Ke Kumu Hawaii, Volume III, Number 15, 20 December 1837 — Page 60

Page PDF (929.09 KB)

60 KUMU HAWAII. (DETEMABA,

 

aole huhu, aole ikaika, aka he olelo oiaio ole ia olelo. He huhu no ka ipuawa, komo uuku ma ka waha naha huhu no, a o ke koko no kekahi, a ina e mahuahua iki o ke komo ana ma ka waha make no ka mea nana e ai. Pela no ke halalo mai, aole naha i ka hana uuku, aia nui alaila naha, huhu no ka naha, moku ke aa liilii maloko o ka naau kahi e hiki aku ai ka laau. He naha hoi ko ka ipuawa ke hamo mawaho ma ka ili. Ikaika no la!
                O ka WAIKEA, oia na kukui maka ewalu i kuiia me ka wai, keokeo ka wai i ka aila o ke kukui.

No ka mai.

                Olelo na kahuna nana i haha ia Kapohiwa, he mai nui kona, he mai make,—Eia ke ano o ua mai la, he mea loihi a me ka eeha, piko, e waiho pololei ana mailuna a lalo, elima paha, eono paha iniha kona loa. Kapa aku la lakou i keia mai he POU ka inoa, i mai la aia liuliu make no, ke loaa ole ka laau i ua mai la. Olelo lakou i loaa keia mai ia lakou ma ka haha ana ma ka opu. Olelo o Kanalu aole keia mea oolea maloko o ka naau, mawaho no a pili pu paha me na naau. Hoole mai o Kaniku, maloko no wahi ana, no ka mea aole loa e hiki ke hemo i ka naha ana o ka naau ke waiho ia mea mawaho o ka naau; he oiaio no keia, aole loa e pili ka laau ma ia mea a hemo mai ke moku ole ka naau, a moku ka naau helelei ka lepo maloko o ka opu a hele hewa no. Malia paha o ka hana iho la no ia o ka ipuawa, o ka moku me he pahi la, ka naau o ke kanaka a puka mai la ka mai a hemo!!! Make no hoi ke kanaka ia hana ana, nolaila paha, hoole kekahi poe kahuna i ka manao o Kanalu, i mai, Aia maloko o ka naau kahi e waiho ai ua Pou nei. Aole lakou i ike he hiki ole i ka mea oolea ke waiho pololei maloko o ka naau mailuna a lalo. He waiho poai ka naau a anapuu a puni ka piko, nolaila hiki ole ka mea loihi oolea a me ka loihi ke waiho maloko, e hiki paha i kekahi mea loihi ke moe kea a waiho maloko. Aohe naau pololei mai luna a lalo kahi e hiki ai e noho ua mea kolohe nei. Nolaila paa ka nuku o mea ole wale no ia olelo ana. Aole loa e hiki ka mai ano loihi a me ka oolea ke noho malaila. Eia kekahi mau mea e akaka ai ka lapuwale o ko na kahuna maoli manao he mai ko Kapohiwa. Ua ike pono lakou he ono ka ai ia ia, he ikaika kona mau wawae i ka hele, aole wiwi o kona kino, aohe lena o ka maka, aole hi, aole li, aole keokeo ke alelo, aole haalulu, aole kunu, aole wela, aole aha la? hiamoe no i ka po, hana no i ke ao. O na kahuna wale no ka i ike i kona mai. Heaha la ia mai? He mea oolea a he loihi, aole no he wahi e waiho ai ia mea, aole. He wahine mai ole o Kapohiwa, a ua make i ka laau.

O ka hewa o kona make ana.

                Ua ae mai na kahuna, na ka laau no i pepehi ia Kapohiwa, a ua akaka no ia wahi, aohe mea nana i hoole. Ninau aku kekahi ia Kanalu. Ina aole i lapaauia ua wahine la make koke anei i ka mai? I mai la, Aole make, aka, i mai lakou, aole o lakou manao e pepehi kanaka, he hoola wale no ko lakou manao. Olelo mai he kanaono a lakou aole hoi i make kekahi, o Kapohiwa wale o ka paipai he make no, ua lohe lakou he waiki. Ua ike lakou aole e pono ua laau la no ka mea nawaliwali i ka mai, nolaila koho aku lakou i ka poe ui a me ka poe ikaika. Aole i hanaia ka waiki a me ka paipai i mea e lapaau, aole, ua hanaia i mea e kaulana ai ke kahuna lapaau a i mahaloia oia e na kanaka. Ike aku la ke kahuna i ke kanaka ui paha, he wahine paha, i aku la he mai kou, a haha i ka opu olelo aku la ua loaa, he Pou, a he aha la paha, i aku la. Mamuli puka mai ka mai, aole e pono ke lapaau, i keia wa paha he pono. Koi mai la ke kanaka ia ia e hana mai, hana iho la ke kahuna i ka laau ikaika, o ka mai iho la no ia, make no kekahi poe! Eia ke kumu o ka hewa o ia hana ana, o ka wahahee, aole he mai, ina paha he mai, he mea uuku wale no. E like me kekahi poe paha i hele aku i kekahi hale, olelo aku ua wela i ke ahi, he olelo wahahee wale no, aka, paulele ka koke oukou, wikiwiki aku la kekahi a ninini i ka wai maluna a mawaho a maloko o ua hale nei, wawahi kekahi i ke pili, kiola aku kekahi poe i ka waiwai a pau loa mawaho, a naha kekahi, a nalowale kekahi. Pela e hana ai lakou, a olelo ko lakou luna, Ua pio! Hoomaha iho la lakou. Oki loa ka hale, pono paha ke ako hou a hana hou, pono paha ke wawahi.
                Ina paha e ninau kekahi i ka mea nona ia hale i kona manao i ka poe kinai i ke ahi, e olelo mai paha, He poe lokomaikai lakou, i ole lakou, ua pau paha ko'u hale. O ka oiaio no o ke ahi, oia ka mea e lilo ai ia hana i lokomaikai. Ina paha, pela no ka mai, Pomaikai ua poe la he 60! Pomaikai i ko lakou pakele i ka laau! Oia ka mea weliweli, aohe mai o lakou e make koke ai a e mai ai, o ka laau wale no. Ina paha e kinai ahi kekahi kanaka ma kahi ahi ole, a hana ino aku i ka hale, aole anei e hewa a oia? E hewa no, a e pono no ke uku, no ka naha o ka hale, a me ka ino o ka waiwai oloko.
                Aole loa e ike na kahuna i ka mai, e hiki mai ana ma na manawa mahope loa. Ua akaka nae, oia ke ano o ke kanaka, o ka mai, a me ka make, a no ka makau i ka make, makemake nui na kanaka e lapaau mua i mea e pale aku ai, a hana na kahuna ma na mea ui a me ka ikaika, no ka mea o lakou no ka poe ola paha a pakele paha i ka mai, no na makakiki he nui wale.
                Eia ko'u manao ia oukou a pau e na kahuna maoli, e hoonaauao oukou, mai hana naaupo oukou, o lilo oukou i poe pepehi kanaka. Eia ka hewa nui e haalele ai oukou, o ka hoopunipuni.
                Aia ka olelo pono ma ka Buke Mua, aoao 96. No ka lapaau. E heluhelu oukou ia palapala a e noonoo.
                Aloha oukou,
Na DAUTA IADA.

 

MAKE.
Honolulu, Dekemaba 16, 1837.

                Make aku nei ma Honolulu ma ka la 11 o Dekemaba, Dauta S. mason he kahuna lapaau Beritania, he haipule. He loihi kona mai ana ma ka moana, a ku ka moku ma Honolulu nei, ua nawaliwali loa oia. Loaa iki ka maha ia ia, laweia mai mauka, a noho me ka nawaliwali i kekahi mau la, a make. Ua maopopo kona manaolana i ke Akua. I mai la, Ua makaukau no na mea a pau a ke Akua e haawi mai ai, no ke ola paha, no ka make paha, ua nui ko'u eha; mamuli akaka lea ke ano o ka ke Akua hana ana. Oiaio kona lokomaikai! e hoonaniia kona inoa!

                Ua paiia KE KUMU HAWAII ma ka mea Paipalapala a na Misionari, Honolulu, elua hebedoma hookahi pepa, o Wenede ka la e pai iho ai.
                Eia ke kuai ana, hookahi makahiki, $0,50 a na mea e lawe i ka pepa a pau.

OAHU MISSION PRESS.—R. TINKER, Editor. E. O. HALL, Printer.