Ke Kumu Hawaii, Volume III, Number 4, 19 July 1837 — Page 14

14 KUMU HAWAII. (IULAI,

no ka mea, aole ku pono i ke kanaka nona ka noonoo ke hookekee i kona manao iho a me kana hana ana iho.
                He manao ninau ko'u ia oukou; e ninau aku au ia oukou ma ka oukou olelo ana.
                1 Ua olelo iho oukou, Aole he uhane, he kino wale no.
                Mahea la oukou e manao ai pela? Ina aole uhane o ke kanaka, ua like kona kino me ka pauku laau, a me ka pohaku. A ina i like oukou me ka pauku laau a me ka pohaku, mahea la i kupu mai ai ka manao, "Aohe uhane?''Ma ka manamanalima anei? Ma ke poo anei? Ma ka wawae anei? Ina aole uhane, nohea mai ka manao? Pehea la e hiki ai ia oukou ke olelo ae, Aole uhane, he kino wale no. Ina e hiki ia oukou ke hoole me ka maopopo, Aole uhane, e hiki paha ke hoakaka mai i kahi i kupu mai ai ka manao; ina ma ke poo, e hoike mai, ina ma ka opu, e hoike mai, ina ma na lima a ma na wawae paha, e hoike mai, i ike au. Ua maopopo loa, he manao no ko ke kanaka, aole pono ke hoole aku, a ina aole ona uhane, ma ka lala hea o ke kino i kupu mai ai ka manao?
                No hea mai la keia manao lapuwale? Ua ike no kakou a pau loa he uhane ko kanaka, nolaila, i hooliloia'i ke kanaka make i akua unihipili, a i ka make ana o ke alii, uko iho la na kahuna, a hoolei iho la i ka lei hulu manu i hiki aku ka uhane io Akea la.
                Auhea oukou, he ike anei a he naauao ia kakou i ka wa kahiko, a i keia wa hou ua nalowale anei, ea? A no ka nalowale o ka manao kahiko e hiki anei ia oukou ke olelo ae aole uhane? Auhea oukou, ea, mai hoomaloka o poino auanei oukou. Mai noho a hoole aku, Aole uhane: no ka mea, o Iehova ka uhane nui, nana oukou i hana, nana oukou i malama, a he uhane hoi ko loa, oia ko oukou mea e manaio ai, a e noonoo ai, o ko oukou uhane ea, oia ka oukou mea e hoole ai, aole uhane. Mai hoonaaupo iho.
                Ua maopopo ma kela mea keia mea, he uhane ko kanaka: no ka mea, ua ike kakou i ke kupapau e waiho wale ana, aole pela ke ano i ka wa oia; auhea kona mea i oni ai mamua? Ua akaka he uhane no.
                Mai olelo hou ae aole uhane, no ka mea, o ka naaupo ke kumu, e imi e hoonaauao iho, e malama i ko oukou moe uhane.
                2 Ua olelo iho hoi oukou, Aole he Akua.
                Alia oukou e olelo ae pela a e noonoo iho. Ke ninau aku nei au ia oukou; owai ka oukou kumu i ao ai pela? "I iho la ka aia, aohe Akua." O ke kanaka aia oia anei ka oukou kumu? Aole paha. Owai hoi ka mea i hiki ai ke hoomaopopo, Aohe Akua?
                Pehea la oukou i ike ai, aohe Akua? Ua holo anei oukou ma na wahi a pau o ka honua nei a nana i kela wahi keia wahi a maopopo, aohe mea e hoike mai ai he Akua no? Ua pii anei oukou i ka lani e makaikai aku a maopopo aohe mea malaila e hoike mai ai i ke Akua? Mahea la oukou i ike pono ai aohe Akua? Ua maikai anei oukou maluna a malalo, a mao, a ua ike oukou i kela mea keia mea, aole anei he wahi mea e hoike mai ana, he hana ia na ke Akua?
                Nawai oukou i hana, ea? Nawai i hana i keia pae aina? O Akea anei? Ina na Akea i hana mai, ina he akua mana no oia. Ina o Akea i hana mai i ko oukou poe kino, ina he akua akamai loa ia. A ina ua Akea i hana mai i keia pae aina a me kanaka maluna iho, nawai i hana i ka poe haole i holo mai la mai na aina e mai? O Akea anei ke akua nui o na kanaka a pau? Ina pela, ua maopopo he Akua no.
                Olelo mai paha oukou, aohe Akua o Iehova, aohe akua o Lono, aohe akua o Kaili, he mea ole lakou a pau loa.
                E, auhea oukou? Ke ninau hou aku nei au ia oukou, Nawai oukou i hana, ea? Ua hiki paha ia oukou ke ekemu mai, na ko makou mau makuwahine i hanau. A owai la kana mea i hana'i? E ekemu hou mai paha, na kona makuwahine no oia i hanau ai. Ae no paha;a nawai ke kanaka mua loa i hana? Ua i mai oukou Aohe Akua. Ua kupu wale mai anei ke kanaka mua mai ka lepo mai me he hua kou la? Ua ike anei oukou i ke kanaka e kupu wale ana pela? Aole. Ina aohe Akua, nawai na kanaka i hana? O ka mea nana lakou i hana, oia no ke Akua.
                Ina i ike kakou i ka waa e waiho wale ana ma kahakai, a e olelo mai oukou ia'u, nowai ia waa? E i aku au, Aohe ona kahu, ua waiho wale iho no, aohe mea nana e malama. E olelo hou mai paha oukou ia'u, Nawai i hana? E i aku au. Aohe mea nana i hana, aole i hanaia e kekahi, ua waiho wale ia mai mai ka po mai. Aole anei oukou i kahaha mai ia'u me ka i ana, "Aole paha e hiki; eia ae la ua kalai pono ia i ke koi, ua paa hoi ke ama, he waa maikai, ua maopopo no ua hanaia e kekahi. Aole hoi i hiki i ka waa ke waiho wale mai, mai ka po mai, ke malama ole ia e kekahi, ina pela, ina ua pau mamua loa i ka popopo. E, lapuwale ka manao oia la i kana i i mai ai, Aole mea nana i hana, aole i hanaia e kekahi, aohe mea nana e malama; eia ae na mea he nui loa e hoomaopopo ana ua hanaia no ia e kekahi. A ua malamaia no ia e kekahi."
                Oia hoi ha, ua oiaio no, a pehea la e hiki ai ia oukou ke nana ia oukou iho, a e nana i ka honua nei, a i ko ka lani hoi a e olelo ae, Aohe Akua? Na ka mea manao anei e olelo pela? Oia ane i ka noonoo ana o ke kanaka ike?
                Auhea oukou, ea, auhea ka manawa naauao, o keia manawa hou anei, o ka manawa kahiko paha? O ka olelo ana, Aohe he Akua, ea, he olelo hou ia, no ka mea, o ka noho kahiko ana o na kanaka o keia pae aina o Hawaii nei, mai Akea mai, hookahi no olelo nui o ke akua, ua kapaia'ku kela mea keia mea he akua, oia ka hana nui ma keia pae aina. Ia oukou i noho ai ma ka naaupo hiki no ke olelo ae he akua, a i keia wa hou, i keia wa malamalama, ia oukou i naauao ai, alaila, hiki no ia oukou ke hoole aku, aole he Akua. I ka ke Akua haawi ana mai i ka malamalama, hoole oukou, aole malamalama. I ko ke Akua hoike ana ia ia iho, a maopopo loa, alaila, hoole oukou, aole he Akua.
                Ea, ko'u manao ia oukou, ea: mai olelo hou ae, Aohe Akua, no ka mea he Akua no, ua maopopo ma na wahi a pau loa, a ma na mea a pau loa i hanaia ke hookaakaa oukou i ko oukou mau maka, a nana, a noonoo no hoi.
D. MALO.

HELU 7.
NO KE KAAPUNI ANA IA OAHU.

                Hele aku la makou a hiki i KAHUKU i Naaolewa, malaila no o Kahehuna, a ike mai la ia ia makou e holo aku ana maluna o na lio, pee iho la ia, a olelo aku la, "E nana aku oukou." Ku mai la ia makou. A o Kahehuna, nana malu mai la ia, no ka mea, aole ia i lohe ia makou, manao no ia he poe lio e wale no, a ike mai la ia ia Tuke, a ia'u, a ia makou a pau elima, alaila, hoike mai la oia, a halawai makou me ia malaila; aloha mai la ia ia makou; aloha aku la makou ia ia. Noho iki iho la makou ilaila, a liuliu iki iho, alaila, ninau mai la o Tineka, "He halawai maanei?"
                Hoole aku la makou, "Aole halawai maanei, aia ka halawai makai.''
                Alaila, ninau hou mai la ia, No ke aha la e noho loa ai kakou maanei, aia ka halawai makai?''
                Ae aku la makou, "Ae."
                Alaila, hele aku la makou ma ke ala nui mauka, mai Nauolewa aku, a loaa aku kekahi alanui iwaena aku, e iho ana i kai o Punalau, a hoi hou mai la ma ke ala nui makai a hiki i na hale o Kahehuna, a noho iho la makou malaila