Ke Kumu Hawaii, Volume III, Number 20, 28 February 1838 — Page 79

1838.) KUMU HAWAII. 79

uhane o kanaka. Aloha oe. Hoi aku la au.
                Eia keia, e na hoahanau maloko o ka Haku mai Hawaii a Niihau, lua he mau luwahine ko oukou a he mau elemakule, e hana ana i keia mea, a e noho mai ana mahope o oukou, a ma ko oukou aina, e hoole aku i keia, o ko'u manao ia i na ekalesia a pau, a me na alii iloko o Iesu.

NO KA HALAWAI.

                I keia mau kakahiaka ekolu, ua piha loa hale pule ma Waikiki nei i keia mau halawai ana, a noho mawaho, he uuku i ka la Sabati iho nei a kaua i ike ai, he oi aku keia, ua ala lakou kana uhane mai.

NO KA HALE PULE.

                Auhea oe, ua ae mai no na alii e hana i hale hou no Waikiki nei, e hana a maikai a akea no hoi, pela mai no o Kamaukoli ia'u, ua pono i ko na alii manao. E kokua mai e ka Uhane Hemolele. Na'u na Daniela OLELOA.

KE KUMU HAWAII.
WENEDE, FEBERUARI 28, 1838.

                HANA. Ua holo aku Mi. Conede ma, a me Mi. Ive ma mai Lahaina aku i Hana, Maui. Pae aku la lakou iuka Ianuari 5. Nui ko na kanaka oluolu i ko lakou kumu hou.
                HILO. Nui ka poe e imi ana i ko ke Akua aloha a me ke kala ana o ka hala i keia mau la.
                KE KUMU HAWAII. Ua loaa kekahi manao hooikaika i ka poe e lawe ana i ke Kumu Hawaii, peneia:

HILO, Punahoa, Ianuari l3, l838.

                He wahi manao hooikaika i ka poe e lawe ana i ke Kumu Hawaii.
                He manao hoeueu ko'u ia oukou. Mai lawe oukou i ke Kumu Hawaii a kau wale ma ka paia o ka hale, a pau i ka aiia e ka elelu.
                Eia ka kakou mea pono e hana ai, e heluhelu pinepine kakou i na manao a pau i paiia ma ke Kumu Hawaii, e heluhelu me ka noonoo pono i ke ano o kela manao keia manao a pau i hoakaka ia mai ai. A loaa i kinohi ke Kumu Hawaii i kela mea i keia mea, e heluhelu a pau, me ka noonoo no, a me ka hoomaopopo no i ke ano. Mai waiho wale i na pepa i loaa ia kakou,
Na SAMUELA HAANIO.

                O na mea a pau a oukou e makemake ai e hanaia mai ia oukou, e na kanaka oia ka oukou e hana aku ai ia lakou.

O KA MAKE ANA O KALIMAHUI.

HILO,Ianuari 31, 1838.
                Ua wela i ke ahi kekahi mau hale 3 ma Hilo nei, no Kupa i ka la 18 o Ianuari, i ka hora 11 1/2 o ke kakahiaka oia ka wa i wela ai, hookahi mea nui i wela o kona makuwahine o Kalimahui ka inoa.
                Eia ke kumu o kona wela ana. Ua noho oia ma ka hale i wela ai, a manao ia e hele aku ma kekahi hale e hanai i na ilio, hanai iho la ia a maona na ilio, lohe aku la oia i ka halulu o ke ahi ma kekahi hale.
                Hemo aku la oia iwaho, nana aku la ia e lapalapa ana ke ahi ma ke kua o ka hale, komo aku la ia e kii i kona lole a me kona kapa, a loaa mai i kona lima, hemo aku la oia iwaho, apuia ma la oia e ke ahi mahope, a wela mai la kona kua mai ke poo a hiki i ke kapuai.
                Ma ka ike ana aku ia ia, ua like ia me ka mea i ohinuia i ke ahi a pau aku ka hulu, pela no ia ke nana ia aku he mea manaonao ke nana aku ia ia.
                Mahope iho o kona wela ana, hamo ia iho la ia i ka laau, he aila, a kapiliia aku i ka pulupulu, ma kona palapu mai ke poo a hiki i kona wawae, oia paha kona mea i oluolu iki iho ai, ia koena la a me ia po iho a ao ae, a i ke ahiahi o ka la hoomalolo, i ka hora 4 make loa aku la oia. Nui kona eha i ka wa e noho ana ka uhane maloko o kona kino, a hemo aku la ka uhane mai kona hale aku,aole he eha hou, aole uwe, e like kona ano me ka laau a me ka pohaku ka eha ole, i ka wa i hele aku ai ka uhane.
                Auhea oukou e ka poe e manao nui ana i na mea o keia ao, e holo koke aku kakou io Iesu la, mai holo aku iloko o ka lealea a me ka hoomaloka a me na mea o keia ao.
                Eia kekahi mea hoike ia kakou a pau, ua ike kakou ua hana mai ke Akua ma Hilo nei i keia manawa, ua komo iloko o ko Iesu ekalesia, kekahi poe 104, he mea kupanaha ia i ko kakou ike ana, aole mamua loa aku, e like me keia wa, nui ka poe mihi i keia manawa, ke hana nei no ke Akua, aole i pau kana hana ma Hilo nei a me Puna, elua pule hoomau ma Puna i keia malama.
                Eia kekahi, he poe make i keia mau la, ua make o Kalimahui i ka la hoomalolo, oia ka mea i wela i ke ahi, i hoikeia aku mamua ua make o Kuanea i ke ahiahi o ka la Sabati, ua make he luwahine o Upai kona inoa, i ke kakahiaka o ka po akahi. Ua lalani ko lakou make ana ia mau la.
                Auhea oukou e na makamaka, aole no he hewa o ka make, o ka makaukau ole no ka hewa, ina ua makaukau, ua pono no ka make no lakou. E hoomanao kakou i na mea a kakou i lohe ai a i ike ai no hoi. Na KAAPA.

HALAWAI NO NA KUMUAO.

LAHAINALUNA, Ianuari 8, 1838.
                He manao no na kumuao. Auhea oukou e na kumuao, i hoi aku nei, mai Lahainaluna aku nei, e noho ana mai Hawaii a Niihau. Eia kuu manao hooeueu aku ia oukou. Ua noonoo wau e palapala hoolaha aku ia oukou a pau, i mea e pono ai ko kakou noho ana a me ko kakou noonoo, i na mea kula. Ua noonoo wau penei, ina i ae mai na kumuao i kuu manao, pomaikai paha. He pono i na kumuao ia kakou e halawai i kela makahiki i keia makahiki e noonoo i ka pono o ka noho ana, a me ke ao ana i na kula ma kela wahi keia wahi, e like me ka poe misionari, pela kakou e hana'i, e imi ai i ka mea e laha koke ai ka naauao ma ko kakou mau aina nei. Ke manao nei au pela, i noho palaka ole kekahi o kakou ma ka naau kahiko, a ma ka makemake i na mea o keia ao.
                Ina e olelo mai paha oukou, aole paha e pono no ka uku ole e haawi aku ai i ke kapena moku e holo aku ai.
                Nolaila e olelo aku paha wau ia oukou, Auhea ka ko oukou uku o ke ao ana'ku i na kamalii?
                Ninau hou mai paha oukou ia'u, Pololi paha uanei makou?
                Olelo hou aku paha wau ia oukou ina e olelo kakou ma Hawaii i na kumuao malaila ka ai, ina i Maui ilaila no na mea e pono ai, ina ma Oahu pela no, ina i Kauai pela no e hana'i kakou i pono'i ko kakou hemahema, i lana'i ka manao ma ka pono i like ole ko kakou noho ana me ka poe naaupo. Eia ka poe i ae i keia manao ma keia wahi. I hookahi o ke komo ana akahi, owau kekahi, a me kekahi mau mea e, o ke komo ana elua, no ke komo ana ekolu kekahi poe i ae e hana i keia mea he iwakalua lakou; no ke komo ana aha kekahi poe he nui no i ae like e hana i keia mea e pono ai ko kakou noho ana, a me na kanaka no hoi a pau, he mea keia e noho palaka ole ai kakou ka poe kumuao ma keia pae aina, o ka noho makaukau ana; no ka pono a kakou e lohe nei, oia ka mea nui loa o ko kakou halawai, o ka hoomana aku ia ia, i lilo na kanaka a pau i ka naau hou, i poe makemake i ke Akua ma ka naau; i paulele maluna o Iesu Kristo.
                Eia kekahi mea hou, e hoakaka hou aku ia oukou, i na e hiki ole ia makou kela manao mamua, eia hou kekahi manao, aole nae paha e pono loa: e