Ke Kumu Hawaii, Volume II, Number 11, 25 May 1836 — Page 43
l836.) KUMU HAWAII. 43
me ka hauoli, e like me kona hoolea ana me ka olioli ana? Ina e malama pono oukou i ke Akua, a hoolohe i ka olelo pono a ko oukou mau makua, alaila ua makaukau oukou; a mamuli e noho pu oukou me ua keiki la, a me na kamalii maikai a pau, iloko o ke aupuni mau loa ma ka lani.
NO NA KAMALII.
NO SAMESONA MA GAZA.
O Samesona keia, ua noho oia ma ka honua i ka wa mamua.
O Manoa kona makuakane.
He kanaka ikaika loa ia, aole ona lua.
Ua nahae ia ia ka liona, a make ka liona.
Ua luku aku ia i hookahi tausani kanaka me ka iwia o ka hoki.
Ua hele aku la ia i kekahi kulanakauhale, o Gaza ka inoa, a moe iho la malaila. Ua manao ko laila kanaka, ua pono ke pepehi aku ia ia i ke kakahiaka. Ua ala ae o Samesona mai kona wahi i moe ai, i aumoe, a amo lawe aku ia i ka pani kaumaha o ka i puka o ka pa maluna o kona hokua, a pakele aku ia.
He kanaka ikaika loa no ia, aka, e oi aku ka ikaika o ke Akua mamua o ko Samesona ikaika.
KE KUMU HAWAII.
WENEDE, MEI 25, 1836.
NO KA POE KAHIKO.
NO KA LONO WAHINE. U make ma Beritania, Mei 13, 1835, ka wahinekanemake a Lono, (Kapena Kuke.) He kanaiwakumamaha kona mau makahiki. He wahine naauao a me ka lokomaikai. I ka malama o Feberuari i kela makahiki, i keia makahiki, ua hoomanao nui oia i ka make ana o kana kane ma Kaawaloa, ma Hawaii nei; - a kaumaha loa kona naau, a ua mai no hoi kona kino i kela Feberuari a i keia Feberuari me ka manao nui i ka pepehi ana o Lono. Ua pepehiia o Lono i ka la 14 o Feberuari i ka makahiki 1779 o ka Haku.
HE WAHINE KAHIKO LOA. Ke ola nei no keia manawa ke kahu wahine o Geoki Wasinetona, o ka alii mua o Amerika. Eha kanaha makahiki ona a me kumamakahi. I kona aina i hanau ai, o Madegaseka, i ka makahiki 1674 o ka Haku. O kona mau pouna, hookahi kanaha kumamawalu no ia. He wahine oluolu kana olelo ana i kela manawa, keia manawa. Ke haliia ua wahine la ma na kulanakauhale nui ma Amerika i ikeia e na kanaka.
O NA KANAKA ELEMAKULE, MA NUIIAMESIRE. I ka makahiki 1834, Ua make 29 mau kanaka elemakule. O na makahiki o lakou pakahi he kanaiwa a keu. Ua make 13 e a, - hookahi haneri makahiki o kela mea keia mea. E ono o lakou he poe luawahine, 101 mau makahiki ko kekahi, 103 ko kekahi, 105 ko kekahi.
URESUA FALEKENA. Ua make ia ma Tenese 115 kona mau makahiki. Elua kanaha makahiki kona noho ana iloko o ka ekalesia.
KALE HUTCHINS. Ua make ia, ma Maine. Kanaiwakumamaiwa makahiki ona, a me na malama ewalu a keu.
Eia ka nui o kona ohua.
O na keiki. 10
O na moopuna 99
O na moopuna kuakahi 235
O na moopuna kualua 17
A pau 361
NO NA LUWAHINE EONO, MA HADELE, MA AMERIKA. Eia ko lakou mau makahiki, 90, 88 79, 78, 76,73. Ua halawai pu lakou, ma ka hale o kekahi, a inu i ke ti, me ke kamailio pu ana, a me ka olioli o ka naau.
NO KA HANA HOOMAUNAUNA.
Aia ma kekahi kulanakauhale ma Ferani. o Perisa kona inoa, ua nui loa na kala i lilo aku i ka baka a me ke kinopi a me na mea lealea iloko o na hale paani.
Eia na kala i lilo aku no ka baka a me ke kinopi, hookahi miliona kala; a no ka nana aku i ka lealea e ka poe paani, hookahi miliona kala no hoi i hoomaunauna malaila.
O NA HOAHANAU. Ua holo mai, mai Lahaina mai, Mi Kalaka ma, a me Mi. Dibele ma, a me Mi. Hikekoke ma, a me Mi. Hala, Mei, 17.
NO BERITANIA. Eia ka helu ana o na ohua ma Beritania, 3,414,180
O na ohua mahi ai, 961,134
O na ohua akamai i kela oihana a i keia oihana, 1,434,878
O na ohua e ae, 1,018,168
No IRELANI. Eia ka helu ana o na ohua ma Irelani, 1,384,964
O na ohua mahiai, 884,339
O na ohua akamai i kela oihana ikeia oihana, 249,359
O na ohua e ae, 251,266
KA MAIKAI O NA MEA ELUA.
Ua oi aku ka maikai o na mea elua ma mua o ka mea hookahi; no ka mea, ia laua a uku maikai no ka laua hana ana.
No ka mea, ina haule kekahi, e hoala kekahi i kona hoa, aka, auwe hoi i ka mea hookahi i kona haule ana, no ka mea, aole mea nana ia e hoala mai.
Ina i moe pu na mea elua e pumehana no laua, aka hoi, pehea e mehana ai ka mea hookahi.
Ina e hana eha ia mai kekahi, e hiki no i na mea elua ke lanakila maluna o ia mea, a o ke kaula kaakolu, aole ia e moku koke.
Oi aku ka maikai a ke keiki ilihune me ka naauao, mamua o ke alii elemakule me ka naaupo, ka mea hiki ole ke aoia mai.
NA SOLOMONA.