Ke Kumu Hawaii, Volume III, Number 1, 7 June 1837 — Page 3

1837.) KUMU HAWAII. 3

ka e lawe hou mai i na mohai iloko o ka hale o ke Akua, a e hoonoho hou i ka Levi poe ma ka lakou oihana. A hoolahaia kana olelo. "Hoonui iho la ka poe mamo a Iseraela i ka ohi mua ana o ka ai a me ka waina, a me ka aila, a me ka meli, a me na mea a pau o ke kihapai i ohiia'i, a lawe nui mai lakou i ka hapaumi o ia mau mea a pau. A o na mamo a Iseraela a me ka Iuda ka poe i noho ma na kulanakauhale o Iuda, lawe mai lakou i ka hapaumi o na pipi, a me na hipa, a me ka hapaumi o na mea laa i hoolaaia ia Iehova ko lakou Akua a waiho akoakoa lakou ia mau mea, he puu okoa no a he puu okoa. I ka malama ekolu, hoomaka lakou e hookumu i na puu, a i ka malama ehiku, ua hoopau lakou. Alaila, hiki mai o Hezekia a me na kaukau alii, a ike i na puu, a hoomaikai lakou ia Iehova, a i kona poe kanaka i ka Iseraela. Ninau o Hezekia i na kahuna a me ka Levi no na puu. I mai o Azaria, ke kahuna nui, no ka hale o Zakoka, i mai la, Ma ka hoomaka ana mai e lawe i ka mohai iloko o ka hale o Iehova he ai no nou a maona a koe ka nui, no ka mea, ua hoomaikai o Iehova i kona poe kanaka, a eia ke koena o keia mea he nui no.'' 2 Oihanaalii 31: 5—11. Pela no mai ia manawa mai a hiki mai i keia wa e noho nui kakou. Hoomaikai mai o i ka poe manawalea aku i na wa e kukuluia'i kona aupuni ma ka honua. Aole anei i akaka keia mau mea?
                K. Ae, ua akaka no paha. Pehea ka pili ana o keia mau mea ia makou, ma keia pae aina?
                G. Alaila iki—a e hoakaka hou aku au. Aloha. J. S. G.
 

KE KUMU HAWAII.
WENEDE, IUNE 7, 1837.

NO KA AHAOLELO.
Honolulu, Oahu, Iune 5, 1837.

                Ua paa ka makou ahaolelo. Ke manao nei makou e hoakaka ia oukou, e na lii a me na kanaka, ka poe i heluhelu i ke Kumu Hawaii, i na mea a makou i kukakuka ai, a i hana'i hoi, i ka makou ahaolelo ana.
                1. Ua hoakaka makou kekahi i kekahi i na mea a ke Akua i hana ma ko makou wahi e noho ai, mai Hilo a Kauai. Aole o makou mai nui i ka makahiki i hala aku nei. Elua keiki kane a makou i make, o Davida Laimana, i Lahaina, a o Luka Laiana i Waimea ma Hawaii.
                Ua kokua mai ke Akua mamuli o ka makou hana ana ma na kula. Pela ma ke kula nui, i Lahainaluna. Pela ma Hilo, ma ke kula keikikane a Laimana i ao aku ai. Pela ma ka makou mau kula kamalii a puni ka aina. Eia ka mea e lana iki ai ko makou manao no keia pae aina o ke komo nui ana o na kamalii iloko o na kula. E na lii a me na makua, E kokua mai oukou mamuli o keia hana.
                Mai molowa oukou a pau na kamalii o ko aoao---aole mea i ike ole i ka palapala mai kela kihi o ka aina a keia kihi.
                Ua kokua mai no hoi ka Haku mamuli o ka makou hana ana ma ka pule Sabati, a me ka pule hoomau. Aole paha makahiki e ae me keia no ka ninini ana mai o ka Uhane Hemolele. He mau pule hoomau, aia i Hilo a me Waimea ma Hawaii; i Wailuku a me Lahainaluna, ma Maui; i Kaneohe, Wailua, Ewa, a me Honolulu nei ma Oahu, a i Waimea ma Kauai.
                Ua hoomaikai mai ke Akua i ka makou hana ana ma keia mau pule hoomau; a i ko makou manao, ua hanau hou ia kekahi poe ma keia mau wahi, a ua kukuluai ko Iesu aupuni ma Hawaii nei. E hoomaikaiia mai Haku, e na hoahanau, i hoonui ia i kana hana ana a piha keia pae aina i kona nani.
                Eia kekahi mau mea kaumaha a makou i hoakaka'i kekahi i kekahi. O ka emi ana o kanaka ma keia aina. Nui ka poe i make, nuku ka poe i hanau ai. E emi nui ana oukou e ko Hawaii poe. Aole anei e pono oukou e noonoo i ka hopena o keia emi ana? aole anei e pono oukou e mihi i ko oukou hewa, a e pule i ke Akua, i aloha mai ia, a i hoola koke mai ia oukou o pau auanei oukou, a lilo ka aina ia hai?
                Eia kekahi mea kaumaha. O ka mahuahua ana o ka hewa ma keia pae aina. Nui ka poe kolohe, aia lakou e hana ana ma na alanui. Nui ka poe paakiki ka naau, aole manao i ke Akua---hoowahawaha ia Iesu, hehi lakou i ka la Sabati, aole malama iki, aole lakou pule aku i ke Akua, e hele ana no lakou ma ke ala o ka make. Auwe lakou, aole liuliu a pau lakou i ka palemo ilalo lilo i ka make mau loa.
                E ka poe e hele ana pela, no ke aha la oukou e make ai? E huli koke, ano, i ola. 2. Eia kekahi mea a makou i kukakuka ai. O ko oukou manawalea ana, e na hoahanau ekalesia o Hawaii nei, i na mea e kukuluia'i ko ke Akua aupuni ma keia pae aina. Ua moakaka i ko makou manao, aole pono oukou e noho wale, aole pono e imi nui ko keia ao waiwai, aole nae i kokua iki mamuli o ko makou hemahema. Pono no oukou e kokua mai, e kukulu i na luakini, a me na hale kula, e hoolimalima i na kumu ao palapala; a ma na mea hiki e hana pu me ka Haku i kona kukulu ana i aupuni nona ma keia aina, a ma na aina e kekahi.
                3. Eia kekahi mea a makou i kukakuka ai: O ka hemahema o ko ke ao nei a pau. Nui o kanaka ma ka naaupo, a ma ka pouli nui. Ua paa ko makou manao e palapala pinepine aku i ko makou poe hoahanau ma Amerika, a e hooikaika ia lakou e hele nui, a e hele koke i na aina a pau, a e hai aku i ka Iesu olelo i ko ke ao nei a pau. Aole paha liuliu, a holo aku o Dibele i ko makou aina e hoakaka i ko makou manao ma keia mea nui
                4. I ko makou kukakuka ana ma na mea e ikaika ai ka pono ma keia pae aina, ua hoakaka mai ke Akua i ko makou nawaliwali. I ka la 14 o Mei, ua make kekahi hoahanau wahine i aloha nui ia, ua lohe makou i ko ke Akua leo, i ka i ana mai, "E wikiwiki i ka oukou hana ana, no ka mea, ma ka lua kahi a oukou e hele aku ai, aohe hana, aole manao, aole akamai."
                5. Ua kukakuka ai makou ma na mea e pono ai ka makou poe keiki. Ua halawai pinepine o Mi. Keana me lakou e pule pu me lakou, a e noi aku ia lakou e hele io Iesu la. A i ka la 19 o Mei, ua hooke ai makou, a pule pinepine i ka Haku i hoohanau hou mai oia i ka makou keiki ano, i ko lakou wa kamalii.
                6. Ua hoonohoia na kumu hou penei: Me Mi. Alekanedero ma Waioli, Mi. Ioane, Me Mi. Gulika, Mi. Lafon, oia ke kahuna pule, a me ke kahuna lapaau kekahi. Me Mi. Emekona ma Waialua, Mi. Locke. Ma Honolulu nei. Mi. Cooke; Me Mi. Pareka, ma Kaneohe, kekahi wahine kane ole. Me Baluina ma Lahaina, Mi. Mc Donald, a o kekahi wahine kane ole ma Lahainaluna. Ma Hana Mi. Conede a me Mi. Ives. Ma Hilo, Mi. Wilcox, ma Waimea Mi. Knapp. Ma Kohala Mi. Bliss a me Mi. Bailey. Ma Kailua, Kauka Aneru, a ma Kaawaloa Mi. Van Duzee. Ma Molokai, Mi. Muna, a me Mi. Castle ma Honolulu. A hoonohoia keia poe, manao pau makou e kii hou aku i kekahi poe e ae, e hele wawe mai a e noho liilii a puni ka aina.
                Ua hoonoho no hoi makou ia Mi. Kemita, ma kahi e ma Honolulu nei, i kukulu oia i ekalesia hou. He mea keia e pono ai keia kulanakauhale, no ka mea, nui na kanaka i hele ole i ka hale o ke Akua i keia manawa.