Ke Kumu Hawaii, Volume III, Number 18, 31 January 1838 — Page 69

KE KUMU HAWAII.
HE PEPA HOIKEIKE I NA MEA E PONO AI KO HAWAII NEI.
"O ka pono ka mea e pomaikai ai ka lahuikanaka; aka, o ka hewa ka mea e hoinoia'i na aina."
Buke 3. HONOLULU, OAHU, IANUARI 31, 1838. Pepa 18.

WAIMEA, Ianuari 15, 1838.

                Auhea oe e ke Kumu Hawaii. Ke manao nei au e palapala aku i wahi palapala pokole e paiia maloko ou.
                Ke noho mai nei ka Uhane Hemolele ma keia wahi, me ka hana ana i na mea kupanaha. O ka Sabati mua o keia makahiki hou, he la kupanaha ia. Nui wale na kanaka i hele mai i ka halawai ma ia la. Pilikia loa ka hale pule, aole pau iki na kanaka maloko. Nolaila, halawai makou mawaho ma kahi akea. Wela no ma ke kakahiaka, aohe oluolu loa. Ma ka halawai ahiahi, oluolu no i na ao malumalu. Eia ka hana nui ma ia halawai, o ka bapetizo ana a me ka hookomo ana i kekahi poe iloko o ka ekalesia. He 220 oia poe a pau, ke huiia na kane, me na wahine a me na kamalii. O na kamalii, kokoke lakou i ka 20. He poe keiki uuku no kekahi, he 8 paha ko lakou mau makahiki. Uuku no lakou, e hiki nae ke paulele ia Iesu, a komo iloko o kona ekalesia. Heaha ka mea e hiki ole ai? Aole anei i make Iesu no lakou? aole anei makemake ke Akua e huli mai lakou a malama ia ia, i loaa mai ke ola?
                Ina huli ole mai lakou, o ko kakou manaoio ole ka mea e huli ole mai ai lakou, a no kakou no ka hewa.
                O ka poe a pau i komo iloko o keia ekalesia mai Augate mai a hiki ia nei, 310 lakou. A o ka poe i hoakakaia i keia manawa he 300 panalaau. A e huli mai ana no na kanaka i kela la keia la. Nani ka lokomaikai o ke Akua. E hoolea aku ia ia no kona hoike ana mai i kona lima kakauha e huki mai i na kanaka mailoko mai o ka hewa a me ka make.
                Kahaha paha kekahi poe i keia komo nui ana iloko o ka ekalesia. No ke aha e kahaha ai lakou? Aole anei he mana ka ke Akua olelo? Aole anei ke Akua i makemake e huli nui mai na kanaka? No ke aha la e lulu ai i ka hua he nui wale ke manao kakou, aole e loaa ka ai? Nui loa ka hua i luluia. Nui loa ka hai aku i ka ke Akua olelo. Ina aole huli nui mai na kanaka, nawai ka hewa? Aole anei no ka poe luluhua? Ua lulu wale aku lakou me ka manaoio ole.
                Manao au, uuku keia poe i komo iho nei iloko o ka ekalesia. Ekolu tausani ka i komo i ka la hookahi ma ka la Penetekota.
                Kinikini loa na kanaka i koe, e hele ana ma ke ala palahalaha, a e luu ana ilalo i ka po. Kaumaha loa wau no lakou. Ko'u makemake nui, a me ka'u pule mau i ola lakou.
                E pule oukou, e o'u poe hoahanau, no makou nei. Eia ka manawa e ohi ai i ka ai. Auwe ka poe i ohi ole ia. No lakou ka pouli mau loa. Na'u na LAIANA.

KO KE AKUA LOKOMAIKAI I KE KULA MA HILO. HILO, Dekemaba 25, 1837.

                E ke Kumu Hawaii, ke manao nei au e hoakaka aku i kekahi mau mea e maopopo ai ko ke Akua lokomaikai i ke kula hou ma Hilo nei.
                Eia ka mua; O kona haawi ana ia Kaahumanu laua me ke'lii nui i ka manao e hana ma ka mea e hiki mai ai ko Iesu aupuni. I ka loaa ana ia laua keia manao, haawi mai la laua i wahi aina no ke kumu i noho ma keia wahi. Ma kela aina ka mahinaai a keia kula. I ko makou manao, ua maopopo, he manao ko Iesu ma keia kula i ka wa ana i hookupu mai i kela manao aloha iloko o ua mau alii la.
                Eia hoi kekahi, o ko ke Akua pale ana i ka mai a me ka make mai keia kula aku. Nui na keiki i make ma Hilo nei, aka aole make kekahi mea i komo ma keia kula. Aole nui ka mai. Ua maopopo ko ke Akua lokomaikai ma ia mea.
                O kona hoolako ana mai ma na mea e pono ai ke kino, oia hoi kekahi mea e akaka ai ko ke Akua lokomaikai. Aole i noho na haumana me ka pololi, mai ka wa i hoomakaia ke kula a i keia manawa. Aole kakahiaka, aole awakea, aole ahiahi i loaa ole ka ai. O ka poi ka ai nui, o ka uala, o ka maia, a o ke ko hoi na mea i loaa pinepine no. O ka ia hoi, aole la i nele loa. A i ole he ia maoli, he puaa, a i ole he pipi, a i ole ia he moa.
                Hookahi makahiki ka ai ana i ka ai kuai. I keia mau malama ekolu, ua hookupu mai ke Akua i ka manao e kokua ma ko Iesu aupuni iloko o kekahi poe ma keia wahi; a na lakou i haawi mai i ka ai i keia mau malama. Ua haawi mai hoi lakou i wahi ia, a i wahi kapa maoli, a i wahi moena hoi. Na kekahi poe ma Puna hoi i kokua ma keia hana pono. Ua haawi mai hoi lakou i wahi wahie a me kekahi mau pahu pia i mau mea e kuai i ka lole. Haawi mai hoi kekahi hoahanau kalepa i hiki mai mai Oahu mai, i keia mau la, i kekahi apa lole wawae. He 42 1/2 iwilei ma ia apa. Ina paha ua kuaiia ia ole ma Oahu, hookahi dala a me ka hapa lima ka mea e make ai ka pio hookahi.
                Eia nae ka mea e maopopo lea ai ko ke Akua lokomaikai; O ka iho ana mai o ka Uhane Hemolele e hoohuli i na haumana. Ua hoakaka e ia ma kuu palapala mua kona iho ana a me kana hana i kela hooilo mamua. A hoomaka hou ia ke kuhi i ka malama o Augate, a mai ia wa mai, ua hooikaika pinepine ia na haumana e huli mai. Aia i ka hebedoma hope o Okatoba iho nei, ka iho ana mai o ka Uhane Hemolele me kona mana nui. Mai kela manawa mai, aole ia i haalele iki i na haumana ma keia kula. Aole hebedoma, aole la, aole hora i maopopo ole kana hana ana. Ua pale aku no kekahi haumana ia ia.Aole hoi e hiki ia'u ke kuhikuhi pono i ka poe i huli io io Iesu la: ua maopopo lea nae ua hana nui ka Uhane Hemolele. Aole hoi i pau ke hana mau mai nei no ia. E pule nui oukou, e na hoahanau iloko o ka Haku, no na haumana ma keia kula, i pau lakou i ka huli i lilo hoi lakou he mau mea e kukulu nui ai ke aupuni o Iesu. D. B. L.

MANAO HOOIKAIKA.

HILO, Dekemaba 28, 1837.
                Eia ko'u wahi manao ia oe e ke Kumu Hawaii, e hooikaika aku oe i ko ke Akua poe kanaka a pau mai Hawaii a Niihau, "E ala'i mai ka hiamoe ana, e waiho aku i ka hana hewa ana, e ao ka maikai, e imi i ka pono, - e hoomakaukau i alanui no Iehova, e hoopololei hoi i ke kuamoo no ko kakou