Ke Kumu Hawaii, Volume II, Number 22, 29 March 1837 — Page 88

Page PDF (1022.87 KB)

86 KUMU HAWAII. (MARAKI,

 

la lakou a pili ma ka moku, ike aku la lakou i ka hao e pili ana mawaho o ka moku, olioli iho la lakou i ka nui o ka hao.
                No ka mea, ua ikeia mamua ka hao, no na laau hao i pae mua mai, a ua uukuia, ua nui aku keia. A pii aku la lakou iluna a ike aku la lakou i kanaka, ua keokeo ka lae, ua alohilohi na maka, a ua alualu ke kapa, ua kihikihi ke poo, a ua namu ka alelo.
                Alaila, manao iho la lakou he wahine wale no kanaka, o ka like pu me ke poo o ka wahine o ia manawa. Ike iho la lakou ua nui ka hao maluna, makahahi
iho la.
                A hoi aku la lakou a hai i na'lii i na mea a lakou i ike ai, a me ka nui o ka hao. Lohe ae la kekahi koa o ke alii, i ae la ia; E kii au e hao i kela waiwai, no ka mea, o ko'u aina no o ka hao wale aku.
                Ae mai la na'lii. Alaila holo aku la ua koa nei a pii i ka moku, lawe wale i ka pu, a make iho la ua koa nei, o Kapupuu kona inoa, Auhee mai la ka auwaa, a hai mai, ua make o Kapupuu i ka waiki.
                A ia po iho, ki mai ka pu, a lele ke ahi iluna; manao ae la lakou, ke akua, makua, manao iho la na kanaka e kaua.
                I mai la kekahi alii wahine o Kamakahelei kona inoa, o ko Kaumualii makuwahine ia, Aole e kaua aku i ko kakou akua, e hooluolu aku ka pono i oluolu mai ke akua. Alaila, haawi aku la o Kamakahelei i kana kaikamahine ponoi, i wahine na Lono, o Lelemahoalani ka inoa o ia wahine, oia ko Kaumualii mua Moe iho la o Lono i ua wahine la a moe iho la no hoi na haole i na wahine o Kauai ma ka hookamakama i ka hao. Mahope iho pau la ua wahine i ka pala, a mahope iho, pau iho na kane i ka pala, a nui loa iho la keia mai ino ma Hawaii nei. Oia ka luapau o keia pae aina! O ka hewa a me ka make ka i hoolaha mua ia mai ma Hawaii nei. Hilahila ino ka poe nana i hoolaha mai!—Mooolelo Hawaii.
 

Dekemaba 22, 1836.

                Ke hoakaka aku nei ia oukou e na hoahanau a me na misionari a pau loa, a me na'lii.
                Mai ko'u hanau ana, a hiki i ka makahiki umikumamalua, malaila mai ka hoomaka ana o ko'u malama ana i ke Akua. Ehiku o'u makahiki i noho ai iloko o ka ekalesia; aole nae ka Haku i hoeha mai ia'u, aole i haalele mai; hana lokomaikai mai no ia ia'u i na makahiki ehiku: owau no ka i haalele aku i ka Haku.
                A pau ia mau makahiki ehiku; a i ka walu o ka makahiki alaila kupu mai la ka hoowalewale iloko o ko'u naau; hiki mai la ka nanea a me ka palaka, pau ae la ka manao ana i ke Akua; a i kai wa o ka makahiki, kiekie loa ka hewa iloko o ko'u naau; lanakila o Satana iloko o ko'u naau. Alaila nui ko'u ku e aku i ka Haku; manao iho la au, penei; Aole au e hoi hou i ka pono, ke kii mai na hoahanau ia'u, a me na kuka hewa.
                A i ka makahiki aiwa no, haawi ia mai ke kane na'u, a moe au i ke kane, haawi ia mai i keiki na'u; na ke Akua no i haawi mai keia mau mea elua, noho no makou ma Maui a hiki i kuu wa i kokoke ai e hanau, holo makou i Oahu, a malaila au i hanau ai; i ka malama Sepatemaba, i ka la umi kumamakahi no o ia malama.
                Ma ka hale kauila kuu hanau ana i ke keiki, oia ka hoomaka ana mai o ko'u mai. Pau ka noho ana ma ka hale kauila; hoi aku la makou iuka i Kaopuana, me ka nui no o ko'u mai, a malaila laua ae la ko'u manao e pule i ka Haku no ko'u mai: i aku la au ia Laahili. E pule oe i ke Akua no ko'u uhane. Alaila pule aku la maua i ke Akua: a ae la ko'u mai, a i ka wa i ola'i, pau aole ka manao ana i ke Akua; hiki mai ka lealea, a me ka manao no i na hewa he nui; alaila hele koke aku la au e nana i kuu mea i lealea ai i ka hula a ka Noweke.
                A mahope o ia lealea ana, haawi hou mai no ke Akua i ka mai; mai hou no au, ma ia mai hou ana o'u. Maopopo loa iho la ka mai ma ko'u kino, a nui nui o ko'u kino. Alaila, hoomanao hou ae la au i ke Akua; i aku la au ia Hoapili e pule i ke Akua, a me ko'u ai ana.
                O ka lua ia o ko'u hoomanao ana i ke Akua, alaila hoomama ae la ke Akua i kona lima; maha iki ae la ko'u mai, a i ko'u maha hou ana, poina hou no ka manao i ke Akua; lana hou no kuu manao i ka hewa. Alaila hoopai hou ke Akua ia'u i ka eha nui, no ko'u hewa.
                Eha o'u malama i kaa'i i ka mai, a i ka la umikumamaono o Dekemaba, hoi aku la au i ka haleuluhe; a malaila loaa ia'u kekahi palapala; na na ekalesia ma Maui, ma Lahainalalo, ua lokahi ko lakou manao, e noi mai ia'u; no ko lakou aloha i ko'u uhane; no ka mea, owau no kekahi hua mua o ka ekalesia ma Lahainalalo, a i ko'u ike ana i ko lakou manao; ae aku la au me ke aloha i ko lakou manao. Oia ke kumu o ko'u makau ana i ke Akua; no ka nui o ko'u hewa.
                Alaila maopopo mai la ko'u lilo ana i enemi no ka Haku, a i ka la iwakalua o Dekemaba, hoomaopopo iho la au i ka Haku, a nui loa ka hewa a'u i hana aku ai ia ia me ka pono ole. A i ka la iwakalua no o ua malama nei, hoike aku la au i ko'u manao ia Kekauonohi. I aku la au. Auhea oe? I ka wa mamua, aole i maopopo mai ko'u hewa ia'u, a i keia manawa, hele mai nei ia'u kuu hewa
                A! he akaka wale la no kuu hewa ia'u e noho nei, ai ka aui ana o ka la, olelo aku la au i ko'u hoahanau, ia Kaleiopapa. Ua hele mai nei kuu hewa ia'u akaka, a manao mai nei au i ka hua a kuu kumu i olelo mai ai ia'u. "Pehea iho la ko'u hoahanau. Pehea'' I aku la au, "E ike oe auanei i ka eha nui. Kau pule ana a me ka noi ana aku, e haawi ia mai ana no nau." Na ke kumu ia.
                Ua hooko ia mai no kau hoi ana aku, ua haawi ia mai no ke kane na’u, a mahope haawi ia mai ke keiki. O ka hookumu ana no ia o ko’u eha, ua ku no ka olelo o kuu kuu kumu, aole ke keiki i waiho ia mai na’u. ua lawe ia aku no ia.
                Ua nui kuu hewa, me he mea i kakaia la i ke kaula kuu hewa, a akaka imua ia o kuu maka e uwelu mai nei. Ua hoike ia mai nei e ke Akua ka hewa i kuu kaikunane. Ha! eia nei, ua huli au la. Ua makau au i ka mea a kaua i ohumu ai, aole e huli i ka pono, aole o'u mea e huli ai ina e kii mai kekahi mau hoahanau, a me na kumu e hoi aku i ka pono; aole loa au e hoike aku i ka pono, aole loa. Pela ko'u manao ana, aka, ua hoole mai ke Akua i ko'u manao paa, ma ka hewa. Eia ka! ka hoailona e hoi ai au i ka pono: Auhea oe, e huli mai kaua.
                Ae mai la oia, "Ae.''
                O noho oe auanei a hiki i ka wa e pilikia'i, alaila huli; aole e hiki; e huli mai oe, i ike aku au i kou malama ana i ka Haku.
                Ke noi aku nei au i ka Haku, me ka mihi nui i ko'u hewa, ke moe nei au malalo o kono mau wawae, me ka hoohewa nui no ia'u iho; a me ka mahalo nui aku i ke Akua, a me kona ahonui ai ia'u.
NA HARIETA KEOPUOLANI.

Lahainalalo, Maui, Dekemaba, 30, 1837.

NO KA MAKE ANA O HARIETA KEOPUOLANI.

                Ua make o HARIETA KEOPUOLANI i ka makahiki o ka Haku 1836 i ka malama o Dekemaba, i ka la kanakolu, i ka hora umikumamakahi o ke ao.