Ke Kumu Hawaii, Volume III, Number 12, 8 November 1837 — O KA INU RAMA. [ARTICLE]

O KA INU RAMA.

Aloha oukou e ka poe heluhelu i ke Kumu Ilawaii. Ke hoakaka akn nei au i ko'u ike ana i ka rama. He inu nuna au, aole ma keia pae aina waie no ko'u inu ana i ka rama, ma na aie- e kekahi inu nna a'u. Ua maopopo ; : u keano o ka rama; lie hewa wale no, he inoino, pono ole ka ka raiua mau hana. liim e inu ke kanaka i ka rama hiiin ka nianao hewa iloko o ka naau; ka moe kolohe, ka pepehi kanaka, ka aihue, ka hoopunipuni, ka lalnu wale, •re ka hopohopo ole, hele wale aku no i kauhale me ka maha oi e noi i wahi l;iaha rama; ina i loaa mp'i. ohiolu ilio la, olelo hoomaikai aku la i ka mea nona ka ramn, a ono hou aku la 110 i ka rama, nonoi hou aku lai ka nuiii); lioole mai la ka niea rama; u ehe «iku Ja i ka lakeke paha, i ka puliki paha, i ka wate paha, i mea e lopa mai ai ka raina, loaa ilio- la.'inu ilio la me ka 'manao lana ;i eile e elia mai i kekalii; olelo lioonaiiliilīki aku la. Ina inu ranva, paipai inai la kekahi, oia u llealia kau e ii:akau ai ia ia?'' l!akak*xkoke iho la, nahneliae ae la na wahi kapa, hiolo mai ke kok;> <> ka ihu, aole i ike i ka eha, no'ho tr.alie, hoopaa aku la no e hakaka, lele m:u la ka i iea hale, kipaku mai la me ka huliu, kulai mai la, liina ilio la i ka lejH), haule aku la ka papale, ke kainna, lioi oluhelohe i ka hale me ka hikaka aole i. hiki nkii i ka haleana i manao ai, e hoi no ka nui loa o ka ona: pouli niai la ka naaul ka nui o kaona: hina ihola i ke alanui; moe iho la me he kanaka inake la; a wanaao hikilele ae la, ua nnuanu loui, ike iho la ia aole ona wahi kapa ua paumaele loa i ka lepo, i iho la "Ihea la wau?" a ike iho !a, ua eha ka maka; ua pehu ka lehelehe; ua lepe ka ihu. Manao iho 1» ia, u Ua hakaka paha wau." Hoi aku la i ka hale, ike mai la kanaka, ua eha loa, ua inu rama, hooho mai la kamalii, he pupule paha, hoi hilahila a hiki i ka hale; moe hou ihola, a ala ae la; paapaa mai la ka puu i ka wai me ke ana ole. Inoino mai la ka opu, ono ole mai la ka ai, o-

Hewahewa mai la namalolL, kaaiuty oi«i la ke kino; wela mai la ka ili; paupan a* ho mai ia ka hanu; kahe mai ki hou; no ka wela oloko Ika rama; akui ka ai, hiai mai la. Ua ike pono au i keia mea oka ra* tna, he mea ino loa, he kuniU make no ke kino a nie ka uhane. £ia kekahi he iuen ilikole hoov/ahawahaia mai. E na makamaka ona a me na kanaka maloko o ka hale ona, ma na wahi a pau l<>n a'u i ike ai e inu ana i ka ratna. lle inoino wale 110 ka olelo, he kuamuiimu i ka pono, he hoōliiekie i mua o na 'lii, he oki loa iniua o ke Akua; pela ko'u ike ana i ka rama. Ile mea hiiahila loa imua o ka poe naauao, he inoino wale no na hana a ka rama. Ua ike au, aua ike no ka poe e inu ulala ana i ka rama. Eia.kekahi, o ka holo ana a makou i knhiki me ke'lii, me ka inu rama no mai Oahu aku a hiki i Rioianeiro. Kiolaia wau ilai'.a no ka inu ratna; noho ilio lu a'u liookahi hehe<loma holo aku au: mahope loaa ia'u i Laelana. Aole a\i i uoho pu aku ia manawa. Oka ratna no ke kumu o keia hewa, hele wale aku la 110 wau i kauhale e iini i hnna i lona kalii kala i loaa kahi ai; pe!a ka'u liana ana nia Ladana, a make na'lii, .holo o Luahine i Farani. Aloha o Hoki ma ia'U. hoouna mai i kekahi alii haole ine Manuia, loaa wau iluna okn iiiamma. Kui liou makou, hoi mai mnkou mahnia o ka ; mannwa, o Lopuilaui ke lii. Inu ran»a 110 au e hibi hou mai i Kioinneii-o. [1010 makou i uka, imi rauia liou nomakou, a ahiehi hoi inai makoii e hoi i ka moku, halawai ■ine k/. poe liaole J3j.tiki, kuikui iho la no au i kekahi Boti!u, hailuknia mai la : akou ika poliaku. No ka rama no keia hewa, o wan no ke kumu o keia hewa o makou. Iloio mai makou mai Rioianeiro mai. 1 īojihuii;i wau mamua me ka poe h.iina e noho ai 110 ka rauia, no keia hewa.o'u. a| hiki mai i Paniolo 1 kahi i niake o Naihekukui. Hoi hou a'u ma hope me I>oki ma. No ka rdma wnle no nn hewa a*n i ike. Ua ike iho nei au i ka hewa o ka rama. E kuu alii, e aloha mai oe iko aupuni, i ka elemakule, i ka luahine, i ke keiki, i ka poe kanaka o keia pae aina. 0 oe no ka makua lo na kanaka o keia pae aina. N<- ko'u j inu rama, uhauha, nolaila ko'u hala loa ma Kauai nei e noho nei. No ka rama no aole inea e ae. Eia kekahi he olelo papalua ke kanaka ihu rama, he olelo hoomaikai i muao na olelo hoino ma kahi e.— He mea kuee i ke aupuni, kuee i ke kanawai o ke Akua a me ko ke lii, pela ko'u ike ana aku i ka rama, ena ho*. Na'u Jamm Touko.