Ke Kumu Hawaii, Volume II, Number 24, 26 April 1837 — Page 93

KE KUMU HAWAII.
HE PEPA HOIKEIKE I NA MEA E PONO AI KO HAWAII NEI.
"O ka pono ka mea e pomaikai ai ka lahuikanakaka, o ka hewa ka mea e hoinoia'i na aina."
Buke 2. HONOLULU, OAHU, APERILA 26, 1837. Pepa 24.

Helu 4.
NO KE KAAPUNI ANA IA OAHU.

                A pau ka ai ana a makou ma Kailua, a me ka pule, alaila hele aku la makou ma ka hale halawai ma kahi i halawai ai na kane, a me na wahine, a me na kamalii, a o ko lakou nui, hookahi haneri a me kumamakolu (103.) Halawai iho la makou maloko o ka hale, a hai aku la o Tineka i ka inoa o Iesu imua o lakou. A pau ka olelo ana, a pule iho la makou a pau ka pule ana, a hoi mai la makou a hana iho la i ka noho o na lio a paa, alaila, holo aku la makou ma ke kula o Alele a pii aku la ma ke ala pii o Mahinui a iho ilalo a hele akula makou a hiki i Kaneohe, ma kahi o Pareka ma, aloha aku la makou ia laua. Aloha mai la laua ia makou, a ma ia hope iho, hoakoakoa mai la na kanaka maloko o ka hale pule, i ka pule poakolu, a na Tineka no i hai aku ia lakou i ka olelo maikai a ke Akua, a me na mea mare, a me ka pule aku i ke Akua. A pau ka pule ana, puka mai la makou mawaho o ka hale, a halawai maua me Kuaana ko'u hoahanau maloko o ka Haku; aloha mai la ia ia'u, aloha aku la au ia ia, alaila, kono mai la oia ia'u, i  mai la, "E hele kaua ma o i na mare."
                Ae aku la au, "Ae."
                Alaila, hele aku la maua, a hiki i kahi o na mare, a makaukau na mea o ka ahaaina mare, a haawi mai la ia'u na'u e hana, alaila, pule aku la makou me ka hoomaikai aku i ke Akua i ka mea nana ka ai, a me ka ia. A pau ka pule ana, alaila, ai iho na mea mare, i na mea e pono ai ke kino, alaila, olelo aku la au ia lakou,
                "E NA MEA MARE, he mea pono no ke ai i ka ai, me ka hoolohe mai i keia wahi manao, eia ko'u wahi manao ia oukou, e imi ke kane i na mea e pono ai ka wahine, e imi hoi ka wahine i na mea e pono ai ke kane. A pau kau kamailio ana aku ia lakou i na hana a ke kane e pono ai ka wahine, a me na hana a pau a ka wahine e ono ai ke kane, alaila, olelo hou aku au ia lakou, "E manaoio aku oukou i ke Akua, i ka mea nana i malama ia oukou, mai ka manawa i noho kaawale ai oukou aole he kane, aole he wahine, a hiki mai nei i keia manawa, ua loaa ke kana a ka wahine, a ua loaa ka wahine a ke kane, no ke ahonui o ke Akua."
                A pau ka'u olelo ana aku ia lakou, alaila, o Kuaana no kekahi i olelo aku ia lakou i ka pono o ke Akua, a pau kana kamailio ana, alaila, pule iho la. A pau ka pule ana, alaila, hoi mai la maua me Kuaana a hiki i kona hale, ua makaukau ka lakou ahaaina, i mai la oia ia'u, "E ai kaua."
                I aku la au, "E ai iki no wau."
                A hoomaona aku wau ma ko makou wahi, a pau ka ai ana, a me ka pule, alaila, hoi mai la maua, a ka hale o Pareka malaila no o Tineka. Noho iho la makou malaila, a pau ka noho ana malaila, hoi mai la maua a ko makou hale, i ka hale o Kekuapoi, a ua hiki iho o Kamaukoli, kekahi hoahanau no makou maloko o ka Haku. Moe iho la makou ia po malaila, a ao, hele aku la makou a hiki i Heeia, ma ka hale o ke kiaaina, o Uhuuhu, malaila makou i  halawai ai me kekahi mau wahine, a me kekahi mau kamalii, a o ko lakou nui, he kanakolu kumamalua (32) halawai iho la makou malaila me ka hai aku i ka pono o ke Akua, a me ka pule aku i ke Akua e hoohuli mai ia lakou mamuli o kona makemake.
Na'u na PUNIHAOLE.

HOIKE MA EWA.

                Ewa, Aperila 6, 1837. Ua hoike iho nei makou, a ka ha o ka la o Aperila, i ka hora awalu, mailaila mai ka hoike ana, a hala na hapaha ekolu o ka hora aono o ke ahiahi, alaila pau keia hoike ana a makou. E hoike paha mai ana no ke Akua, e like me ka olelo ma ka Roma 14: 12. "Nolaila hoi, e hoike aku no kela mea keia mea o kakou a pau nona iho i ke Akua."
                Eia na haumana o Ewa nei a pau loa.

Na HOOLILIAMANU.

MAI HOOMAUNAUNA I KA MANAWA.

                Eia ko'u manao ia oukou, o kela mea o keia mea o oukou, e hana, mai hoomaunauna i ko oukou manawa pono ke hana i na mea e pono ai ke kino, a me na mea e ola'i ko oukou uhane, o ka hoolohe i ka Iesu. Ke hooikaika mai nei ke Kumu Hawaii ia kakou; e hana; mai molowa, no ka mea, ua loaa i ka poe palala ko lakou makemake, ua pololi lakou, ilihune, kuko hewa, lalau wale, aihue.
                Ea; he mau kumu alakai keia ia oukou i ka make. Ea; mai hana pela, e hikilele oukou a noonoo i ko ke Akua lokomaikai, ua haawi mai ia i na lima i kela mea keia mea i mau kauwa na oukou, e hoounauna oukou ia laua; aole o laua molowa. Ea, e hana, he wa kaawale keia, o hiki mai ka pilikia, pono ole.
                E nana oukou a noonoo ia Paulo ma, nui ko lakou pilikia ia manawa, ua ike no kakou ma ke Kauoha Hou i ko lakou pilikia ia wa, hookolokoloia, pepehiia, make kekahi poe a lakou.
                Aole i hooki ka lakou hana ana, manao lakou he pomaikai ke lohe, na kanaka i ko Iesu make ana, a me kona ala koke ana mai i ka poakolu, a me ka mihi ana no ko lakou hewa.
                O keia mau mea a pau ka lakou i hai aku ai i ka Iuda i pau ko lakou hilinai ma na wahi a Mose i kauoha'i ia lakou e malama. "Ia mea no kona manawa." Pela no hoi ia kakou, mai hilinai ma ko kakou pono a manao oia ko kakou alana e ola'i i ke Akua, aole loa, o Iesu wale no, no ia mea, hoomau lakou i hahai i keia inoa a pau lakou i ka make ma ke kino, i loaa ka uku maikai no ka lakou hana ana.
TOMA MANONO.

NO KA HALE KULA HOU.

WAILUKU, Maui, Maraki 13, 1837.
                E Ke Kumu Hawaii,
                Eia ka mea a'u e hoakaka, Ko makou hoomakaukau ana i hale no ke kula kaikamahine ma Wailuku nei. I ka malama o Sepatemaba i hala aku nei, ua hahao makou i ka pohaku no ke kihi. Ia manawa, ua nui na kamalii i hoakoakoaia, a i ko makou hahao ana i na pohaku la, ua hoakaka maua me Limaikaika i ke ano o ke ku-