Ke Kumu Hawaii, Volume III, Number 17, 17 January 1838 — KULA HOU MA HILO. [ARTICLE]

KULA HOU MA HILO.

llilo, Deteniaba 22, 1837. Auhea ne e ke Kiiniu Ilawaii. Ke manao nei ou e hoakaka aku ia oe i kekahi inau niea no ke kula iiou me Hilo nei. I ko makou ahaolelo ana i ka malama o lune 1836, holo ka oie'o i hookumuia keia kula. I'au ka ahaoielo ua mai loa ka maua hiapo, i hiki ole ta niaua e hoi koke mai. I ka nialaina o Augate ka lioi ana mai. Kuai koke iho la au i na laau, a hooliinalima hoi i kanalea e ako i ka hale kula, a me na hale uuku iho e pono ai ke kiila. I ka malama o Sepeteinaha ua paa. I ka liebedoma mua o Okatoba ka hoomaka ana i ke kula. Ewahi keikikaiie na haumana. l : a ohioln lakoii i ke kula, ua noho nialie, ua iini pono uia ka palapala. Aole nae i poiio loa ko lakou noho ana, kiiamuaniu tio kekahi i kekahi, hoopaapaa no, a ua hana pono ole hoi ma kekahi mau mea e ae i kekahi nianawa. I ka malama o Febeniari, i ka wa o ka pule hoomau ma keia wahi, iho mai ka Uhane Hemolele nialuna o iakou, weliweli iht» la kekahi poe, hoakaka mai la lakou, he manao ko iakou e nialauia i ka pono. Ma ia hope iho ua oluolu ka noho ana. Kakaikahi ka lilo

tn« i ke kuamumma a ia hana ae a ia hana ae. Aole nae i maopopo lea ia makou ka loaa ana ia lakou ka naau hou. Kokoke pau ka malama o Feb«ruari, hookomoia kekahi mau keiki t)ou eha iloko o ke kula. I ka malama o lune, hoihoi aku maua i kekahi o ua mau mea la i komo hope i ke kula i kona niau makua, no ka maopopo ole o kona hiki wawe ana ma ka ike. I ka mua o ka malama o lulai, holo aku eono o ka poe i komo mua ma keia kula, i Maui a ua komo i ke kula nui ma Lahainaluna. Elima wale no keiki i koe. Hoomaka iho la niakou i kekahi mau hehedoma me ke kula iki ana nae, a me ka hoomakaukau ana hoi no ke komo ana o kekahi poe hou. Kokoke pau ka malama o Augate, komo na haumana hou he 26, a i ka hui pu ana me ka poe kahiko ua 31 o lakou. No Kau inai kekahi mau keiki 4, no Kona hema 3, no Kona akau 7, i)o Kohala 3, no Waiinea 3, no HamaRiia 4. no Hilo nei 7. Oluolu loa ko lakou noho ana. Aole nui wale ke kuainuamu, a ine ka hakaka, a me ka hana ino kekahi i kekāhi. Eia ua hana nia ke kula i kela la i keia la. I ke kakahiaka hora 5\ heluhelu makoii ma kau wahi.'o ke Kauoha Hou me ke kamakaniailio pu malaila i mea e maopopo ai ke ano, a e hoopili i ka naau hoi; a pau ia, mele i kekahi himeni, a pule iho la. I ka hora 6| ina, i ka hora 7 hele i ka inahiai, i ka hora hoi mai, i ka hora 8J kani ka ]>ele kula; a pau ka pule, heluhelu i hookahi hapalua o ka hora nia ke Kauoha Kahiko nie ka kamailio pu i niaopopo ke ano o ka ke Akua hana ana i ka poe pono, a i ka j>oe hewa hoi, i ka wa kahiku; a pau ia, hana nia ka helu a hiki i ka hora 11A, alaila hele i ka nuau; i ka hora 12\ paina, i ka hora 1J kula, i ka hapalua o ka hora, ma ka pa'koli i kekahi la, a ma ke kakaulima i kekahi' la, a ma ia hope ilio kula ina ka iloikelionua a hiki i ka hora 4 1 ,. I ka !iora 4| hele i ka inahiai, hana hookahi !ru-a. I ka hora 6 paina, i ka hora 7 k i pule ahiahi. O ka liana ua "like no me ka hana i ka pule kakahiaka. I ka hora 9 kani ka bele moe no ka j)oe aole ī moe e niamua. I ka la Sabati hele na haumana i na halawai a pau, i ka pule kakahiaka, a me ka pule awakea, i ke kula Sabati kamalii, a me ke kula Sabati kanaka inakua. Loaa hoi ia lakou kekahi mau hana me ka lakou mau kuinu ma ka hale. Aole i ka la kapu wale no ka hele ana i ka halawai. Hele no i ka po akolu, a ia halawai ae, ia halawai

•e; o iui halawu i ke kakahiaka nui, • me ka halawai do na makua mea keiki, oia w&le no na Ualawai Joaa ole ia lakou. D. B. L.