Ke Kumu Hawaii, Volume III, Number 25, 9 May 1838 — Page 96

98 KUMU HAWAII. (MEI,

lana wale no kona manao. Aole ona makau wale. He oluolu no, no ka mea, o Iesu ka Haku, kekahi me ia. I kuu kamailio pinepine ana me ia, aole au i lohe ia ia e kaena ana. Aole ia i olelo i kona naauao---i kona maikai—i kona noho ekalesia ana----i kona naauao—i kona malama ana i ka pono. Aole au i lohe—aole makou i lohe ia ia e olelo ana pela. Mihi pinepine oia i kona hewa me ka hoopailua ia ia iho. Nui kona makemake ia Iesu, a me kona koko mana. Ua hilinai ia malaila, a malaila wale no a ma ona la, ua lanakila oia maluna o ka make. I kona hele ana ma ke awawa malu o ka make, aole oia wale no, o kona Haku kekahi. A i ko'u manao, i keia ahiahi, i ko makou kanu ana i kona kupapau, aia no ko kakou hoahanau aloha me Iesu ma ka lani, e kulou ana imua ona, e memele ana, a e hoonani ana i ka mea i kuai ia ia me kona koko iho.
                Auhea oukou, e na hoahanau? Ua aloha oukou i keia hoahanau i kona ola ana. Aole paha pau ko oukou aloha. Pehea e hiki ia oukou ke hoomaopopo i ko oukou aloha? Penei. Ma ka hele ana ma kona kapuwai. E noonoo oukou, a, me kona hahai ana mamuli o Iesu—malaila oukou e hahai ia ia. Ua ike oukou i kona akahai, a me kona haahaa o ka naau, a me kona aloha, a me kona hoomanawanui ana i ka hoomaauia mai, ua ike oukou i kona mihi ana i kona hewa, a me kona aloha ia Iesu, malaila oukou e hahai ia ia me ia i hahai ia Kristo. Ma keia make ana, e kahea ana mai ka Haku ia kakou, e na hoahanau me ka leo ikaika. E hoolohe kakou i keia leo. Mai aloha kekahi i keia ao, Mai noho palaka. E hana i ka Iesu hana me ka molowa ole, a e hooikaika malaila a hiki i ka hopena, alaila e lohe no kakou i kela olelo oluolu, "E ke kauwa maikai, malama pono, e komo ae oukou iloko o ka olioli o ko oukou Haku."
                Auhea oukou, e ka poe paakiki, mihi ole---makemake ole ia Iesu, na'lii a me kanaka o keia pae aina? He wahi manao i koe no oukou. Ua lohe oukou i ka make ana o ka poe pono. Ua laua ko lakou manao i ko lakou make ana. Aka, pehea oukou? I mai ke Akua, "Hookukeia ka mea hewa iloko o kona hewa.'' Oia—e hookukeia---oia ko lakou make ana—oia ko lakou hope---o kela mea keia mea i hoaahu ole ia i ke kapa keokeo o ko Iesu pono---ea—e kipakuia oia---aole hele no kona manao, aole hele oukou---aole--e kipakuia iloko o ka make---iloko lilo o ka lapalapa ana o ke ahi pio ole. E kipauia---auwe! auwe! I keia manawa, ua kaheaia mai oukou. Kahea mai ke Akua ka Makua, ke Keiki, a me ka Uhane Hemolele! E huli, no ke aha la oukou e make ai? Ua kaheaia mai oukou e na lani, ka la, ka mahina, na hoku, na ao, ka makani! Ua kaheaia mai oukou e ka honua, a me ka moana! Ua kaheaia mai oukou e kanaka. E huli, e huli, no ke aha la oukou e make ai? Ua kaheaia mai oukou i ka po a me ke ao—ua kaheaia mai oukou, e ka poe make a me ka poe ola. Ua kaheaia mai oukou e ka lua i eliia, a me na kupapau. E huli mai, e huli mai, no ke aha la oukou e make ai. I keia la, ua kahea hou ia mai oukou. A eia—e nana oukou i keia kupapau, a me kela lua hamama. E nana mai, a e haalulu imua o ke Akua!
                Aole paha oukou haalulu. Ua ike ke Akua i ko oukou naau. Ua paakiki paha me he pohaku la, a me he hao la! Ua ike makou, e hiki no ia oukou ke hoole i ka ke Akua—i kona kahea ana. E hiki ia oukou ke hoole ia Iesu, a me ka Uhane Hemolele. E hiki no ia oukou ke hoole, a ke pale aku i keia mau mea a pau a e hehi ia Iesu a me kona kea a me kona koko mana malalo iho o ko oukou wawae! Aka, ea, eia ka mea weliweli a'u e hoakaka ia oukou—aole hiki ia oukou ke hoole i ka make. I ka wa i pau ai ko ke Akua ahonui, alaila e ike maopopo oukou i ko oukou nawaliwali. Alaila e ike oukou i ke ano o ko ke Akua mana, a me kona huhu, a me kona ukiuki loa. E hookukeia oukou iloko o ka loko e na mau ana i ka luaipele a me ke ahi! aole mea nana oukou e hoopakele. J. S. G.
 

KULANUI, Lahainaluna, Ianuari 9, 1838.
NO KE KULANUI. Helu 1.

                Auhea oe e Tineka. Ke hoakaka aku nei au ia oe a me ka poe a pau e heluhelu ana i ke Kumu Hawaii i ke ano o na kanawai no na kamalii ma ke kulanui i Lahainaluna i Maui.
                Ua paa ko lakou kanawai, na lakou no i imi i mea e hoomalu ai i ke kula, a me ko lakou noho ana. Ua koho aku no lakou i kekahi poe akamai hiki ke noonoo, a na lakou e imi i ke kanawai a loaa me ka haawi i ka uku pono, alaila hoike mai i na haumana a pau. Ina ku like ole ka mea a lakou i imi ai me ka manao o ka nui o na kamalii a pau, alaila imi hou no lakou a loaa ka mea pono, alaila hoike mai.
                Penei ke kau ana o ke kanawai no ke kula. I ka wa e kani ai ke bele, he pono i na haumana a pau ke komo e mamua iloko o ka hale kula, mamua o ke komo ana o ke kumu. I ke komo ana iloko o ka hale kula, e wehe mua i ka papale, a e hele malie me ka wawae halulu ole, a noho malie ma kona wahi i manao ai me ka walaau ole, a me ka hawanawana ole.
                I ke komo ana o ke kumu a noho iho ma ka noho, alaila kahea ka inoa o na haumana, ina o ka poe e o ole mai i ko lakou inoa, e kikoia lakou ma ka pepahea-inoa, a hiki mai i ka poakahi e hookolokoloia lakou a pau e ke kumu, a na lakou no e hoike pololei mai i ke kumu i ko lakou mea i kiko ai.
                I ka pau ana o ke kahea inoa, alaila pule, a i ka manawa pule, he pono i na haumana a pau loa ke ku mai iluna i ka wa pule, ina o ka mea e noho ilalo i ka wa pule, e pili oia l ke kanawai, a e kikoia oia e ka mea nana e malama ka pepa kanawai. Ina he mea mai nei hiki ole ia ia ke ku mai, alaila pono ia ia he noho malalo.
                O ka pepa kanawai, he pepa okoa no ia i kakau pu ia me na inoa o na haumana
a pau loa, a me na kanawai hoomalu a pau, a me ka uku no kela kanawai
keia kanawai. A he mea okoa no ka mea ia ia ka malama o ka pepa-kanawai; a oia no ka mea nana e nana ke kolohe o na haumana i ka wa kula.
                Ina i ike oia i kekahi mea e paani ana me ke kolohe a me ka walaau a me ka hiamoe maloko o ka hale, e kikoia oia e na mea la nana e malama ka pepa kanawai. Aole nae oia e ao e aku ia ia mamua, a hookuli oia alaila kiko: aole, aole pela; aka e kiko aku no oia ia ia me ka olelo ole aku ia ia mamua, no ka mea, ua ike a ua lohe no hoi oia mamua i na kanawai o ke kula; no ka mea, ua haiia i na haumana a pau.
Na KALAMA.
 

EIA NA KANAWAI NO KE KULA. Helu 2.

                O ka walaau, o ka hiamoe, ka paani, ka hakaka, ka hawanawana, ka wawae halulu, ke kuamuamu, ka noho ma ka hale, i ka wa kula me ka ae ole ia'ku e ke kumu, ke ku ole i ka wa pule ke komo i ke kapa lepo i ka wa kula, ka akaaka maloko o ka hale kula i ka manawa e akoakoa ana na haumana, ka hele iwaho me ka hookolo ole aku i ke kumu, ke komo mai mahope o ke kumu, ke koho wale aku i ko hai ninau a me ka hele mai me ka makaukau ole i na mea o ke kula, a me na mea like e ae he nui loa e haunaele ai ke kula. Oia na kanawai hoomalu no ke kula he umikumamalima (15) a me na mea like e ae he nui loa i haunaele ai ke ao ana. Ina o ka mea e malama ole i kekahi o keia mau kanawai, e pili no oia. Eia ka uku. Ina o ka mea walaau me ka leo maopopo, a me ka mea hiamoe a me ka mea noho ma ka hale i ka wa kula me ka ae ole ia'ku o kona noho ana e ke kumu; Eia ko lakou uku, eha (4) lepo kawili; a i ole ia, he uku e i like