Ke Kumu Hawaii, Volume I, Number 25, 9 December 1835 — Page 194

194 KUMU HAWAII (DETEMABA,

ko oukou manao ia ia. Aole anei he keiki ano e ia a me ke kupanaha?
                H. Ae ka hoi paha.
                K. Aole anei e ake oukou e hahai mamuli ona?
                H. Ae paha.
                K. I ka poe kamalii hea uanei ka pomaikai i kela ai - i ka poe e like me ua kamalii la anei, i ka poe i like ole ai me ia paha?
                H. Ka! aole e pomaikai na kamalii a pau ke like pu ka lakou hana me ka ia la?
                K. Ua pono. Malaila pu oukou – a e pomaikai uanei. H.R.H.

NO KA ONA

Lahaina, No v. 16, 1835.
                Auhea oe e ke Kumu Hawaii.— Ke noonoo nei au i kekahi hewa nui ma Hawaii nei. I ka wa mamua, aole au i manao, he mea hewa ka puhi baka; i keia wa, ua maopopo loa iau. Eia ka hewa i maopopo ia'u, he mea ona ia, akahi; he mea make, elua; he mea e pau ai ka waiwai, ekolu;--he mea e hakaka ai kanaka, aha. Ua ike maopopo wau i ka oiaio keia mau hewa. Ua ikea no mai o a o. E hai aku no wau ia oe i kekahi mau mea au i ike ai, a na'u, no e hai aku i na kanaka o Hawaii nei.

HE PAUAHI MA KOHALA.

                He luwahine ka mea nana ke ahi. He ahi baka. I ka po, hele na kanaka kiai ai. Koe o ka luwahine ko ka hale. Hoomoe iho la i ka welu ahi ma ke poo ina, mai kapuahi a hiki ka paia i ka hale. Hiamoe iho la ua luwahine la. A mai la ke ahi o ka welo a hiki ka paia o ka hale. Wela'e la ka hale. Ala ae la ka luwahine ike, ua wela, kokolo aku iwaho. Wela iho la ke kua i ke ahi o ka puka o ka hale. Aole nae i make. U'ola no me ka mainoino. me he mea ua make la. A aku la kekahi kulanakauhale, wela kekahi keiki a make loa. Pau ia mau aina ekolu; pau ka ai e kokoke mai ana, a me kauhale o ia mau aina ekolu. Oia ko Kohala make a'u i ike ai.

EIA KO KAUPO.

                He poe i hooukuia i ka malama o Feberuari i ka makahiki o ka Haku 1835. E hana ana i ka ala, kekahi poe o lakou. He luwahine me ka moopuna ko loko o ka hale, e olala ana i ka baka maluna iho o ke ahi. No ka baka i hoaia'i ke ahi. Nui ae la ka lapalapa o ke ahi. I mai la kekahi mawaho, "Wela ka hale." Nana' ela ua luwahine la, e a ana iluna o ka hale. Wela ka luwahine ma na kuli, a hiki ole i ka hele a me ka moopuna ma ka poohiwi. Pomaikai ko laua ola ana, na kowaho i kii mai ia laua. A i ka po alua paahao kinohi, laweia mai ua keiki pauahi la; na'u i kauoha aku e kawe mai. O ka luwahine, aole i hiki mai, no ka pono ole ke hele mai.
                I ko makou houluulu ana kuhikuhi aku au ia lakou i ka me i ola mahunehune, mai loko mai o ka hale i wela i ke ahi baka. O ka poe i maopopo, he mea make ka baka, kokua mai la mamuli o ka'u hoike ana no ua keiki la i pakele ai mai make i ke ahi baka.
                Eia ko'u manao no lakou, Aole lakou i waiho wale ia. Ua aoia'ku e haalele i ka baka, a e hoolohe i ka ke kumu. Kena aku au i na kumu e uhuki i ka baka. Ua uhukiia ia mea a hiki i na mokuna o Kaupo.
                Na ke Konohiki, Na Manono.

Honolulu, . Dek. 1,1835.
                E na kanaka; I kekahi la Sabati, hele aku la au i ka pule haole. Hai mai Mi. Li, ke kahuna mai Kolumebia mai, i ka olelo a Iesu. A i ko'u hoi ana mai, halawai pu au me kekahi lio maikai. Aia no maluna iho o kona kua ka noho lio; aia hoi, ma kona waha, kekaula waha. Aole he holohololio malina ona, o ka lio wale no. He lio mama no ia; holo kiki ola ma ke alanui e hiki aku ai i kahi o kona kahu.
                Ninau aku au, "Heaha la? auhea ka mea nana i hooholo? Haalele wale aku anei oia i ka lio? Ua haule anei ia ilalo i kona mai paha? i kona inu rama paha? Ua lilo anei ia i mea nawaliwali i ka ona,— i mea hiki ole ke holoholo ma ka lio?'' Pela ko'u ninau ana.
                Aole liuliu kuu kanalua; no ka mea, ike au i ke kanaka ili keokeo;--- hele mai ia ma kona mau wawae kepekepeke; — he kekee loa kona hele ana; ma kela aoao ma keia aoao o ke alanui kona hele ana me he moku luliluli la i ke kai ooloku. Ua maikai kona helehelena ke nana aku; ua maikai kona kapa, aka, nui ka lepo maluna ona. Aloha ino ia.
                Ua hanauia oia ma Beritania paha, ma Amerika paha. Ua ike oia i ka pono, a me ka pono ole. Ua akaka ia ia keia kauoha a ke Akua, "E hoomanao i ka la Sabati. Ua nana ae paha ia i ka hae ma ke kia o ka halehalawai, a heluhelu i ka huaolelo --- BETELA; eia ke ano, HALEPULE. Aka, ua haalele aku ia i ka pule, ua hehi i ka la kapu, ua hele ia ma ke ala make, ke ala o ka poe aia.
                Heaha ka mea alakai ia ia malaila? Owai la? O ka RAMA kona inoa; he kauwa ia na Satana; he enemi ia i na kanaka, a me ke Akua.
                Pehea i loaa ia ia keia alakai? Na kona hoalauna i kuai aku ia ia i ka mea inu awaawa, a inu hoi ia kanaka, a poina koke ia ia o Iehova, a me kona uhane iho, a me ka la hemolele, a me ka pule, a me ka lani, a me ka po aa mau. Ua lilo ia i mea pupule, he lapuwale, he mai, he ona, ha hewa loa. Ua hilahila ka lio i ka haole ona rama, nolaila paha i haule ai ia kanaka i ka lepo malalo,--- a pakele aku ai ia ia ia. Auwe ke kanaka ona, o ka haku o na holoholona malalo o ko lakou mau wawae iloko o ka lepo.
                Heaha ka pono o ke kuni aku i ka rama, a me ka inu no hoi. E na kanaka, e noonoo oukou ia mau mea, a e hai mai i ko oukou manao. WAIMAOLI.

KAMAKAMAILIO.--- HELU 5.

                Naili. O oe no ka! e Maanu. He malihini oe. Aole i halawai kaua i keia mau la. Mahea kou wahi e noho ai mai ka wa a kaua i kamakamailio pu ai a hiki i keia po?
                Maanu. Aloha oe. Ke hoakaka aku nei au ia oe i ko'u noho ana i keia mau la. A pau ko kaua kamailio pu ana ua lohe au, aia ma Maui, kekahi mea hou - e kupu ana malaila kekahi mea paha e pono ai ka aina, a me ke aupuni; no ia mea, aole hiki ia'u kakali - a