Ke Kumu Hawaii, Volume II, Number 2, 20 January 1836 — Page 7

Page PDF (842.96 KB)

1836.) KUMU HAWAII. 7

 

                Ninau mai la ua kanaka waiwai la, "No ke aha kou mumule loa."
                Ua pane aku la kela kahuna, "No ka mea, ua manao au, e hiki i kekahi ke loaa ia ia ia mau mea a pau, a lilo aku kona uhaue ma ka po pau ole.''
                He olelo weliweli keia, a mahope iho, ua imi iho la ua kanaka waiwai la i ke aupuni o ke akua a me kana pono.
 

KE KUMU HAWAII.
Wenede, Ianuari 20, 1836.

HE HAIAO I KA MANAWA MAKAHIKI HOU.

                Ua lohe makou i ka oleloa Mi Diela ma ka la Sabati, Ian. 3.
                Eia kekahi mea ana i hoike mai ai. Holo mai 109 moku mai kela aina keia aina i ka makahiki 1835. Ua haawi aku ia na lakou hookahi haneri mau buke a ke Akua, a me na palapala liilii e ae he nui loa.
                Eia kekahi. O ka poe holo moku i make ma ka moana, a ma na aina hoi kekahi i ka makahiki 1835.
                O na kapena, 5
                O na lunamoku, 8
                O na luina, 34
                O ka poe haole no Oahu nei, 6
                53
                Eia kekahi. Nani ka lokomaikai o Iehova i ka poe holo moku a me ka poe ma keia pae aina;---a me na kanaka maoli, a me ka lakou poe kumu,---a me na kumu a me na haumana a ke kula i koku ia e ka poe haole ma Oahu nei.
                Eia kekahi. Ua pono paha i ko Beritania alii a me ko Amerika hoi, e malama oluolu i na luina mai, a me na luina nawaliwali, no ko laua aina, e waihoia ma Hawaii nei.
                Eia hoi kekahi. He pono paha i ka poe haole e noho nei i keia manawa ke imi lakou i wahi kaawale, kahi e kanu ai ko lakou poe make ma Oahu nei;---no ka mea, e pono ole ka naau o ko lakou poe hoahanau,---na makuwahine, a me na kaikuwahine o lakou,---ke lohe lakou i ke kanu ana o ko lakou mea make ma kahi i paa ole ia i ka pu, a ma kahi hoi e hele ai o na puaa, a me na bipi, a me na lio, e hehi ai maluna o ko kakou mau kupapau.
 

                I ke ahiahi o ia Sabati, hai aku Mr. Huila i kona manao, ma ka hale pule no ka poe holo moku. Ua piha no ka hale.
 

NO KA PEPEHI ANA O NA HOLOMOKU.
HONEDURASA.

                Holo aku la ka moku kia alua o Honedurasa mai Honolulu aku i ka la 9 o Mei. O Ioane Sekota ke kapena, o ka ea no lakou mea e imi ai a me na iwi puupuu o ke kai. I ka la 26 o Augate, ku iho la lakou ma kekahi aina i kapaia ma ka olelo haole o Strong Island. Lele iuka ke kapena, a me na kanaka ewalu, koe ka malama moku a me na kanaka eono maluna o ka moku. A liuliu iki ae, ikea mai ke kapena, e holo kiki ana mai i kahakai, e kahea ana mai i ka malama moku, e uhau i na pu a e ki koke aku i na kamaaina. He mau kanaka kamaaina maluna o ka moku he 25 paha, he 30 paha. Kaua koke mai ia lakou i na malama moku la, a luku mai ia lakou a pau, koe wale no ka malama moku a me kekahi keiki. Loaa ia laua na pu, lanakila iho la laua maluna o na kamaaina, a hoe lakou. Ike laua ua kaawale ka moku, kuu iho la ke kaula hao, a pa iki mai ka makani, holo aku la la laua, a haalele ia aina; he pakele apuepue ko laua, no ka mea e holo nui ana mai na waa me na kanaka i makaukau i ke kaua, e lawe pio ai ia laua a me ka moku. Holo aku la laua a anahulu, ku ma kekahi moku o Asenesona. Ee iho la malaila ka malama waiwai o Mi Dudoita kona inoa a loaa hou mai i poe holo moku, hoi aku la lakou ma ua aina pepehi kanaka la. Aole nae lakou i ike iki aku ia kapena Sekota, a me kona poe hoahele. Ike aku la lakou i ka waapa, no kekahi moku nalowale o Makauwahie. Hoao iho la lakou e lawe ia waapa aole hoi i hiki. Lele mai na poka elua mai kekahi puu nui mauka a kokoke ku ia lakou.
                Hookahi o lakou mahina e lewa ai mawaho o ua aina la, aole i ikea ko lakou poe, manao iho la ua pau i ka lukuia.
 

O IOLANI.

                Holo pu ka moku kia elua o Iolani me ua moku Honedurasa hookahi no ka laua mea e imi ai o ka ea. O Rogesa ke kapena. A i ka po, e holo ana lakou a kokoke i kekehi  aina ma ke kukulu hema, olohani mai la kekahi luina o lakou he kanaka no Benegala. Pii mai la ia mailalo mai a loaa i ke kapena e moe ana maluna, pepehi iho la oia ia ia a make loa me ke koi lipi; alaila make ka malama moku ia ia a me na luina elua. Kikoo ae la hoi oia i kona lima me ka lipi e make ai ka hulipahu, lalau koke iho la ka malama moku ia ia a hakaka pu laua a loihi loa ka hakaka ana.
                Ala mai la ka malama waiwai, mai kona hiamoe ana mai kekahi o lakou. Ninau aku la i ke kanaka o Benegala, i aku la, "Ua kaawale anei ka moku." I mai la kela, "Ua kaawale loa." Oki koke mai la oia ia ia me ke koi lipi, aole nae i eha loa; lele mai la ka hulipahu e hopu i ua pepehi kanaka la, a o laua pu me ka malama waiwai, ua lanakila laua maluna ona. Alaila lele aku ia oia iloko o ke kai, a i kona lele ana ki ka malama waiwai i ka pu, a ku ka poka ia ia a make iloko o ke kai. Kihou ka malama waiwai i kona pu a make kekahi kanaka no Benegala, no ka manaoia oia paha kekahi hoaolohani. Ua ku mai nei ua mau moku la elua ma Kou nei.
 

                Ian. 12. Hoi aku o Kuakini mai Oahu aku i Hawaii.
                13. Holo Mi. Diela i Maui.
 

HE HALAWAI LOA.

                Aloha oukou e na hoalawehana.---E aloha mai oukou a e kokua mai ia makou. Ua kauohaia mai kakou "E pule hooki ole." He pono ke pule kakou i na la a pau. He pono ke halawai i kekahi manawa e pule ai. He pono ke pule kaawale no hoi i kekahi manawa.
                Eia ko makou manao, ma keia aina make. He nui na kanaka makaukau ole e halawai me ke Akua maluna o ke aouli. Aole lakou i haalele i ko lakou hewa. Aole i loaa ia lakou ka naau hou. Aole i launa io lakou i ka Uhane Hemolele. Ua nanea, ua palaka, ua ku e, ua hihia, ua haumia, ua lilo ma ka aoao e make ai. Nolaila ea, e imi pu kakou me ka hooikaika hou e hoohuli ia lakou mai ka pouli a ka malamalama, i ola lakou ia Iesu. No ia mea la ea, ke manao nei makou e hoomaopopo, i na la hope elima o Ianuari nei, 27, 28, 29, 30, 31, i mau la halawai loa ma Honolulu nei e pule mau, e halawai pinepine, e hooikaika nui, e loaa ia kakou ke kokua ana mai o ka Uhane Hemolele, e pono ai ka poe halawai, ka poe maloko, a me ka poe mawaho o ka ekalesia. Ina e kokua mai ka Haku, pomaikai kakou. Ina e kokua ole mai ia, alaila, make hewa ka kakou hana.
Na BINAMU.
HONOLULU, IAN. 8, 1836.
 

NO KA EHA ANA O SERENO BIHOPA.

                Palapala mai o Mi. Bihopa penei; "I ko makou hele ana mai Waimea aku a Laupahoehoe, i ka la 5 o Ianuari, lele iho la ka lio o ka'u keiki o Sereno, Haule oia ilalo a hai ka iwi ulana o kona lima akau, maluna ae o ke kuekue. Hapai koke iho la au ia ia a hoi makou ma Waimea a na Pili i hooponopono i ka iwi. Ke kali nei makou ma Waimea nei, a ola oia.''
 

O KE KUKULU ANA I KA EKALESIA
MA EWA.

                Ua kukuluia ka ekalesia hou ma Ewa nei i ka la Sabati mua o keia makahiki hou: Ian. 3, I836. O Binamu kekahi kahuna pule maanei ia manawa a o Emesona hoi kekahi.
                Ua hai aku la o Binamu i ka ke Akua olelo i na kanaka i ka hora 10, ma ke kakahiaka. Aia no kona pooolelo ma Epeso 2:19, 20, 21, 22.
                A i ka hora 2, ahiahi ua halawai hou makou; ia manawa ua kukuluia ka ekalesia; ahaaina a ka Haku. Eono mau mea e noho ekalesia maopopo ana ma Honolulu, a he poe kamaaina hoi lakou ma Ewa nei; nolaila ua lawe mai lakou i ko lakou inoa, a ua hui pu lakou me kekahi poe hou, he umikumamalua na mea i bapetisoia a i haawi ia lakou iho i ka Haku ma ka berita hoolilo. A o lakou a pau, he umikumamalua. O lakou ka ekalesia i keia manawa ma Ewa nei; he ohana uuku. A kau ko lakou inoa ma ka berita, alaila ahaaina lakou.
                Kekahi poe hoahanau e ae----he 30, paha, ua noho pu lakou me makou i ka ahaaina a ka Haku.
                E na hoahanau ma Hawaii nei; e pule nui aku oukou i ke Akua no keia ekalesia hou; i lilo ia i paakai no keia aina haumia, a i lilo hoi ia i malamalama no ko keia pae aina. E pule nui oukou i ke Akua e hooua mai i ka Uhane Hemolele maluna o kela ekalesia keia ekalesia, a e alakai koke i na kanaka i ka mihi. E hoomanao hoi i keia olelo: "Auwe lakou e noho palaka ana i Ziona." Amos 6:1.
                EWA, IAN. 5, 1836. L. S.