Ke Kumu Hawaii, Volume II, Number 1, 6 January 1836 — NO KA ONA. [ARTICLE]

NO KA ONA.

HB PALAPALA l4 W>A*IHWAHIKS, NO KA Hi(E iM O KIKAHI AI.II 0 MUW. Lahaina, Dek. S, 1835. Ke hai aku nei «u ia oe, e Mika Tineka,i keia alii i puhi i ka baka a inake. Aole ia i lohe i m papa ana mai o Paulo, a ine kana kauoha, "E haalele i na mea ano ino a pau. ,r Nolaila, aole i nui kona he«ra, e like me ko kakou. Ina i lohe ia, in» ua malama paha. O P&uŪ kaanoa o ua alii la, a o Kaoleioku keknlu inoa ona. Oia ka makua kane o i£ee)a i make aku nei. , Kil kekumu o ka make ana o ia alii. Hoala iho la ia Kioloa, a me Kalohi, ala ae la laua,a hoolale mai ta ua alii la 'Eka mai oe i ahi baka." Alaila, lalau aku la o Kioloa i ke kila ahi, a kaka iho la i ke ahi aa, a hahao o Kioloa i ke ahi i kona ipu baka, pupuhi i'io la ua alii la, a pupuhi iho la o Kioloa, laua o Kalohi, a hiamoe iho la laua. Aole laua i ike i kanaku ana o ua alii nei a hina ilalo. O Manono, a o Keliikanakaole ka i ike« Hele ae la ka ike o kona maka. Alaila, ala mai la o Manono, ka wahine a Pauli, a hoala mai la ua wahine hi ia Kioloa, ia laua, o Kalohi. Olēh» mai ta ua wahine la, aole i ikeia kona pono; o ka moe no ka, ka olua! Ala ae la laua. Eha wale no lakou i ike ia ia, o Keliikanakaole ka ha o lafeou. Alaila, uwe ilio la o Manono, a l6he mai fa o Kalaimoku ma, iloko o ka papn, īka wa e noho ana na Rukini ma ka manawa i make ai, aia ma KMMMnwai i Honolulu kahi i make ai. OlMMUkkeloa iho la no ia o ua alii nei; aolfc i ike kona hoahanau, a me kona kaikiwahine ia ia. He make launa oie meirat*t no ka mea, i kona wa i pahi |i, O ka ona koke no ia, a naku Aloha ino i kona make to|*tipo ana, aole i lohe i ka ke AktM oMH. 1 k»aa make ana, ua maop»|K> o ka haka, he mea inake. Ka'u na Hoapiliwahiwe. o — KA |ff<K ANA 0 KK KKIKI ALOHA A NAUKU. E ICe Kumu Hnwaii, Ela ko'u p*hi baka < fk%ina Oahu, o ke keiki a Nauku. ! kakahiaka nui, Uele o Nattku i ka uhau pepa. WOho no ktt wahine me ke kein ; amehaaa me» halihaii ka makuwahine e hoauau i ke keiki i kahawai; a pau ka hoauau aaa, hoi maila laua a hiki i ka hale. Noho iho la, ablM*e4f« keiki, i akuja i kekahi, wahin»i fcele ko*u 1 ka haha opae'

i lMhawal, o ke tarnm«hm i )fi|Jiakft** Imailakekahi wahlae,"H«JmD«lh<J a iw'u no e aana mku< 0 h#Uri hft opae a hoi mai." H«l<j &kta UklA, noho iho la ua wahine la maloko olta haie, a puhi baka iho la, kauiho la i 1 ka ahi maluna o ka puahuii. Aole i loihi ka malama ana i ke keiki, hele aku la Iwaho, a pani mai ia ika puka. A mahope iho, a aku ia ke ahi i ka paia o ka hale, a wela ae la ka hale, pau iho la ke keiki i ke ahi. Holo mai la o Nauku e kii aku i ke keiki, aole e loaa; ua puni ike ahi. Kaumaha iho la ia, aole e hiki. A hoi mai la ka makuwahine, ua pau ke keiki i ke ahi. Alaila, kuhikuhi aku la ka makuahine i kahi ana i hoomoe ai i ke keiki. Ohui ae la na.kanaka i ke keiki, a loaa ae la, mailoko ae o ke ahi, a ike iho la ka makuwahine ia ia, kaoo ae la i kona wahi kapa ma kona houpo, aole hiki ka leo, no ke kuhinia, a me ke kumakena i ke aloha i ke keiki, i kona pau ana i ke ahi baka.

HE MAKE MA OAHŪ. Eia keia puni baka ma Oahu i Waiono. O Kuaiwa kofta inoa. A i kona wa i puhi ai, haule iho la ia iloko o ka umu ahi, pau iho la kona maka a me kona waha ike ahi. Pipili ae la ka lanahu ahi i kona inaka, a me kona waha. Hamo koke iho la kalaau ia ia, he poi kalo. Ola mahune ae la ia, ua uuku kona waha; he piao la i ka hiki o ka ai, no ka uuku oka waha. Oia ke kumu o kona mai, a mahope iho make ioa. I ko'u wa i puhi ai i ka baka, aoie au i manao he mea hewa ka baka. Ua like pu ka ono o ka baka me na mea oiio a pau. I keia wa, ua ike maopopo wau ika hewa oka baka. Eia ka hewa oka baka. Oke puhi ana maloko o ka hale, poina iho Ia ka weiau ahi, a me ka ipu baka, wela ae la ka hale, pau ae la na meaminamina, a me na kanaka. Eia kekaM, o ka holo ana i ka lawaia, a puhi ikabaka, ona iho la, haule aka la ilalrt, a make. Ina i haiia aku ke hewa o ka baka, aole e pau, he nui loa. A i wa i haalele ai ika baka, maopopo ia'u, he hewa ka baka, he make. Nolaila au i haalele ai, ano ka Hooki ana mai o ka Haku i na mea ano ino a pau, a no ka olelo ana lo&i o kana kauwa wahine, a Mika Rikeke wahine. Noilaila ko'u makaa ana i ka Haku, a haalele no hoi me ka manao e hoi hou ole aku e puhi i ka haka. :J\ir Na DtniEU li. Lahaina, Not. 30; 1855. Uapau kekahihalei ke ahi baka

KA