Ke Kumu Hawaii, Volume II, Number 1, 6 January 1836 — Page 3

1836.)  KUMU HAWAII.  3

Honolulu nei kekahi kahuna pule, Daniela Huila—[Wheeler] kona inoa, he hoaaloha i kapaia he Kueka, o laua me kana keiki, ma ka moku kialua o laua. Okoa ke alii o ko laua moku. Mai Beritania mai laua, a ua pae ma kekahi mau aina, ma Tahiti kekahi. Eono paha mahina ma ia mau aina, a mai Borabora mai a Hawaii nei.
                Ua lawe pu mai ua Kahuna la i na palapala a kona mau hoaaloha, e hoike maopopo ana i kona mea i holo mai ai.  Na Mika Elise, kekahi palapala hoakaka. Ua holo mai ua kahuna Kueka nei, no kona manao aloha no e kokua i na kanaka iloko o keia Moana Pakifika, ma ka pono, e hoikeike i ka euanelio a Kristo, a e hoohuli i na kanaka mai pouli a ka malamalama, mai ka mana o Satana a lilo lakou i ke Akua, e hoomana lakou ia Iehova me ko lakou naau a pau a me ko lakou uhane a pau. Ua hai aku la oia i ka olelo ma moku Tahiti.
                A maanei kekahi. I ka la Sabati, ku iho la ia mamua o ka awai iloko o ka Luakini—a hai ikaika ae i ka olelo a ka Mesia.
                Na Binamu i hoomaopopo i kana olelo. Hoolohe na kanaka, a me na alii, a me na haole, me ka oluolu no. I mai la ia, Aole he olelo hou, ka'u i lawe mai nei o ka olelo kahiko no a Iesu Kristo ka mea e oia mau ana no.
                O ka mea i ike ia Iehova a me Iesu Kristo ana i hoouna mai, me ka malama pono i kana mau kauoha oia ka hoaaloha no ke Akua, oia ka hoaaloha no kanaka, a oia ka mea e ola mau loa i ka lani.
                O kona manao no nae, aole ke Akua i waiho iho i kekahi kanaka i ke ao nei me ka malamalama ole iloko o kona naau.—Roma i. 19, 20.  H. B.

AI O KA LA.

                Ke pai nei no ma ka Hale pai palapala ma Honolulu, ka AI O KA LA, Helu 4, 1836, me na niele, a me na olelo hoolikelike lelele, a me na olelo ao kekahi; i mau mea e kokua mai ai i ka poe imi i ka waiwai io.
                "E huli oukou i ka palapala hemolele, ua manao oukou he ola pau ole ko loko no oukou, oia hoi ka  mea, nana wau i hoike." Na Iesu. Ioane 5: 39.
                "E haawi mai ia makou i keia la i ai na makou no neia la." Mat. 6: 11.

HE OLELO HOAKAKA,
no ka poe imi i ke ano o  ka Ai o  ka la.

                I ka oukou heluhelu ana i ka Ai o ka la, eia ka pono o ka hana ana;—e heluhelu maka mamua i ka pauku no ka la; alaila, e heluhelu i ka niele mua; a pau ia, e huli ma ka pauku i ka mea e hai aku ai. E heluhelu i ka niele malalo iho, a imi hou i ka mea e hai aku ai. A pela no a pau na niele i ka hoomaopopopia.
                Ina he mau olelo hoolikelike lelele i kauia ma kela ninau keia ninau paha; ua pono e hule i ka palapala a e heluhelu i ka olelo i kuhikuhiia. He olelo ia e hoakaka i ke ano o kela pauku ma ka Ai o ka la; he olelo pono paha e hai aku i ka ninau.
                Pela no kahi e imi aku ai oukou i ke ano o ka Ai o ka la.
                A pau na niele i ka ikeia a me na olelo hoohalike, e hoi hou ma ka pauku no ka la, a heluhelu paa naau. Pela no i kela la keia la.
                Mai manao kekahi e waiho i kona Ai o ka la a hiki i ka la Sabati, alaila heluhelu paa naau i na pauku a pau a ehiku, ma kela la hookahi wale no. Aole loa oukou i hana pela me ka ai o ke kino; aole hoi he pono i ka ai o ka naau.  J. S. E.

WAILUKU, Dek. 16, 1835.
                E Tineka:—Aohe mea hou ma ko makou wahi. Eia no nae kekahi mau mea liilii a'u e hai aku.

NO KE KONA.

                Ke pa mai nei he Kona. He makani huhu loa la: he mea wawahi hale. Aole nae i wawahiia kekahi hale, o na pa wale no i hoohioloia. I ka po nei, ikaika loa ka makani, a haule mai ka ua, he nui loa. Papu ka honua i ka wai, i nei la. Poino maoli ka poe i nele i ka hale maikai i neia manawa. Aloha ino lakou. Pomaikai no hoi na holoholona i keia ua. He mea ia e ulu nui ai ka lakou ai. Mamua iho nei ua maloo wale no ka weuweu, a wiwi na holoholona a pau i ka ai ole, a i keia manawa ke uliuli mai nei ka weuweu a me na mea kanu a pau. Nani ka lokomaikai o ke Akua. Noloko mai o kona lima na mea maikai a pau.

KA HANA LOLE.

                Ke hooikaika nei no ka poe hana lole i ka lakou hana maikai. Kokoke paa ke apa alua. A ua oi aku ka maikai o keia mamua o kela i hanaia mamua. Ua mahuahua ke akamai o ka poe hilo. Ua mania, a ua liilii ke kaula o keia.
                Eia kekahi, ua kanu nui ia ka hua pulupulu ma Wailuku nei. Ua kanuia e ke alii a me na makaainana. I kou manao, ea, eia ka pono no na kanaka a pau ma keia pae aina, e kanu nui, a e kanu koke i ka pulupulu. I keia wa, ano, e kanu oukou, e ka poe i makemake i keia hana a me ka poe makemake i ka lole; i ole oukou e hemahema i ka wa e loaa ia oukou kahi Kumu no keia hana maikai. Mai kanalua, mai hoomaloka, mai hoopanee aku a ike maka oukou i ko oukou Kumu, nana e ao aku, o makaukau ole oukou, a poino auanei. Eia kuu manao ia oukou, a poino auanei. Eia kuu manao ia oukou e kanu nui, a e kanu koke i ka pulupulu.

NO KA HEWA.

                Ua lohe ka poe heluhelu i ke Kumu Hawaii, i ka lilo ana aku o kekahi mau apa lole o'u i ka aihue. Umi paha i lilo. Ke hai aku nei au i ka poe aihue. Ua loaa lakou. No ka poe Bolabola ka hewa. Ua noho ma Lahaina kekahi a ma Waikapu kekahi. I ka wa mamua ma ka malama o Aperila, ua olo papa na'u kekahi o lakou ma Haiku, a ma ka malama o Augate, kii mai la lakou i lole no ka lakou hana a haawi au iloko o ko'u wahi hale palapala. Ia la no ua ike maka lakou i kau wahi e waiho ai ka lole. Alaila hana lakou i ki, i mea e wehe ai ka puka, a komo mai i ka po, a lawe malu i ka waiwai. Hoi koke aku la lakou i Lahaina me ka lole, a malaila ua loaa ia M. Rikeke kekahi mea e maopopo iki ai ko lakou hewa: alaia ua hoopii aku la oia ia lakou i ke alii a kii aku la na lunakanawai ia lakou a hookolokolo iho la. Ua paio nui lakou i kinohi: Ua eha o Kalaikoa a me Pikanini ia lakou. A mahope iho, makau lakou, a hele ia Hoapili e hoopaiia ia ia. Ma ka hookolokolo ana ua maopopo ko lakou hewa, a pau lakou i ka hookukeia mai keia pae aina aku. Ua holo kahiki lakou.
                Eia no kekahi hewa. Ma Hamakualoa, ua lilo iho nei kekahi poe i ka hoomana kii, o Polo (Beniamina, ka makapo) kekahi!! Ua haule loa oia mai loko mai o ka ekalesia iloko o ka hewa. Aloha ino ia ia. Ua like oia me ke kanaka naaupo ka i kukulu i kona hale ma ke one ua hiolo koke no ia. Ua pau lakou ka hoopaiia.

NO KO WAILUKU NOHO ANA.

                Ke noho nanea no ka nui o na kanaka ma Wailuku nei iloko o ka hewa. Aole lakou i haalele i ka pule ma ka la Sabati. Ua piha loa ka hale i kela Sabati, keia Sabati.  Aole lakou i haalele i ka olelo a ke Akua. Heluhelu mau no lakou, aka, aole maopopo ko lakou mihi a me ko lakou manaoio. Aole luhi, aole kaumaha lakou i ka hewa, aole makau i ka make mau o ka uhane. Hoomaloka no lakou, nolaila ko lakou noho nanea ma ka makaukau ole. Auwe lakou ke hookuli lakou i ka leo o Iehova. E ka poe haipule, e pule oukou i ke Akua no makou, i loaa mai ia makou ka Uhane Hemolele, i ola'i ka poe hewa.

NO KA MALAKEKE.

                Ke hana nei no na haole a pau ma keia aoao o ka moku i ka malakeke.