Ke Kumu Hawaii, Volume II, Number 1, 6 January 1836 — Page 4
4 KUMU HAWAII. (IANUARI,
Nui ke ko i keia makahiki, nui no hoi na mea wili (eono paha.) Nolaila nui paha ka malakeke e kuai ma keia wahi mahope iho nei.
NO KE KANAWAI NO NA KAMALII.
Ua paa ke Kanawai no na Kamalii. Eia ke kanawai, e hele na kamalii a pau, eha makahiki mai ka hanau ana mai, i ke Kula i kela la i keia la. Eia kekahi, hana na Kumu ma ke kula wale no, aole e hana lakou ma ka aina. Eia no kekahi.
Na na makua e haawi i ka lakou keiki i na Kumu; e aoia. Ina aole, ina ua pili ke kanawai ia lakou. Pomaikai iki paha makou i keia kanawai o Hoapili. L.
KAHI MELE.
HE MELE IA IESU.
1 E kanaka, hoolohe pu,
I keia leo ao;
E imi oukou ia Iesu,
Ko oukou Alii mau.
2 Na kamalii, e mele mai,
Me ko oukou naau,
Hoomana aku ia Iesu,
Ko oukou alii mau.
3 E kala ia i ka aie
A oukou nei a pau,
E hele aku me ka lei,
Ia Iesu ke alii mau.
4 Ua kaulia oia no kakou,
A inu i ke au,
No kakou ia i make ai,
I ola mau kakou,
5 Na kane, na wahine hoi,
Na alii o keia ao,
Hoonani aku ia Iesu,
Ka Haku mana mau.
6 Aloha i ke alii maikai,
Ke ola no ke ao,
E oli kakou ia Iesu,
I noho alii mau.
A. B.
HELU 2.
HE OLELO AO I NA MAKUA.
Ua like no kekahi poe ohana me ke aupuni uuku. O ka makuakane ke alii, o ka makuwahine ka nohohale, a o na keiki ka poe kanaka. Na ke Akua i kau i na kanawai no na aupuni la. "E hoomaikai oe i kou makuakane a me kou makuwahine, i loihi ai kou mau la ma ka honua." Eia hoi kekahi kanawai; "O ka maka hoomaewa i ka makuakane, a hookuli hoi i ka makuwahine, na na koraka o ke awawa ia e poalo ae; a na na aeto opio ia e ai." Eia hoi kekahi kanawai maluna o na makua, "E na makua, mai hoonaukiuki oukou i na keiki a oukou, aka, e alakai ia lakou ma ka pono a me ka hoonaauao a ka Haku."
O ka makua ke alii nana e alakai i na keiki ma ka pono. Ina aole i alakaiia lakou, aole loa lakou e hele ilaila. Ma ka hewa wale no lakou ke alakai ole ia, a o ka poino wale ka hope o ka hewa. Ua like ka naau o ke keiki i ao ole ia me ke kihapai e ulu ana ka nahele ino, a e hua ana i ka hua awawa. Pela ka naau o ke keiki naaupo; he paakiki, he hookuli, he molowa, a me ka lalau wale kona. O na mea ulu wale ia ma ka naau. A o ka ka makua keia, ka uhuki i keia mau hewa o ka naau o kana keiki, a me ke kanu i ka mea maikai maloko. O kana hana ia i kela la i keia la a lilo ke keiki i kanaka.
E na Makua, ina makemake oukou i lilo ke aupuni kamalii o oukou i aupuni maikai, e malama oukou ilaila, i ao pono ia'i na keiki a oukou ma ka olelo a me ke kanawai o ke Akua. I mai ke Akua, "O keia mau mea ka oukou e ao ai i na keiki a oukou, i ka hele ana a me ka noho ana; i ka moe ana i lalo a me ke ala ana iluna." Heaha ke ano o keia kauoha? O ke ano no, i nui ke ao ana a kakou ia lakou, me ka papa i ka hewa, a me ke kuhikuhi i ka pono. Ina hookuli mai ia, mai kuu wale aku ia ia e hele mamuli o kona manao. Pela e hoomalu iho ai na alii i ko lakou aupuni ke hewa kanaka. Aole no e hookuu ola ke alii hoopono i kona kanaka powa, aihue, a pepehi kanaka paha. E hoohewa koke no oia ia kanaka ma ke kanawai i ka hooluhi, a i ka make paha. A pehea ka makuakane a ka makuwahine Hawaii paha, ke hewa ka hana ana a ke keiki? He papa wale aku no paha, a i hookuli mai ia, o ke oki wale no ia, a kuu wale aku no ia ia e hele mamuli o kona manao. Ina pela ka hana a ke alii i kona kanaka hewa, ina ua malu ole ke aupuni e noho nei. A pela no ka hale o ka makua hookuu wale aku i kana keiki i ka hewa; aole malu kona hale, ua like ka noho ana o ka poe maloko me ke aupuni i mokuahana. Ina e hoopaa oia i kana keiki ma ka pono, a i lohe ole paha ia, alaila hooeha ia ia, a e hoopaa paha i ke kaula a liuliu, a emi iho ko ke keiki manao kiekie hookuli, a haahaa, a oluolu i ka hoolohe, alaila e malu io kona hale.
Eia hoi kekahi manao ia oukou e na makua. Mai haawi wale aku i ka oukou mau keiki i ka wa uuku na kela mea keia mea e noi mai ana. Ua hoonoho mai ke Akua i na makua ponoi i mau kahu e malama ai i ka lakou kamalii. Aohe mea e ae e aloha like; o ka makua wale no. Ina haawiia ke keiki na hai, na ke kahu aloha ole ke malama paha, a no ka malama pono ole ana, e make auanei ke keiki. Ina paha e haawi aku kekahi makua i kana keiki ia hai, he maopopo no kona aloha ole ia ia, a me kona molowa i ka malama ana. Pehea kakou ke haalele mai ko kakou makua i ka lani ia kakou? e make paha. O kekahi kumu hoi ia e make ai na keiki Hawaii, ua haaleleia lakou e na makua. O hai ka malama pono ole, loaa ka mai ia ia, a o ka make no ia. O ke kanaka ole ka mea e ilihune ka aina. A ke emi nei na kanaka o keia pai aina, mamuli neoneo na aina i ke kanaka ole. Mamua ua paapu keia mau aina i ke kanaka, i neia mauawa ua hapa, a mahope aku aole e loaa, ua pau i ka make, i ka haaleleia a i ka malama ole ia e na makua. E paipai kakou ia kakou iho ma neia mau mea. E imi i ka mea e pono ai ka hana ana a ka makua i ke keiki, a malaila kakou e hana ai. A. B.
MARE.
Dek. 25. Ua mareia, ma Waikiki e Mika Tineka, Mr. Robert Moffit to Miss Margaret Allen.
MAKE.
Nov. 29. Ua make na kanaka ekolu ma ka moana, mawaena o Maui a me Molokai.
Dek. 31. Ua make, ma Waikiki, o Alani [Anthony Allen.] He kanaono kumamakahi kona mau makahiki. He iwakaluakumamalima makahiki kona noho ana ma keia pae aina.
He momi maikai o Kristo, o ka mea nona keia momi, aole ona ilihune—aka o ka mea nele i keia momi, ina he dala he nui wale kona, aole ona waiwai, he ilikole wale no.
O ke alanui a kela kanaka keia kanaka e hele ai, oia ka mea e akaka ai kona hopena.
Ua paiia KE KUMU HAWAII ma ka mea Paipalapala a na Misionari, Honolulu, elua hebedoma hookahi pepa, o Wenede ka la e pai iho ai.
Eia ke kuai ana, hookahi makahiki $ ,50, a na mea e lawe i ka pepa a pau.
OAHU: MISSION PRESS.—R. TINKER, Editor. E. O. HALL, Printer.