Ke Kumu Hawaii, Volume III, Number 17, 17 January 1838 — Page 66

66 KUMU HAWAII. (IANUARI,

e pale ai i kekahi mau mea ino o neia ao. Aka aole e hiki ia naauao ana ke pale aku i ka ino o ke ao mahope. O ka pono o Iesu o ko kakou Haku aia wale no ka naauao e pale aku ana i ka ino o ia ao. O ko keia ao akamai - no na mea o ke kino ia — a he mea maikai no ia. Aka o ke "akamai mai luna mai" oia wale no ke akamai e pono ai oukou mahope aku o ko oukou make ana. Ua pau ka'u manao. Na'u na KE KUMU.

NA MAKUA HANAI.

HILO, Punahoa, Detemaba 12, 1837.
                Eia kekahi wahi manao o'u ia oukou e na makua hanai keiki. Mai alakai hewa i na keiki a oukou. Mai ao hewa ia lakou. Eia kekahi ao pono ole ana a na makua i ka lakou mau keiki a'u i ike ai, a i lohe ai no hoi. Ina paha i uwe ke keiki, alaila, papa aku la ka makua, aole na iki ke keiki, alaila, olelo hoopunipuni aku la ka makua me ka hooweliweli aku, i aku la, mai uwe oe, o hoolei ia oe e au i waho na ke akua pehu, a i ole ia na ka mu, a i ole na ka lio, na ka puaa, a me ka pipi.
                Eia kekahi, a i na ole ke keiki, alaila, hoolei io aku la no iwaho o ka hale me ka olelo aku, eia mai kau keiki e hio e nahua ka ihu, a me ka maka, a me ka pepeiao. Eia kekahi, penei, e haawiia oe 'uanei e au na ka haole.
                Eia kekahi mea pono ole a'u i ike ai. O na makuwahine o Hawaii nei. Nui ko lakou aloha i na ilio, aole aloha nui ia na keiki, auana wale lakou me he hipa kahu ole la i ke kula.
                Auhea oukou e na makua hanai keiki. Eia ka oukou pono e hana ai, e alakai ia lakou ma ka hoopono a ka Haku. E ao pono aku i na keiki a oukou me ke aloha, a me ka pule, a me ka hoopai pono aku e like me kana hana ana, aole me ka huhu maoli e like me na makua naaupo loa, e olelo ma ka oiaio wale no, aole me ka hoopunipuni wale aku. Pau keia wahi manao. Na'u na HAANIO.

                He nonoi i ke'lii e haawi mai i ka palapala e kuai i ka rama.
                Ka poe noi. "E ke'lii, e ae mai oe ia makou e pepehi kanaka."
                Ke'lii. "Pehea ko oukou makemake e pepehi ai? me ka pahikaua anei?"
                Ka poe noi. "Aole o makou makemake i ka pahikaua, he mea kahiko ia, he launa ole, a he mea weliweli hoi ka hookahe ana i ke koko. Eia hoi, ka lawe kapakahi ka pahikaua: o na kane wale no ke make ilaila, o ka poe hele i ke kaua. Nolaila he pono ke imi aku i kekahi mea e pau ai na wahine e like me na kane. A ke nonoi aku nei makou e haawi mai oe ia makou i ka pono e pepehi i na wahine a me na keiki a me na kanaka: i hiki ia makou ke komo i kela hale a i keia hale, a malaila e luku ai e like me ka luku ana ma na papu kaua."
                Ke'lii. "O ka pauda paha ka oukou makemake?"
                Ka poe noi. "He mea maikai loa no ka pauda. Pomaikai no ka honua i ka pauda, no ka mea he nui wale na kanaka i make ilaila. Aole nae makou makemake i ka pauda. Aole e mau ka lele ana o ka poka, aole hiki pinepine mai na kaua. Ke imi nei makou i ka mea hoomaha ole, i ka mea e luku mau ana i ke ao a i ka po."
                Ke'lii. "Oia ka! O ke ahulau a me ka mailuku, oia ka oukou e imi nei, ea?"
                Ka poe noi. "He mea hiki no ke hooiliia mai ka mai ahulau a me ka mailuku, maluna o na moku. A he luapau no ia. Lehulehu ka poe i haule ilaila. Paapu koke na ilina, a neoneo na kauhale. Aka aole loihi wale ka lanakila ana o keia mau mea ma ka honua. Emo ole, a ua hala aku no; a o ke kino wale no ka i make ilaila. He akea ka makemake o ko makou mau naau. Ke nonoi aku nei makou ia oe, e ae mai ia makou e pepehi pu i na uhane a me na kino."
                Ke'lii. Heaha keia mea weliweli a oukou e imi nei? he mea weliweli aku imua o ke kaua a me ka mailuku?"
                Ka poe noi. "E ke Alii, eia ka makou, e ae mai oe, a haawi mai ia makou i ka palapala KUAI RAMA ma Honolulu nei. Na makou no e lawe pio aku i au poe kanaka a me oe iho no hoi. A e ike auanei oe he oluolu ka pahikaua a me ka pauda, he oluolu ka mai ahulau a me ka wi, o ka rama ka mea weliweli. W. P. A.

Waioli, Nov. 3, 1837.
                Aloha oe e Tineka, Ua lako iki na kamalii oonei i keia manawa. Ua loaa ke kumu ao, a na pomaikai ilaila. Ua ikaika o Mika Ioane laua me kana wahine i ke no aku i na kamalii i kela la i keia la. He haneri a keu iki aku na keiki kane ma ke kula, a o na kaikamahine elua mau kanaha paha - Ma ke a kekahi poe, ma ka buke holoholona a me ke kakau lima kahi. Ikaika no hoi na haumana i ka hele mai i ke kula. Hele ikaika mai kekahi mau kamalii maiau me ka makemake e imi i ka naauao: a o kekahi poe kamalii eu, kolohe, malowa, hele mai no lakou: aole e hiki ke noho a paani; makau lakou i ka poe lunakanawai, o hooluhiia lakou i ko lakou hookuli.
                Eia no hoi keia, ke hooikaika nei na kanaka e hana i hale kula maikai, he hale laau. Aole i paa. Ua loaa nae kekahi mau kaola nui, a me na pou nui, na pou liilii, a me na oa. A ua kanuia kekahi mau mala pulupulu i mea e hoolimalima i ke kamana nana e hana i keia hale, a me kekahi hale pule aku, a i mea hoi e kuai ai i ka bele. A i paa ka hale kula, penei kona ano. Ehiku anana ka loa, aha ka laula — hookahi puka nui, a ehiku puka aniani.
                Ekolu mau kula kamalii e ae ma keia okana o Kauai. Oia ma Kauhakake kekahi, a ma Anahola kekahi, a ma Kealia kekahi. Ma keia mau wahi ekolu e hiki ke hoakoakoaia mai ai na kamalii elima paha kanaha.
                Ke holo aku nei o Ioane i kela malama i keia malama e ike maka i keia mau kula a e paipai aku i na kumu ao a me na haumana. Malia o mahuahua auanei ka malamalama ma Kauai nei.— Na'u na W.P.A.

                Halelu 34: 11. E hoolohe mai oukou i ka'u, e na kamalii, Na'u oukou e ao aku i ka makau ia Iehova.
                Na Davida, ke alii kahiko keia olelo. Ke alii haipule io o Davida. Aia kona wahi e noho ai ma Asia, i ke kulanakauhale nui i Ierusalema. Ua hanau ia ola i ka makahiki 1085 mamua aku o ko Iesu noho ana ma ke ao nei. Aole ia i hanau alii. I kona wa opiopio, a i kona wa ui, ua hanai oia i na hipa a kona makua. A no kona naauao a me ke akamai, a me ka ikaika, haawi mai o Iehova ia ia i ke aupuni o ka Iseraela, a lilo iho la ia i alii nui.
                Ua oleloia ma ka ke Akua olelo. "O ka mea e hoohaahaa ia ia iho, oia ke hookiekieia'e." Ua hookoia mai keia olelo i ko Davida lilo ana i alii nui. I kona hoohaahaa ana ia ia iho, ua hookiekie o Iehova ia ia. I kona makau ana ia Iehova, ua hoopomaikai mai oia ia ia. A i kona ike ana i ka mea e pomaikai ai, ua ao aku oia i na kamalii e like me oukou i lohe.
                E hoolohe mai oukou i ko'u, e na kamalii, Na'u oukou e ao aku i ka makau ia Iehova.
                Owai o Iehova? Oia ko'u mea e hoakaka ma keia olelo. Eia kekahi - O ka mea nana i hana na mea a pau loa, O Iehova ia.
                Nui na mea a oukou i ike maka ai i kela la i keia la - na mea nui kekahi na mea liilii kekahi. Aia ka la, ke kumu o ka malamalama, a me ka wela, ka mea e ulu ai na mea a pau i kanuia.