Ke Kumu Hawaii, Volume I, Number 24, 25 November 1835 — Untitled [ARTICLE]

Wailuku, Ok»toba 24, 1835. Aloha oe, e Tineka,- —Eia no maua a me ka mana mau keiki ma Wailuku nei. A hiki mai ka manawa -hoomaha ma ke Kulanui, hcrfo mai makou me Aneru ma, a hiki ma Wailukun ei i ka poaha o kela hebedoma mamua akn. Mai poino loa makou ma ka moana. Holo mai makou ika wan«mo. O makou me na wahioe nmem keiki elima ma kekahi w«a. O Mika Limaikaika a me na wahine kane «leelua o Mi. Bcrona ame Mi. Ogana ma kekahi waa. oko mak«umau«hua ma kekahi waa e ae- Ekolu waa. Maikai no ka moena, a wikiwiki ko makou waa, a lohi kela mau waa elua, «ka, no ka poeleeie paha, no ka malama ole ia paha, hookokoke ko makou waa -ma kahi naU a kahuli kok;e no ia, «ole hiki mai ka «mflcau, a pau makoa Moko o ke kai, alaila makau. Lalau kolee au i ka'u

wahioe a me keiki, a nalowale kekahi keiki a niaua, a mahope loaa malalo o ka waa. Ua inalamaia kekahi mau keiki e ka poe hoe waa. Kokoke li|o aku ka'u wahiae i ka nalu a huki au ia ia ma ka waa. *Nana aku roakou i na waa mahope a kokoke naiowale loa, a kahea makou i kela poe, aole liuiiu loa, hiki mai kekahl waa, a awe mai lakou ia makou, a au mai lakou a lawe i na keiki, a hookokoke mai kekahi waa, a ee ka'u wahiue ine Aneru ma maluna, a paa au i ka waa i k&huli ai a hiki mai ka waa o Mika Limaikaika ma, a ee au ma kela waa. A hoolana, ka poe hoe waa i ko niakou waa, a hookomo makou i ke kapa maloo, alaila hoi hou makou ma ko makou waa, a holo niai a pae i AJaalaea. Ua makau ioa au o loaa i ka'u wahine i ka mai, no ka mea, ua nawaliwali ia, aka aole loaa ka iiai i kekahi o makou. Ke manao nei makou, na ke Akua no i malama mai ia makou, a hoopakele ia niakou maiioko inai o ka naiu, no ka mea, aole paha pau ka makou hana nia keia pae aina. O ko makou manao, e pono ia inakou e haawi hou ia makou iho na ke Akua, a e hooikaika ma kana hana a make ke kino. Eia hoi kekahi mea a'u e hoakaka aku ia oe, o ke kaahele ana o maua me Mika Gerina a puni ka aina hikina o Maui nei. I ka poaono, i ka la ITo keia malama, hele maua i Haiku, a noho maiaila i ka la Sabati. Eono ko maua halawai ana me na kanaka malaila, e ao aku ia lakou me ka hai aku i ka ke Akua olelo. I ke ahiahi o ka la Sabati, hde Mika Gcrina i Haliimaile, e hai aku i ka olelo malaila. A noa ke Sabati, i ka wanaao, hele makou me kekahi poe kumu a hiki ma Halehaku, a u4 marem kekahi mau mea malaila, a kaaiaiiio inaua me na kanaka malaila. Alaik hele makou a hiki i Honomanu ma Koolau, ka hoike kekahi kula malaila, aole nui na haumana. Ua molowa paha ka nui o m haiim*na a me wa knma. K«*wSio mama ws na kanaka malaHa me ka hai «tka i ka ke Akua olelo. Kemoha i naknimu e imi i nakamaUi e aa aku ia lakou.

A pau ia, holo maua ma ka waa i Keanae. Malaila kekahi hoike. Mahalo no maua i kela aina no ka nui o na mea i ulu mai. Malaila kekahi pulupulu e ulu maikai ana. A helemakou malaila aku a hiki i Wailua. A pau ka hoike maiaila, hoakaka aku maua i ka pono i na kanaka. Pela no ma na wahi a pau i hoike mai ai na kula. A moe maim ma ia wahi ma Wailua. 0 ko maua manao, ina noho ka misionari ma Koolau, o Wailua paha kahi maikai e noho ai. Malaila kahi e ku ai ka moku, maikai 'ka aina, nui na kanaka. He aina malkai o Koolau, uiu nui na r ~3nea i kanu; he pal.i no nae, a mii loa. %paha ka.ua, Mai Wailua aku, holo makou iha ka waa a hiki i Opikoula. A hoike na kyila malaila, alaila hele maua i Hana. Ekolu hoike ana ma Hana. Ma Ulaino kekahi, ma Wananalua kekahi, ma Hamoa kekahi, a moe makou ma Hamoa. He mau kula kamalii maikai ma Hana. Ua ike kekahi poe i ka heluhelu. He aina maikai loa o Hana. Ua nui na kanaka. tia hai nui aku maua ia lakou i ka olelo a ke Akua, me ka pule aku i ke Akua e hoopaa i ka olelo iloko o ko lakou naau i pomaikai ko lakou poe uhane. 0 ko maua manao, oia kekahi aina maikai no na kumu haole e noho ai. Ma ka waa makou i holo mti ai a hiki i Kipahulu. Ua nui na haumana malaila, na mukua a me na kamalii. Ua hooikaika paha ka lakou mau kumu i ke ao aku. A pau ia hoike, holo makou i Kaupo. Malaila kekahi mau hoike,* a moe makou ma Nuu. A kakahiaka nui, hele makou i Kahikinui, a malaila he mau kula uuku. He aina aa keia, he aina wi. Aloha ino na kanaka n\alaila!-l?a pomaikai no nae ke imi lakou i kahi j maikai e noho ai maluna ma ka lani. Ia po no, hiki makou ma Honuaula, a pau ke hoike, moe makou malaila. Aole paha ikaika na kumu a me na haumana i ka imi naauao ma keia aina. A kakahiaka holo mai makou a pae i Kamaole. Ma Kalepolepo e hoike ai na haumana o Kula. Ua nui ka poe ike ma keia aina. Malaila na kula maikai o na kula a pau i hoike mai ai. A pau ia hoike a me ko maua hai ana aku i ka olelo inaikai a ke Akua, malaila, hele mai maua a hiki ma Wailuku nei i ka aina awakea, a halawai (naua me ka maua mau wahine a me na keiki me ka olioli. 0 na haumana a pau i ike i ka heluhelu i hoike mai ai a puni ka aina, 1181 lakou. Ua nui hoi na keiki i hoike mai ma ka a. 0 na mea a pau i mareia na kane a rnc na wahine he 30. Eia kekahi mea a maua i hana'i. Ua hoonoho no maua i na kumu hou eha

mai ke Kulanui mai. Ma Koolau ke* kahi, ma Hana kahi, ma Kaupo kahi, ma Honuaula kahi. Ua noho no lakou ma ke Kulanui i na makahiki eha, a makaukau paha lakou e r o pono aku i na kula. Na lakou no e hooponopono i na kula a pau ma kela mau aina. Kāuoha aku maua ia lakou e imi nui i na kamalii, a e ao pono aku ia lakou; a ua ikaika no ko iakou manao malaila, no ka mea, ua ike lakou, ua akamai na kamalii ike ao i ka palapala. Aole paa kiki lakou e like me ka poe kahiko. Aole lakou hana e ae, aole hiki ia lakoii ke mahi ai ame ke kukulu hale. Aole makemake na konohiki ia lakou c hana. Ua kaawale lakou. Nolaila makemake nui keia mau kumu i na kula kamalii. Ua manao maua, mahope aku, ua maikai na kula kamalii ma keia mau aina, ina kokua mai na konohiki a me na makua i keia mau kumu. Aua manao nui no maua 1 na kula kamalii, a kauoha maua i na kumu a pau e hooikaikanui malaila. Na'u no na Kalaka.