Ke Kumu Hawaii, Volume III, Number 11, 25 October 1837 — Untitled [ARTICLE]

I a ma! ••» !<>a n.i ;un;i i k/ia manuwa; a īk-u.\u \:t 'iKiuani; a mii ku Io;n> e lr!o una ;ii.i ka U l v\ u. I i'»i ► ifiai ii i innku o kolnilu amo na niovu k;:j• .«:i «• lu i;i ka ai niuku u ine ku wui ?iin, a m»' i.:i .\ M ra »' ar, I;i♦ *iiiMll ]. l,»«l i a'ui oke alii mu !Muui. Il«»k» a!vv: la ni» lioi ka m >k'M» kuholu, I I uvanL W >nli. inul llonoluhi uku nei i A?uerika. llol.> uku" la no hoi i Poru i I'ahm a m< i \ alcj»eruiso. I K i>.u uua i kriu inau lu he palapulu'liou m i llouoUilu, -Hawaiian S|ree(ator kona inoa Ma ka <«lelo haole keia pepa. K hoike aku ia i ko na aina e i ke ano o na iiioku aina a me ko laila kanaka, ma ka inoanu Pakilika. Hookahi makahiki eha pepu Hookahi pepa, hookahi hanere aoao

paha. E paiia ia pepa i na malama o lanuari, o Apeiila, o lulai, o Okatoba. Laiiainai.ina, Okatoba 15, 1837. Aloha oe e Kc Kumu Ilawaii, Eia kekalii mea a'n e hoakakaaku ia pe. Ua kokua hou mai ke alii i ka Kulauui ma Laliaiualuna nei. I ko kakou pilikia, aloha inai ke alii, a kokua hou j mai, no ka mea, ua makemake pana oia I i naauao na kanaka o keia pae aina, ai i ikaika kona aupuni a pono hoi ka nolio ana. N'o ka mea, he mea akaka loa keia, o ka naauao, oia ka niea e ikaika ai na aupuni o ka honua. Nolaila ka' ikaika o ko Ainei'ika aupuni a me ko Heritania. Ua haawi uiai ke alii i ke < Kulanui i wolii aina hou, lie aina maikai no, he uiāu loi ma ke awawa mai ka aina ana i haawi inai inamua a hiki i ke poowai. Ina i nmlama pono i«a keia aina a me kela aina a ke alii i haawi mai maiiHiai. ua lawa paha ka ai no na hainiiana hookahi hanei'i a keu. Aole imi ka ai ina kahi e e like uie mamua. Olelo aku inakou i ke alii a me na'lii, ina i kokua inai ko lesu poe ina Ainerika i keia Kula'nui, a haawi niai i na kuinu a nialaina mai ia lakou, a haawi niai i na dala e kuknlu ai i na hale, a me na dala no ka lole a ine ka palapala: e pono palia ia oukou ke kokua mai i ka ai. Ae mai lakou, ae, ua pono paha ia, na inakou kekalii i kokua i ke kula. Nolaila, hauwi niai i ka aina. Aloha ke alii. . * Na'u 115 Kai.aka. E Ke Kunm Hawaii, Ua lioaknka akn au ia oe, ina kela palaj>:ila 111:1 uiua, i kalokomaikaio kealii i koiia hanwi ana mai i ka ainn no Kuhuiui. Eia 'kekahi a'u e hoakaka aku i 1 oe. i ka nui o na dala a na luua mi*i-onai-i i haawi mai no ke Kulanui ina : Eahainaluun nei. No ke kukulu ana i ka liale kula a me na hale e noho ai na hauiuaiia, ewalu tausani <lala a keu. N'o 11:1 olie nana i ka la a me na mea e ae e poiio ai ka hana ana o ke kula, iliookah'i palia laus.ini (lala. Nokalole !o na haumana a me ka palapala a me | na pa a nie na kiaha a me kela mea, 1 kei'i niea, ehia tausani dala a keu. 0 ; ka liale o na kumu a me ko lakou kapa I a ine ka ai, oia kekahi; aole helu pono i ia na (lala i lilo nmlaila, ua nui no. Ua maiiao ua luna misionari aole kokua uui hou niai no ka nui o na misionari a lakon e malama aku ai. E haawi nmi 110 lakou i na dala no ka lole o na haumana a me na kiaha a me na palapala; a malama hoi lakou na kumu o ke kula a lakou i hoouna mai ai. Na na'lii i kokua mai ika aina. Eiakeka-

hi inau mea koe. E pono i ha ebalesia e kokua mai i keia niau mea ekolu, o ka ia a nie ke kapa mbe a n»e ka moenn. Eia ka pono, o ka poe ma Waialua, e pono ia lakou ke haawi iiiai i keia mau mea no na hauiuana n<> W aiuluamni. Pela ka poe ekalesia m;i llouolulu, e malania i ko lakou mau haiimana ma kei'a mau mea. Pela mj kapoe ekalesia ina Waimea ma Kauai a r;iC lea poe ekalesia ina na wahi a pau. Il kukua mai lakou i ko lakou mau hanmana. A ina he jj:ai\vai kekahi maii makua, e pono ia lakou ke kokua mai i ka lakou keiki. Ēia ka pono, ina ko- '• ua inai kekalii poe ekalesia, mai hou.a mai i ka waiwai ii na hauinana, e kokua niai i na kumu, a na makou e haau i pono i na haumana. Eia paha keka.hi mea pono no na'lii liona ka moku . nie ha kahu moku; na lakou i lawe mai i ke kapa moe a me kumoena a nie ka ia no ke kulanni, ine ka uku ole ia'ku. 0 na misionari paha kekahi e kokua mai i keia hana. Ua pau ko'u nianao. Na'u na Kai.aka. Waimea, Okatoba 3, 1837. Aloha oe, e kun kaikuaana? j He wahi manao hoakaka ko'u no ke Kuinu Hawaii. O ka manawalea ana o na kanaka ma W'aimea a ma Kohala, a ma Hamakua. 0 na hoahanau a me kekahi p«>e e ae, ua kokua inai lakou ma na 'pule inalania hou i keia makahiki i hala aku nei. Eia ke kokua ana. i l'a haawi mai na kapa 150. Kuka makou mamua ma kahi e hoolilo ai 1' keia inakana, a manao makou. oia palia ka niea e kokua ai i na misionari hou no Kohala. A nolaila ua laweia'ku ia makanalnalaila, i inea kokua i na kanaka halihali |ukana, no kolaila mau kuniu hou. I Eia kekahi kokua. 1 Ua kukuluia kahi hale noho, a paa iho nei. Eia no ia ma Waimea nei. He hale nui a maikai. Ina paha he hale kuai, hookahi paha haneri kala ke kumu kuai; Ile kokua no ia o ka pule malama hou. Ma ka manao ana mamua, he hale paha ia, no ke kumu hou o Waimea. O na wahine, usl ulana lakou i na moena he 40 paha. Oia kekahi kokua a lakou. | A ma keia pule malama hou, ua lawe mai na kane, i hookahi paha paila wahie. He paila nui no, Aole pau koke. A i aku au, e na hoahanau, ea, e pono ke mahuahua ko oukou manawalea*

"O ka mea lulu liilii, e hoiiiiliKilii ao ia«aoka mea lulu nui e homliili nui 11«v hoi oia. M A inanao makou, ma kela pule maInum hoiu e kokua i ke kula nuima Hiln. Eia kekahi mea hoakaka. Ke huli niai nei nakanaka o Waimea ?iei. Kupanaha ka huli ana. He mau kaikaiimliine kekuhi, ekolu lakou; a hookahi keikikane. Ma keia Sabati iho nei, ua hoakakaia kekahi poē, he 30 no ka ekalesia. Ua oiaio paha ka huii ana o kekahi poe, m oiaio ole paha kēknhi. Nui loa ka poe hele mai i ke kula Sabati a me ka halawai; piha loa ka hale, aole pau iloko, koe kekahi mawahe. Olioli nu i ka hiki ana mai o ka olelo a ke alii e kukulu koke i ka hale pule maanei. He hale pohaku a maikai paha. Aia no i ka nianao o ke alii. Pau ko'u waht manao. Na'u na I.aiana.