Ke Kumu Hawaii, Volume II, Number 3, 3 February 1836 — HE MANAO NO KA MARE ANA. [ARTICLE]

HE MANAO NO KA MARE ANA.

He oiaio ka «lelo a Pnnlo, <4 He mea mnhalo ka mnre no na niea a pau, ke hatimta ole kahi moe." Ina paha e mare kekahi mau mea i nnauao i ke kanawai oke Akua, maka meai papaia mai iloko o na papa i kakauia maanei, ua hewa

laoa i ke kanawai, a ua kaunia ko laua hoi kekaki mea hoakaka; O ka makua i kakauia ma keia mao papa, ka makua ponoi nana ke keiki i hanau a!r A o na kaikuaana, a me na kaikaina, a ine ke kaikuwahine, a me na kaikunane iloko o keia mau papa, he mau hoahanau ponoi lakou, na keiki a ka makua hooi kahi. Ina e mare lakou kekahi ine ke>kahi ua hauinia kahi moe o lakou, ua moe kolohe. Aka, ina he okoa ko kekane mau makua, a he okoa ko ka wahine, a mare pulaua, aohe kanawai e hewa ailaua ilaila. Nolnila, ina e noho ana na mea i kapaia he kaikunane a he kaikuwahine; a he okoa ko laua mau makua. aole o laua makuakane hookahi, aole makuwahine hookahi, a aianao laua e inare, he pono paha ia, aohe kanawai ilaila. Aka o ke kaikunane ponoi me ke kaikuwahine ponoi, o ka makua me ke keiki. o ke kupuna me ka moopuna, he mea liaumia loa ia ke marelakou. Pela no ka niakuahunowai ine ka hunona, a me na uiea e ae a pau i papaia mai iloko o ko ke Akua kanawai. Ileaha ke ano o ka mare? Aole i loaa ke ano o ia mea i ko Hawaii poe Uahiko. He poe hoao wale no lakou, n pnu ka inakeuiake, haalele koke no, a lioao hou aku. Aole pela ka mare n ke Akun i kauohamai ai. 0 naniea (nnrema ke knnawai o kfe Akua, ua lilo laua i liooknhi iq. Ma ia hope ua hookahi no aole elua. A nolaila, aohe pono ke kaawale hou, ua paa noa hiki i ka niake. Eia kekahi ano o ka innre, i 410110 ka malania ana i nn keiki, -ua hoouoho ke Akua i ke kane a ine k i wahiue i inau inakua no lakou e noho p'.i ni i na la a pau o ko laua ola ana. Ina hanlele laua i kekahi, alaila 11:1 nele īia keiki a laua i kekahi niaku i. aohe inea nana e malania p<»110 ia lakou, a e hele wale lakou e like me na lioloholona, aohe mea nnna lakou e innlama i ka ai a me ke kapa, n make pnha Inkou. Ina e noho pu ke knne ine kana wahine, aole loa e hanlele, nlaila pono ka malama i na Ifoik*i e noho pu ana. Ein kekahi pono no ka mara ana; I li^ka 'noho ana o ke kane me ka wahine. Pela ka oluolu a me ka po--110. Ina he alii kekahi, a he makanin.ina kokahi, aole e like ko lauā noho -ina. E kiekie loa ke alii a e noho malalo iho ka inakaainana, a e ku e ka •nnnao o kekahi me ko kekahK Nolaila ka lili a me ka hakaka pinepine o ke kane nie kmia wahine, alaila pau ko laua makemake i kekahi i kekahL a lalau aku i ka hewa. A ina he keiki ka laaa, ua lilo ia na hai e malama, a

o na Mlua i lioonoheie 6 ke Akua i man mea malama,»aole -laua e hooko i kana kanoha. Eia koi kekahi mea keekee aole e ku i ke kanawai oka mare: 0 ka mare o ka elemakule me ka wahine opiopio, a o ka luwahine i|»e He mea nui iai hanaia at-«fttk' keia pae aina, a he nui na hewa eulu ana malaila. 0 ka luwahine, he ntto waiwai paha ia, he alii paha, a ua matie kana kane alii, 1 noko like ai ua hoowahaha ia i ke kane kaaaka makua, a lalaimku no i kekahi kane opiopio waiwai ole, i kane nana. Hoopilimenwaiuai im kane nei, aae mai me ke aloha ole o ka naau i kana wnlhine; no ka men. o ka waiwai wale no kona manao. Noho pu no laua i kekahi manawa; o ka wahine ka haku, a o ke kane ke kauwa. No ka wahine, ka hale, ka aina, ka waa a ine ka waiwai a pau. Mahope iho, loaa ka waiwai i ua kaiie nei, a hookiekie ae la ia, a lalau aku i ka hewa, ine ka hoowahawha loa i kana waliine inare. Alaila hiki nini k:i lili iloko o ka naau o ka wahine waiwai, olelo hoino aku i kana kane ine ka liuhu, a liakaka maoli laua. Oka rnare hewa ana ke kiiuiu o ia inea a pnu, aole i ku ko laua mnnao me ko ke Akua inakeinake. Nolnila, aole ia i hooinnikai i ko lana mare ana. oko ke Akna manao, e lilo ke kane i hnku. a e noho ka wahine niamiili ona me ke nloha like i kekahi i kekalii. Akn. aole e hiki ia iloko o ka ninnao o k;i luwahine e noho ana nie ke kane opio ililmne. A inakau ua knne nei i kana waliine, no ka mea, ua. hala kona wa ui, aole loa laua e noho like. Inn he alii ke kane, e pono no i alii l»oi knna wahine; a i eleinakule ke knne, i waliine knhiko lioi kana e pili poiu> ni; a pela hoi ke kane ui, i wahine ui hoi nann; alaiia noho like laua ine ka nnnno like, aole e hookiekie kekahi mnliina o kekalii. Ile inea ano pono wale no ko ke Akua inau knnawai a nau. A eia ke ano o kona kanawai no ka mare ana, o ke "kaiie me ka wahiue. Ile mea ia e lona ai ia laua na keiki; a ua lioopaa oia i ko .lnun noho pu ana i "iiii inea inalaina i na keiki aua i haawi mai ai nalaua. Aka ina e inare ka eleninkule ine ka wahine hou, he poniaikai wale ka loaa o ke keiki a laiia: a ina e mare hoi ka luwahine me ke kane opio, aole loa e loaaka laua keiki, a nolaila e nele ke aupuni i ke kanaka ole. No ia mea oko ke Akua manao, e mare pu na mea like i mau ai na kanaka o kela hanauna a o keia hanauna ma ka honoā nei. A. B.