule, aia iloko o kela palapala na mea he nui loa e pono ai; e hiki paha ia oe ke hoakaka mai i kela mea, no ka mea, he kanaka hewa au, a ina he mea ia e pono ai, owau ke ka hi e heluhelu malaila.''
                I mai kela: "Ina ua weheia kou naau e ka Uhane, ka mea nana i hoolako i na kanaka hemolele kahiko e kakau ia mea, alaila e lilo ia i mea e pono ai nou---aka aole weheia kou naau e ka Uhane, aole e pono, no ka mea, "O ke kanaka ma ke kino, aole e loaa ia ia na mea o ka Uhane o ke Akua, no ka mea, ua lapuwale ia mau mea ia ia, aole hoi e hiki ia ia ke hoomaopopo aku no ka mea, o ka Uhane wale no ka mea e ikeia'i."
                I aku la au, me ka maka hoonaaupo, "Pehea e hiki ia oe ke hoomaopopo aku? aole paha oe he kanaka naauao?''
                Haka pono mai kela ia'u i mai, "Aole au ike ia oe, aole au ike i kau mea i hele mai nei, aka, ua kauohaia mai nei au e keia palapala, "E hoomakaukau e hoomaopopo aku i ka poe e ninau mai ia'u i ke kumu o ka lana ana o ko'u manao; a ke pule aku nei au i ke Akua i kokua mai ia ia'u e hana i keia mea me ke akahai, a me ka makau. Ke ike mai nei oe i ko'u oopa, aka, aole oe i ike i ka nui o ko'u hewa.''
                I aku la au, "O oe ka hewa ka! Pehea e hiki ia oe ke hana hewa? Aole hiki ia oe ke hele e like me makou, e inu, a e hana me ka poe piliwaiwai, a e hula, a e hana kolohe. Pehea e hiki ia oe ke hana hewa? Aole paha.
                I mai kela, "Oiaio, aole hiki ia'u ke hana e like me oukou; aka, aole paha he kanaka hewa e like me au, aole hana hewa kekahi mamo a Adamu ma ko'u aoao, no ka mea, manao au, i ko ke Akua mana hoolilo ana mai ia'u i kanaka oopa, a i kona uku hala ole ana mai ia'u, pono ia'u ke hana hewa me ka makau ole; a manao au, aole hiki i ke Akua ke uku mai ia'u i ka hewa ma keia ao, a ma kela ao mahope, kekahi; no ia mea, ma na mea hiki, nui ko'u hewa. Eia ko'u hewa nui, O ka hoohiki ino i ka inoa o Iehova, a me ke kuamuamu; a no ka nui loa o ko'u hewa malaila, aole hiki ia oe ke lohe me ka haalulu ole. Aka, e hoomaikaiia mai ke Akua, ekolu makahiki mamua aku nei, i ko'u hele ana me ko'u mau kookoo ma ka puka, ua loohia au i ka ehaeha nui ma ko'u opu, uwe au a haule