Ke Kumu Hawaii, Volume III, Number 6, 16 August 1837 — Page 24

Page PDF (970.78 KB)

24 KUMU HAWAII. (AUGATE,

 

a paina, alaila hele makou i ka makaikai maluna o Kauwiki, he puukaua ia mamua 100 kapuai paha kona kiekie. Malaila i hanau ai o Kaahumanu. I kuu ike aku i kona wahi i hanau ai, hu iho la ke aloha iloko o'u, "Pomaikai ka poe make, ke make iloko o ka Haku, ma keia hope aku.'' He mea ono, e like me ka mele, na inoa o ka poe pono, ka i make aku la.
                He wahi maikai o Hana. Makemake na kumu hou. He omaomao wale no mai kahakai a hiki loa i ke kuahiwi. Ulu maikai na mea kanu a pau, ke kalo maloo, ka uala, uhi, akakai, kapiki, ko, kulina, wauke a me ka baka no. Kokoke wale no ka laau hale, a me ka wahie, aole nae he koa maikai malaila. He ua pinepine malaila, aole nae pau loa kekahi la i ka ua. He ua i kakahiaka paha a hiki i ka hora awalu, pau, a puka mai ka la. Aole no he lepo iki malaila, no ka mea, ua paapu ka hoaua i ka weuweu. Aole he ikaika loa ka makani malaila me Haiku, a me Koloa ma Kauai; he oluolu wale no ko laila makani. Hookahi mea hemahema iki, o ka wai. Aia ma ka lihikai ka wai maoli e kahe ana, a e hui ana me ke kai: aia no mauka kekahi wai, he loihi nae. Ua eliia ka lua wai a hiki ilalo i ka pohaku paakiki, ha 10 kapuai paha, aole i loaa maopopo mai ka wai; ina paha he panda a me ke kila ina ua loaa.
                Halawai pinepine makou me na kanaka o Hana, a ninau aku au ia lakou i ka lakou makemake i na kumu haole, a me ka ole. Hai like mai lakou i ko lakou makemake i na kumu. Kukulu lakou i ko lakou mau lima.
                Na Kaauwai i hai aku ia lakou i ka auhau o ka makahiki. Kupanaha! He ilio ka kekahi i auhauia. Pehea ko oukou manao, he pono anei e ai i ka ilio? Ma na aina naauao, aole ai na kanaka i ka ilio, he mea hoopailua loa ia.

KAHI MELE.
HE HIMENI KAKAHIAKA.

O KA la olinolino
Aia ka! ua puka mai.
Aole hiki mai ka ino
Ia kakou i moe ai.
Ala kakou,
Ia Iesu e hoomaikai.

Nana kakou i hoala
Mai ka hiamoe mai;
Oia hoi ke kalahala,
Ia ia e paulele ai,
E mahalo
I ke alakai maikai.

O na lima me na maka
E holoi me ka wai;
O ke oho hoi e kahi,
O ke kapa e hoomaemae.
E paina
Ma ka ai e maona'i,

Hele kakou i ka pule
I loaa ka makaukau
E ao no hoi ma ke kula,
Kahi o ka naauao.
E ikaika
Ma na mea kula a pau.

Pau ke kula hoi aku
Na haumana kula nei;
Hana kakou no ka Haku,
Ia ia kakou e ola'i.
Hana pono,
I loaa ka pomaikai.

HELU 8.
NO KE KAAPUNI ANA IA OAHU.

                MA WAIALUA, Aloha mai la laua ia makou, aloha aku la makou ia laua me Emekona wahine, a noho iho la o Tineka, malaila e moe ai, a hele aku la makou io Kahalau ma la, he hoahanau no ia maloko o ka Haku o Iesu, malaila makou i manao ai e moe, owau, o Wahinealii, o Kamaukoli, hele aku la makou a hiki i ka puka o ka pa, ma kahi o Laanui ma, alaila, puka aku la au mawaho o ka pa, a hele aku la au e ike ia Kuhela, he kaikuwahine no ia iloko o ka Haku o Iesu. Hele aku la au a hiki ma kona hale, e noho ana ia maloko o ka pa, oia, a me kekahi mau mea e ae, aloha aku la au ia lakou aloha mai la lakou ia'u, a noho iho la au, a liuliu loa kuu noho ana me lakou ia po, alaila, hoi aku la au io Kahalau ma la, malaila makou e moe ai a ao ka po, hiki aku la au e noho nui ana lakou mawaho o na hale ma ka puka o ka hale o Kahalau ma, aloha mai la lakou. Alaila noho iho la makou malaila a liuliu iki iho, alaila, hoomakaukau iho la kou i ke Akua i ka mea nana ka ai a me ka ia. Ai iho la makou, a pau ka ai ana, a ma ia hope iho, hoomakaukau iho la makou e moe ma na wahi moe, a pule aku la makou i ke Akua no ko makou moe ana i ka po a hiki i ke ao, a pau ka pule ana, moe iho la makou a ao ka po, alaila, hoonani hou aku la makou i ke Akua i ka mea nana i malama ia makou i ka po a hiki i ke ao, a ma ia hope iho, hoomakaukau iho la makou e ai, alaila, hoonani aku la makou i ke Akua nana ka ui a me ka ia, alaila, ai iho la makou a pau ka ai ana, a pule iho la, a pau ka pule ana, a ma ia hope iho, hele aku la makou io Tineka la, ma ka hale o Emekona, owau, o Wahinealii, o Kamaukoli, hele aku la makou a hiki i kahi o Emekona, aloha mai la laua me Tineka ia makou, aloha aku la makou ia laua, alaila ninau mai la o Tineka, pehea ke alanui a Binamu ma i hele a me Kauikeaouli makai a pii ma ka pali?
                Hoole aku la makou, aole makou i ike i ala nui, alaila, ninau hou mai la o Tineka ia'u, He hale maikai no ma Waianae; e like me ka hale o Kuke a kakou i moe ai ma Kahana?''
                Ae aku la au, "Ae, he maikai no, aole nae e like me ko oukou wahi moe ke kau iluna, malalo no e moe ai.''
                Ninau hou mai la ia, "Aole he uku malaila?"
                Hai aku la au, "He uku no."
                Ninau hou mai la ia, "Aole he makika malaila?''
                Hai aku la au ia ia, "He makika no.'' Alaila, olelo aku la au ia ia.i aku la au, "Mai manao nui oe i ka ukulele a me ka makika, he mau mea liilii no ia, aka, e manao oe i ko kakou manao i hele mai nei, o ka olelo a ke Akua, oia ka kakou e lawe a hiki ma Waianae, a e hai aku ia lakou i ka olelo a ke Akua."
                A pau ia, hoi aka la ia iloko o ka hale, a hele aku la o Emekona e ninau i na kamaaina i ike i ke alanui e hele ai me ka lio a hiki i Makua, a i kona hele ana e ninau i na kamaaina i ke alanui, alaila, komo aku la au i loko o ka hale, a ninau aku la au ia Tineka, "Pehea kakou?"
                I mai la kela, "Pehea la, aia paha ia Emekona."
                I mai ia, "E hele makai.''
                Alaila, olelo aku la au ia ia, i aku la au, "Ina i hele kakou makai, moe koke kakou e hiki ma Waianae, no ka mea, he la okoa ko Kauikeaouli ma i hele ai, mai anei a hiki i Waianae, po eleele loa.''
                Alaila, ninau mai la ia, i mai la. "He koke no mauka nei?'' Ae aku la au, "Ae.''
                Alaila, ku koke ae la ia, a hopu i ka noho o ka lio a me ke kaula waha, a hana iho la a paa, a hoi mai la o Emekona, mai ka hele ana e ninau i na kamaaina i ke alanui, a hoi mai ia ua paa ka noho o ka lio, a me kahi pahu ili, maluna o ka lio, alaila, hoi aku la makou e hana i ko makou lio a paa i ka noho, a hiki ae la o Tineka, alaila, hele mai la makou, a hiki i kahawai, makai ae o Kaukunahua, alaila, auau iho la makou i ka wai, a pau ka auau ana, alaila, hele mai la makou a hiki i ke alapii. Na'u na PUNIHAOLE.