Ke Kumu Hawaii, Volume I, Number 22, 28 October 1835 — NO KO TAHITI [ARTICLE]

NO KO TAHITI

t Helu 2. Lahain*, Okatoba 6, 1835. £ ko'u hoahanau —A ko oukou hai ana mai, mai Tahiti mai lohe makou ia oukou, i ka hoohaunaele loa o kanaka malaila. Ua mahuahua ka inu rama, a mahuahua pu no hoi na mea ino a pau, ma ia mau aina. Aole malu ka aina i ke kanawai. Aoie i malu ka eka'esia i ke kanawai o lesu. Lilo no kekahi poe hoahanau i ka hoowalewaleia, a haule no. Haalele iho la kanaka i ka pule a me ka palapala. Pela makou i lohe ai, a kauinaha iho la ko makou naau. Manao no kekahi poe, E kiuaiia auanei ka pono ma ia niau aina. O ke kaua hoi kekahi mea i ino ai ka lakou noho ana. I keia holo ana'ku o makou ma īa aina, he ano okoa ka noho anaa kanaka malaila. Aole kaua ma ia mau aina a pau. He lohe iki no nae ko'u i ka oluohi ole o na 'lii, ma ka inoku o Borabora, kekalii i kekalii. A kokoke aku ko makou moku' e ku ma Tahiti, ee mai la kekahi alii a nie kekahi poe kanaka. Hai mai la lakou ia'u, Ua kinaiia ka rama ma Tahiti a me na mokn e, malalo o ko!;:ila alii. Aohe inea hana rama mulaila; aahe mea kuairatna:aole pono kekalii e inu. hīĀ e inu kekahi i ka rama, e pili no ke kanawai ia ia. I ka lohe ana i keia mau mea, olioli iho la ka naan, a lana il;i kuu manao i ke aupuni o ke Akua malaila. Manao iho la au peneia: a i kipaku loa ia ua enemi la no ke Akua a no kanaka, e lanakila ka olelo maikai uiawaena koim o lakou. SO KA H.VNA RAMA. ī ka wa mamua aku nei, ho!o kekahi poe kanaka maoli o Hawaii ne'. ma Tahiti, a ao aku no ia lakou i ka hana rama. Aole i liuliu, a ua hanerc na ipu puhi rama, ma Tahiti wa!e n»>; he ipu pohaku a nui no. Onō toa ko laila poe ia mea ino; a hoolilo iho la lakou i. ke ki, a me ka īnaia, a me ke ko, a me ka alani, i mea e ona'i lakou. Aohe okana mai o ka mea awaawa, e make ai ke kino a me ka uhane. Ua Ike no oukou i ka hua o ka lakou hana ana, i ko oukou holo ana'ku ilaila, i ka makahiki 1833. Kokoke pau paha ka-

kanakamakuaau»*kif!ākott tta««feetki, i ka inu a ona.* i Ami ImMiiM'l ooari ia'u, Aole lakou 1 mana»* fce ke hele mawaho i ka po, liuawai pu paha me kekahi kanaka hehena i ka rania. - • NO U POI KIMAI KAMA. I ka makahiki 1834, i ka halawai pu o na misionari a pau, ma Tahiti, ae like pu lakoa i ka noowahawaha a me ka hooikaika pu e kinai aku i ka rama. I kuu ike ana ia lakou, ua ikaika no lakou ma ia manao. I mai la kekahi 0 lakou, ua lohe lakou i ka hana a ka poe kinairama ma Amerika, a ma Hawaii nei kekahi poe, aia ma kona hale kekahi mau omole rama-i hele koke no ia aninini aku, o inuia e kekahi. A hoi na misionari ma ko iakou mau wahi, kau iho la lakou ma keia wahi keia wahi, i na inoa o ka poe ae i ka haalele loa i ka rama, i lilo iakou i |>oe kokua ina ka hookuke loa ia mea. Paa no na inoa o kekalii mau alii, kekahi | poe hoahanau, a me kekahi poe kaiiaj ka. Aole nae i liuliu keia hana ana, a 1 kau Poinare wahine, oia Ponmre ekolu, 0 ka mea, ia ia Tahiti, a me Moorea (Eimeo) a me na moku liilii e kokoke ana, knu aku la oia i ke kanawai hool;apu i ka rama, ma ia mau aina a pau. A pela no inai ia manawa inai. Ua kapu ka hnna rama, a meke kuai ame ka inu. Ua ike au i kekahi ikaika o ke lalii. A noho niakou malaila', kuai ke- | kahi haole i ka rama; hookolokolo koke jia no, a uuii kmnamawalu na dala an;t ī uku aku oi *i< ke kanawai. Ekolu ! haole ka i inu-—a palima na dala ia la- ! kou a pau. Mahope mai, kuai hou keikahihaole; a uku aku no i na dala he kanakolu, a lilo kona hale no hroi. Ua hoolohe ua alii wahine la i ka leo 0 kana kiiniu i keia niau makahiki, a | ua papa aku i na ;r ea ano ino. Ina ē 1 liooinau paiia oia ma ia aoao pouo, poinaikai koiia aupuni. j 0 ke alii, i i ia Huahine a me Maiao,iki, oia k<>ka!ii i kau i ke kanawai 1 hookapu i ka rama. Pela no ke alii o | Itai:itea a me Tahaa. () ka waina no I kekahi niea kapu ma Huahine. 0 j Borahora wale no ka moku kanawai Jole nia ka raiu:i. He inu rama no ko laila—he kw e no hoi na Mii kekahi i ke- ' kalii. Aole pono o ka lakou noho ana; ;a nolaila, na haaiele aku ka lakou kuJ :nu.( Mr PlattVia wahi, a holo mai e noj ho ina Raiatea. Ma na wahi i haalele ai lakou i ka mea ona, ke mahuahua hou la paha ka pono. Ua hoi hou lakou i ka hale pule a me ke kula. O ke kakahiaka nui ko lakou manawa e kula'i. Ua ike no au; he nui ka wawa maloko o ke kula; aole mehameha malaila. He nui

fc*e iwn KUIU ko £rsisti^&'££i ana® k« ratfuM • ke Aku« konu olakou. Na'uim'B*ttrirtA.