Ke Kumu Hawaii, Volume II, Number 21, 15 March 1837 — Page 83
1837.) KUMU HAWAII 83
HE OLELO NANE.
"He ikaika kou mau lima a me na hoe, aole au makau."
Aia ma Amerika Akau kekahi wailele nui, o Niagara ka inoa; he wailele nui loa ia. Ewalu haneri anana ka laula o ka muliwai, a iwakaluakumamalima anana ke kiekie o ka aule ana o ka wai.
Ua ku makou ma ke kapa o ua muliwai la, maluna ae o kahi e lele ai; a ua ike makou i kekahi kanaka, o Makauole kona inoa, e holo ana maluna o kona waapa, me ka manao ole i ka wailele. - Ua moe ia malalo o kona waapa me ka nanea a me ka makau ole; kahea aku makou ia ia, me ka olelo aku.
"Ea, e Makauole, ua poina anei ia oe ka wailele malalo?"
I mai la kela, "Aole; ua loihi aku hoi."
Ua ike makou, ua kahe ikaika ka wai, a ua hookoke aku no ia i kahi e lele ai; nolaila kahea hou makou ia ia. "E Makauole, ea, e huii a hooikaika e hoi mai, o lele oe i ka wailele.''
I mai la kela. "Mai makau oukou, ua loihi aku ka wailele, a he ikaika kou mau lima, me na hoe, aole au makau."
Ua ike makou, ua mahuahua ka ikaika o ka wai. Kahea hou makou ia ia, me ka leo ikaika. "E Makauole e, e hooikaika, e hoi koke mai oe o make i ka wailele; mai hoopanee o make."
I iho la kela, "Lapuwale oukou! aole au makau. Ua makaukau loa au: ikaika ke kino, aole nawaliwali iki; ikaika na lima, maikai na hoe, a me ka waapa; mai hoomakau mai ia'u."
Auwe aku la makou, me ka makau nui loa. "E hooikaika, ano la e hoe mai o make, auwe! auwe! mai hoopanee iki; ano la e hoi mai.''
Nana ae la kela, a ua manao ua wikiwiki no kona holo ana a ua makau iki. Nonoi mau aku la makou ia ia, me ka uwe ana a me ka waimaka, e hooikaika oia, e holo hou mai iluna.
Ua hoololi oia i ka waapa, a hooikaika ma na hoe, a ua neenee iki mai, me ka manao e pakele no ia; a ua hoomaka me ka manao e hiki no ia ia. Nonoi ikaika hou makou ia ia, e hooikaika mai. I kona hoomalu ana, ua lele ikaika ka waapa ma kahi kokoke i ka wailele. A makau o ua mea la. A hoi hou mai la oia a hooikaika me kona ikaika a pau i pakale mai; a ua neenee iki mai; aka aole nui kona neenee ana; o kekahi manawa ua manao ia e lanakila, aka aneane pau ke aho ona, aole nae pau ka ikaika o ka wai. Ua makemake oia e hoomaha iki, aole nae he pono o make; weliweli iho la kela. Kahea mai la oia ia makou e kokua ia ia; hoole makou, me ka uwe aku.
"Aole e hiki ia makou." Uwe mai la kela, "E make ana au! e make ana au!"
Ku iki ka waapa ma ke kae o ka wailele a lele iho la. Naha loa ka waapa, a make hoi ke kanaka. Uwe nui aku makou ia ia me ka weliweli nui loa i kona make ana.
Owai ka mea e like me keia kanaka i kona hoopanee ana e huli a hoi mauka e pakele i ka make ma ka wailele?
Ua like ka mea inu rama me ua mea la; ua manao ia aole ona makau; o kona manawa e make ai oia kona manawa e makau ai.
Pela no ke kanaka mihi ole; ua maka aole a aneane make, o ka hoopanee ole kona manao, e like me o ua Makauole la.
E kuu hoalauna, aole anei e make oe e like me ua kanaka la, ka mea i makau ole i ka wailele?
Na J. S. E.
KE KUMU HAWAII.
WENEDE, MARAKI 15, 1837.
E na hoolawehana; auhea oukou? auhea ko oukou manao liilii a me ka manao hohonu? Auhea ka manao hoike, a me ka manao hooikaika. Ina aole manao ia oukou, alaila e noonoo a loaa. - Ina aole o oukou makemake e kakau, alaila e imi i ka makemake. Ina aole manawa kaawale, e kokua i ke Kumu Hawaii, alaila e ala i ke alaula, a e loaa ka manawa kaawale.
Aole anei he akaka ia oukou ka nele o ka mea nana e hooponopono? Ina e heluhelu oukou i kela pepa, keia pepa, alaila ua maopopo. Mai hoopanee i ke kakau ana, no ka mea, e ake na kanaka e ike i ko oukou noho ana, a me ka oukou hana ana? Pehea ka nui o ke kula? Ehia haumana? Pehea ka halawai Sabati? O ka halawai kakahiaka a me ka halawai ahiahi? Pehea ka halawai loa? Ehia na mea i make? Ehia ka poe i hanauia. Ehia na kanaka mihi? na kanaka molowa ole? na kanaka wahahee ole? na kanaka i malama i ko ke Akua kanawai?
Pehea la e hiki ia kakou ke hoomalamalama i ka pouli o keia pae aina?
Nui loa ka hana e koe a kakou e hana ai, i ike pono ko Hawaii nei i na mea e pono ai ko lakou mau kino a me ko lakou mau uhane.
O KE KANAWAI I.
"Aole ou akua e ae imua o ko'u alo."
Na wai keia kauoha?
Na Iehora -
Na ke Akua nui -
Na ke Akua nani —
Na ke Akua maikai-
Na ke Akua ike -
Na ke Akua akamai -
Na ke Akua mana - nana no keia kauoha nui, me na kauoha eiwa mahope mai.
Heaha ke ano o keia kauoha?
Eia paha - aia no ko ke Akua alo ma na wahi a pau; nolaila, he pono ole ke malama i kekahi akua e ae ma na wahi a pau. Aole pono ke hoomana i ke akua e ae ma ka honua, aole hoi ma ka lani, aole hoi ma ka po.
Ia wai keia kauoha?
Ia oe, e kuu hoalauna, - "aole ou akua e ae." No na kanaka a pau loa keia kauoha a ke Akua.
Owai ka poe hoomana i na akua e ae?
O na kanaka hoomana ole ia Iehova, ua halihali lakou i na akua e ae imua o kona alo.
O ko ke kanaka mea i manao nui loa ai, oia kona akua.
O ka mea haipule io, manao nui ia ia Iehova, ma ka la a ma ka po.
Aole pela ka poe manao io ole; ua malama lakou i na akua e ae he nui wale. Ua puniwaiwai kekahi, ua punilealea kekahi, ua puni i ke kapa hanohano kekahi. Ua paulele nui kekahi ma kona mea e ai ai; a ma kona mea e inu ai kekahi; a ua kuko ino kekahi. Nui loa na akua a na kanaka mihi ole e lawe mai ai imua o ke alo o Iehova .
Heaha ka hope o ka malama ana i na akua e ae?
1. E hoopai mai ke Akua, i keia ao, i ka poe malama i na akua e ae.
Iosua 24: 20. Ina e haalele oukou ia Iehova, a e malama oukou i na akua e, alaila e huli oia a e hoino mai oia ia oukou, a e hoopau oia ia oukou mahope iho o kona hoomaikai ana ia oukou.
2. E hoopai mai ke Akua i ka mamo o ka poe haalele ia ia.
Ua hoomana. Ahaba i na akua wahahee,a ua luku aku ke Akua ia ia me kona mamo a pau.
Ua haalele na Iudaio ia Iehova, a ua hoowahawaha lakou i kana keiki, ia Iesu, a ua hoopuehu ke Akua ia lakou ma na kihi o ka honua; a ua hooemi hoi oia ia lakou, i ka luku ana i ka nui o ko lakou mamo.
3. E hoopoinoia ka poe malama ole i ke Akua, i ka po pau ole. 2 'Phes. 1:8. "E hoopai ana (ke Akua) i ka make i ka poe ike ole i ke Akua, a me ka malama ole i ka olelo maikai a ko kakou Haku, a Iesu Kristo."
Halelu 9:17. "E auhulihia ka poe hewa ilalo i ka po, a me na lahuikanaka a pau i hoopoina i ke Akua.'' Ua hooemi mai ke Akua i ko Hawaii nei mau kanaka; aole anei no ka hoopoina