Ke Kumu Hawaii, Volume II, Number 9, 27 April 1836 — Page 35
1836.) KUMU HAWAII. 35
hookahi iwilei ka loa o ke kaulu, poala iho la oia i ke kaula, a poepoe waiho i kapuahi, hoi aku la oia e moe. Aa mai la ka welu ahi, a koke aku la i ke pili o ka hale.
I aku la o Manuiki i kahi elemakule nana ke ahi baka ia Kao "Papapau kaua i ke ahi." Holo keke aku la oia iwaho me ka makau, aole oia i hoi mai e kinai i ke ahi. O kahi elemakule lolo nana i hilo ke kaula ahi, oia wale no ka i kinai, aole nae i pio. A mai la no ke ahi, a wela kona wahi kapa, a me kona ili; kahea ae la oia i ka Haku, — "E hoopakele mai oe ia'u ke a mai nei ke ahi ma ko'u kua, ua wela loa kuu ili, ua ola mahunehune au, Amene."
Ike mai ke kiaaina, nui kona waha i ke kahea i na kanaka, "E wikiwiki mai oukou, ua wela kuu waa i ke ahi." — Wikiwiki mai la na kanaka, a pakele iho la ka waa i ka lehu ana mai o lakou. Na'u na MAALO.
KE KUMU HAWAII.
WENEDE, APERILA 13, 1836.
O KA MAKE ANA O KA WAHINE A MI. ELISI
Ua make o Mi Elisa wahine, ma Beritania. Holo mai la ua wahine la ma Huahine a noho malaila 6 paha makahiki - a holo mai ma Oahu nei me kana kane ke kumu i ka makahiki 1823. A nawaliwali ka wahine, hoi aku la laua i Beritania me ka laua mau keiki. Hoomanawanui ae la ua wahine la i ka mai, na makahiki he umi a keu, me ka lana nui o kona manao i ka Haku, a make iho la iloko ona. Ua pai ia kona manao a me kana hana ana a me kona ahonui ana, a na hoolahaia e Mi Elisi, e noho lunamisionari ana ma Beritania. Aloha ka hoahanau ahonui. Pomaikai ka poe i make iloko o ka Haku. Ua maha lakou i ko lakou luhi.
NO KO NU ZELANI. He nui ko laila poe makemake e loaa ia lakou ka naauao i na mea a ke Akua a me na mea o keia ao. Aneane pau na mea kahiko hoomana kii. Ua ae oluolu mai ekolu haneri kanaka i ko Iehova kanawai, a malama aku lakou i kana mau kauoha; aole ikeia ko lakou hihia.
Ua make kekahi o lakou iloko o ka Haku. He olioli ka naau o ke kumu e ike i ko lakou paulele kapekepekeole, a me ko lakou aloha oiaio ia Iesu, a me ko lakou lanakila maluna o ka make. Ua olelo kekahi i ka manawa i make ai, "Ahea la au e hele imua a i ke alo o ke Akua?" "Ahea e hele aku au e ike pono ia Iesu?" "Ahea la pau kuu hewa iloko o'u" "Ahea la e loaa ai ia'u ke aloha wale no ma ko'u naau?" "Ahea like pu ai me ko'u Haku e ola'i?''
O ka hai ana aku i ka ke Akua olelo maikai a me ke kala wale ana i ka hala ma o Iesu la, oia ka mea i hoohuli ai na kanaka malaila.
Ua manao kekahi kumu, o Mr, Yate, he pono oia ke hoi aku ma Beritania i kii aku ai i mau kokua. A lohe ko Nuzelani i kona manao, ua kamailio pu kekahi i kekahi, i ka i ana, "Aole pono kona manao holo, aole pono iki. Oia no ka kakou kauwa, aole he kauwa hooluhi i ka hana lima, aka, oia ka kakou kauwa e ao mai ia kakou. Aole ae aku kakou i kona holo aku ma Beritania, aole loa."
Eia kekahi. Ua ku e kekahi poe maoli a me kekahi poe haole i ka ke kumu hana. Ua kukulu lakou i na hale kuai rama, a hoowalewale lakou i na kanaka e inu i ka mea awaawa e make ai.
Eia keia wahi manao o kekahi alii elemakule, i ka halawai o lakou. "Ua hiki mai ia misionari e kumumu iho la i na oioi o ko kakou ihe a me na pololu, a e uhai i ko kakou mau pauku laau wala kaua; a e unuhi i na poka noloko mai o ko kakou pu; a e kanu i na elau i ka lepo; a e hoouluulu mai i kela ohua i keia ohua e noho pu i ka malu" A pau ia manao, hauoli iho la lakou, a uwa aku la lakou a pau, "E paa kakou i na misionari, e paa kakou i na misionari."
Ka loaa ana mai o ka pahu buke, ua olelo lakou, "Eia ka pahu, ua piha i ka malamalama, e anapu aku mai kela kihi a keia kihi o ka aina. Ua nui wale ka loaa ana mai o kela mea keia mea pono i ko kakou manao i ka wa mamua, he pahu rama kekahi, he pahu pauda kekahi, he pahu pu kekahi; aka i keia manawa i hiki mai nei kekahi mea e ao mai ia kakou aole e inu rama, aole e puhi ka pauda, aka e hana i na mea maikai.
Mahalo nui iho la kekahi poe o Nu Zelani i ka ke Akua olelo Aole ninau lakou, "Heaha ko kela kumu manao, a ko keia kumu no hoi? Aole. Aka, ninau lakou, Heaha ko Iehova manao. E heluhelu mau lakou i ke Kauoha Hou i ke kakahiaka, i ke awakea, a i ke ahiahi."
I aku la kekahi, "He palapala ka'u a Iehova e hooponopono i na mea hihiu a pau, ina e komo ia iloko o ko kakou mau naau. I mai la o Iesu, "Ina e aloha mai oukou ia'u, e malama mai oukou i ka'u mau kauoha. Eia ka'u kauoha, E aloha aku oukou kekahi i kekahi." Nawai kakou i hai mai ia mea? O ke Akua wale no. E hiki anei i na kanaka maoli ke hai mai. Aole. Aole lohe lakou ia mea. E hiki anei i na kanaka haole e hai mai? Aole. He puniwaiwai ko lakou. Na Iesu i hai mai, "E aloha kekahi i kekahi.''
Ua lalau kekahi poe no ka maopopo ole i ke ano o ka ke Akua olelo. He wahi keiki ao ke kumu, komo mai la iloko o kona keena, ua paapu kona poo i ka aila. Ua ninini iho oia i ka omole aila kohola maluna o kona poo, a kahe aku la a hala loa ilalo o kona kua I aku la ke kumu ia ia, "No ke aha ia oe e hana pela? He mea haumia loa keia.'' I mai la ko keiki, "Aole oe olelo mai ia makou e malama i ka olelo a ke Akua?" Ae aku la ke kumu, "Ae. Heaha hoi ke kuleana o ia mea me kau hana ino nei?" I mai la ke keiki, "Eia ke kauoha "I hooke ai oe, e poni i kou poo." A kakahiaka nei, pau ka'u ai i ka puaa kolohe, aole a'u wahi ai iki i keia la, o ko'u mea ia e hoopololi ai, nolaila manao iho la au, e kahinu i kuu poo i ka aila e like me ke kauoha a Iesu." — A i ka la Sabati ae, hai mai la ke kumu i ka olelo no ka hoopololi ana; he mea ia e hana ai ke kanaka me ka noonoo, aole no ka nele o ka ai; aka no ka manao e hoohaahaa iho ka naau me ka mihi pono.
HOIKE.
Ua hoike ua kula ma Honolulu, i ka la 19 o Aperila nei.
NA HAUMANA.
O na aina Na kumu Na kane. Na wahine Na keikikane Na kaikamahine A pau
Honolulu 35 274 377 22 176 849
Honoluluaina 7 368 430 66 54 918
Pulama 2 46 29 6 81
Kalihi 4 59 54 20 19 152
Moanalua 3 44 59 5 3 111
51 791 949 119 252 2111
HALEPAIPALAPALA, Aperila 19, 1836.
Ua paiia, a paa, ka Helunaau (7000), a me ka Hoikehonua, 10,000.