Ke Kumu Hawaii, Volume I, Number 23, 11 November 1835 — OLOALU A ME UKUMEHAME MAUI. [ARTICLE]

OLOALU A ME UKUMEHAME MAUI.

Ma ka po akolu, 01tatoba 21 ka la i hoike ai- Aia malaio o ka malu o ka laau kou. O «a hauoiana a paa i hoike mai ai, elua hanere i ne kanalimakumamaiwi

O ko Olealu, 133 O ko Ukumehame, 96 A pau loa, — 26« O na haumaaa a pau «i Mi nau aina elua, aole ihele mai lakou a pau i ka hoike ana. Ua hoho ma ka halo kekahi. Ua hilahila paha lakou, aole paha. O ka poe o lakou i hoike mai, ua pono ko lakou hoike ana- Ua oi aku ko lakou ike i neia manawa Ua loaa ina kamalii a pau A— Ua heluhelu pono kekahi, a ua kokoke ke heluhelu lakou a pau- Aloha ia lakou. Ua hoike mai kekahi papa kaikanahine, he uiui kumamalua lakou. Ua akainai ika heluhelu ana. Ua lawe pakahi naai i ka palapala honua i kakau pak ihi ia'i ma ka lakou mau papa pohaku. O na lalani lonitu a rae na lalani latitu a me na poai a me na (iciier<> wale no a lakou i kakau ai. Uapololei loa—aole hewa iki. Ua akainii loa ia hana. Ua hike mai lakou ka palapala honua a ma ka palapala aina, a ma ka helu naau, a mc ka alualua. O na papa e ae, ma ka hoike honua kekahi, ma ka helu naau kekalu, ma ka palapala lima kekahi, a ine ka Heluhelu ana lakou a pau. Hookahi wale po papa wahine i hiki ole ia lakon kt heluhelu. Ua nmau aku au ia lakou, "lleaha ka oukou e hoike mai ai? O ka naanpo aneil Aole pono ka naaupo nolaila, aole lakou i hoike mai." lie umi paha lakou aole aae i heluia me na haumana. Na na kumu i hoike mai i na haumana a pau. Ekolu lakou. He poe haumana lakou no ke Kula nui. He poe hoomanawanui lakou. E. 8.

WAIALUA, Ok«tobi, 20, Mss. Aloha oukou e na hoahanau, Eia no makou ma Waialua nei • noho mehameha ana. Aole kane, ao ' e wahine, aole kamalii ma keia aina; pau pu lakou i ka hele ma 'loanalua e hana i ka na 'lii. Ka-

k«ik«hi k« imi Waialua n«i; o Laaooi ?rale 110. I ko makoo manawa iiioi mai ai, mai ko kakoalialawai makahiki ana ua hoomaka 4iou matia i na kula/ a ua hoikaika hou au i kekahi mau kumu ma Koolau, e akoakoa i na kamalii i kela la i keia la, c ao aku ia lakou. Mai kela manawa mai, ua mahu•ihua mai na haumana kamalii, ua hemahema nae nakula kamalH, no ka klikaikahi na kumu makaukau e ao aku i na liaumana. NO NA UOIKE MA KOOLAU. Ma ka la elima o keia naalama ua hele maua me Laanui ma e malama i nu hoike ma Koolau. Kakāikahi na haumana makua ma kela mau aina; o ka poe opiopio, oia ka poe nui, aole nae he nui loa na haumana kamalii; ekolu hanere a me kanawalukumamalima, oia ka nuio na haumaoa kamalii ina Koolau loa; aole nae lakou a pau i ike i ka heluhelu palapala. Ma kahi o ke kumu makaukau, malaila na maopopo ka ike o na kamalii. (na ua naaupo ke kumu, inb ua naaupo na kamalii. A pau ko makou lioike raa Koolau, ua ee makou ma ka waa a holo aku i Kaneohe, e malama i ka pule hoomau malaila. Aono mau la ko makou noho ana me Mr. Pareka ma, e malama i ka pule. Pomaikai i ko makou manao, kela noho ana malaila. Ua nui ka poe i akoakoa maloko o ka hale pule; a ina ua hoolohe pono kekahi i ka olelo o ke ola, ua pomaikai io oia. A noa ka Sabati, ua hoi mama mai makou ano ka maikai o ka makani, a no ka mama o ka lio kekahi, awalu wale no hora o kuu hoi ana mai Kaneohe mai a hiki i tVaia!ua. Olti IIANA MA WAULU4. | No ke kino ka nni ona hana i keia mau I mau paila wa. liie, oia I<anft no ke alii—i mau lau o na oa maikai, oia keka- ' hi —i mau tausani eke no ka paakai eia boi kekahi hana. A i keia mau Sabati, ua hoonohoia na kanaka a pau ma Moanalua. Nolaila, hema-

hem* w*te nona lrt>U>i 'manawn. • • Ua hapai no ha. na kokoke like mH «ilWnih»ku i hnml nlnin mi * ke Kumu. Hookahi a koe aku ka poe i ae i ka ke Akuat>lelo, a eJbad«(Mm meaaM HU) a pau—efrtala«fli i kM lakou maii kamalii, a e *l«fcni i* lakon i ke kula, i kela ia i kaili la. Ua *e mai hoi lakeu e hooponopOno i ka noho ana ma kahale ame ke kahiko ana o k&kino. I keia manawa, aole e iiiki i ka lakou mau kamalii« 4iele malo ole kapa ole; aole hoi e 'hiki i na ma kua e hele i ka hale puie, kapa ole, papale ole, e like ine kela manawa mamua. Uamaopopo iki ia lakou i kemanawa, ka Paulo olele i na wahine no ka heleana i ka pule dapalc ole. E nana i I Korineto 11; s—lo a me 13—15. Bt Mli MAOPOrO I NA KANAAA NEI. Ua ike na kanaka o nei. hole he mea make, ke hana lakou i ka manawa i wela mai ai ka la, a i uhiia ke poo i ka papaie. Ua olelo mai kekahi ia*u, —"I kela noho ana mamua, ai wela mai ka la, pee lakou me ka makau o make t ka ia; aka, i keia manawa i kana hana ana me ka papale a |me paluli, aoleona makau i ka we!la.—E hiki ia ia e hana mai Uaka* 1 hiaka a po, aole wola nui wale." KEKAOI IIKMAHKMA O KKIA MAU AI.N'A. Eia kekahi hemahema o makou a pau ma Waialua nei,—aole he alanui ma ia aina aku ia aina aku. Ua nui ka luhi o na kanaka e halihali i ka ai a me ka ia mai Waialua aku a hiki i Honolulu. Ma na aina pali ma Amerika Hema a me Amcrika Waena ua lilo na hoki a me na mula i poe halihaH ai a me na ukana a pau; aka maanei no ka nele i ka alanui, ua lik> na kanaka i mau hoki. Aole nui loa ka liana e makaiikau ti i ke alanui maikai no na lio a me na kaa, mai Waialua a hiki aku i Honolulu. Ina'ua lilona kanakama kela tiana i kekahi manawa; aole kala paha *

Kok» ,pm -kaa me ka ukana, mai A#ai*taa a hilki i Honoluln*'. - Ma na aina naauao a pau, he nui ka manao o na 'iii a nie na kiaaina e hana i na alanui inaikai a pololei,—kahi e holo ai na kaa a me na Ho. I ko lakou manao, o ka nele i na alanui maikai, he maa ia e maopopo ai i ka naaupo o ka aina, i ka ilihune a me ka nioiowa o na kanaka a me ka puniwaiwai o na alii. Ina ekolu >mau alanui maikai a nui ma Oahu nei, ina ua makaukau paha malaiia. Eia paha kekahi ala mai Honolulu ma Waikiki ame Kailua a me Koolau a me Waialua a ine Waianae a me Ewa a punj ka moku. Eia hoi ka lua ma Nuanu a iho i ka paii, e pono ai i ka hololio ana a me ka lawe ukana ana ma Koolau. Ēia hoi ke kolu mai W aialua a hiki ia Ewa, alaila huipu me kela ala e puni ana i ka moku. .Ina i makaukau keia mau a!a nui ina ua maopopo iki kekahi naauao o ko keia aina. F.IA KEKAHI MEA E NOO.NOO AI NA ALII. I ko luda Isekariote manawa e h >oloi ai i ka moni ma ka wawae o na Kahuna, ua oielo lakou," Aohe ]>ono ke waiho aku ia mea me na nt >ni laa; 110 ka mea, o ke kuinu kehi i kuai ai i ke koko." Mat. 27 :6. Ua m:inao na kahunn a me na'lii o na luiaio, aohe pono e laWe no lakou i ka moni, i ke kumu kuai i ke koko; nolaila ua hoolilo lakou i ua inau kala la i niea e kuai ai i kahi mea e oluolu a ka aina. Ua kuai lakou i ainn i kahi e kanu ai i na kupapau o ka poe malihini. I kuu heluhelii ana i ka palapala hoinolele, ua manao au aole i makeinake na kaliuna pule a me na alii o na ludaio e lawe no lakou i ka uku no ka pepehi kanaka a me ka aihuo a me ka moe kolohe; ua manao paha lakou he haumia. E nana.ia losua 7: 21,25 a me Kanawailua22:24., a me Ma' 27- 6.7. Ke ka uilua nei au no ka pono o konaaiii ai anai ka mea i loiamai no ka ha la kolohe ana. Ualoh j au, ua ai na aliiika puaa

0 ka mea moekolohe me lUk niwao he mea ia e pok4ei li i wma hana ana, aole hoi i afii e kuai i ke kapa no lajcoau« ke ka(a 1 ukuia mai no ka pepehi kanaka ana, ka irui rama ana, ka Aihueana 4 a mo ka moekolohe ana. Uamanao na ludaio aole hana ia mea.' Ua ponopāha i na Alii e noonoomalaila- ' Eia kekahi mea maopopo. Ina i ukn uiai ka poe hewa i ka hana mia ke alanui ina aole e ai na alil i ka uku o ko pepehi kanakaa me ka moekoiohe; ina, aole hoi e hiki ina kanaka e olelo mai, he mea puniwaiwai wale no, l?e kanawai ua ka moe kolohe ana. Henui kuu aloha i na alii a me na makaainana, ma Hawaii nei; ahe nui kuu makemake e noho lakou me kanaauao a me ka hihia ole, iniuuo na kanaka a imua o ke Akua hoi; i ola lakou u>a 0 li'su la. Oia kuu mau tnea e hoakakaia oukou, 1 lohe like kakou i noonoo like kakou ma iia mea e pomaikai ai ke aupuni a tue na alii a me na kanaka. Na'n na Emekona.