Ke Kumu Hawaii, Volume II, Number 19, 15 February 1837 — Page 73

KE KUMU HAWAII.
HE PEPA HOIKEIKE I NA MEA E PONO AI KO HAWAII NEI.
"O ka pono ka mea e pomaikai ai ka lahuikanaka; aka, o ka hewa ka mea e hoinoia'i na aina."
Buke 2. HONOLULU, OAHU, FEBERUARI 15, 1837. Pepa 19.

NO KA BIPIKUAPUU.

                Ua like kekahi ano o ka Bipikuapuu, me ka bipi maoli. Ua like na niho a me na maiuu, a pela no ka hoolualuai ana, a me ka nau hou ana i ka ai.
                Ua like ke kiekie o ka Bipikuapuu me ka bipi kauo maoli, ua puepue no nae ka Bipikuapuu, a ua kaumaha. I ke kaupauna ana, 3,000 pauna kona kaumaha; ua like me na bipi maoli elua.
                He ahinahina eleele kona oho, kokoke eleele loa. Aneane like na helehelena o ka Bipikuapuu, me ko ka bipi kane maoli. O ka puu nui ma ke kua, mawaena o na poohiwi, oia kahi e like ole ai; a ua loihi no hoi kono oho ma ka ai, a ma ke poo, a lewa no ilalo, me he umiumi la.
                Kakaikahi na holoholona, i hihiu loa ma na helehelena, e like me ka bipikuapuu. Ua ula na maka, me he ahi la, ua nui kona pepeiaohao, a ua oi, ilalo no kona poo, nolaila i lewa ai ka oho ilalo; a o ka puu ma ke kua, oia ka mea e ino ai.
                Holo hihiu loa ka Bipikuapuu ma na ululaau ma Amerika Akau; a ua ikeia 600 ma ka papu hookahi. Ua ikeia no hoi lakou ma Europa, a ma Asia.
                He mea hihiu pono ole ka Bipikuapuu; aole hiki ke hoohana ia ia. Hoowahawaha oia i ka paa; nolaila wawahi no oia i na pa i hanaia, a hele no i kona wahi i makemake ai. Ua hoolaka iki ia kekahi, a alakai aku kona kahu ia ia i ke kaula; a ina i waihoia oia iloko o ka pa, noho malie no, aole nae i hoohanaia.
                He mea maikai ka ilio ka Bipikuapuu, i mea aahu i ka manawa anu. Ua loihi ka oho, a paapu, nolaila, ua mehana loa, a ina hele iwaho ke kanaka i ka manawa hau, o ka ili Bipikuapuu, ka aahu maikai loa, a ua makemake nui ia e na kanaka a pau.
                Ua ono ka io o ua holoholona nei; a ua ai nui ia, e na Inikini a me ka poe hele ma ka ululaau o Amerika Akau.
                Aole i like na helehelena o ka Bipikuapuu me ka BUFALO. O ka Bipikuapuu, ua puka no kona mau pepeiaohao, ma ka aoao o ke poo a ua pokole, a oi. O ka BUFALO, maluna o ke poo ka puka ana a kona mau pepeiaohao;ma ke kumu, kokoke pili, a ua kekee loa. He puu nui ko ka Bipikuapuu, ma na poohiwi, a he loihi kona oho ma ke poo, a me ka ai. O ka BUFALO, aole ona puu, aole oho loihi.
                Ilalo ke po o ka Bipikuapuu, a hihiu ka maka; he mea makau. Iluna ke poo o ka BUFALO, me he mea nui la, a ua ino no nae, i ka ike ana aku. Aole hiki ka hoolaka i ka Bipikuapuu a ao aku ia ia i ka hana. Aka, o ka BUFALO, ina paa i ka uuku, e laka loa no ia, a hookauwa maikai mai na ke kanaka. Aole loa hae mai ka Bipikuapuu i ke kanaka, ke hoeha ole ia, aka, ina i eha, alaila hakaka ikaika, a o ka BUFALO, ua hae wale; a e hahai wale ia i kela mea, keia mea i loaa ia ia.—Lama Hawaii.

HE MAKE l KA HEKILI.
MAKAWELI, Kauai, Sep. 1836.

                Aloha oukou e ka poe e heluhelu ana i keia Kumu Hawaii.
                Ke hoakaka aku noi au ia oukou i kekahi mea a makou i ike