Ke Kumu Hawaii, Volume III, Number 25, 9 May 1838 — Kulanui, Lahainaluna, Maraki 10, 1838. [ARTICLE]

Kulanui, Lahainaluna, Maraki 10, 1838.

M*kik*kmUmuL Ko kulanui huli moku mai Kioai, na kahiki i iawe mai ke kuianui, na na ka> waka keokeo o Amerika akau, na iakou k» knlo i kalihaU roai t lu iko la i na aiia, oa naauao makou, ua paa i ke kik. He kuia ke aiwaiwa. E kaai ana ka beie he kuia ia, ua hiki i ka horm kula; e wiki ewawe ahikii ka hale: 0 hoolai ka noho a kapapamua, 0 kuene ka noho a ka papahope, o makaukau o ka papa iwaena. 0 hooiai ka noho, huli ka palapala, nana ka maka,heiuhelu ka waha,kuhikuhi ka iima, noonoo ka naau, hoolohe ana ka pepeiao o ka leo o ke kumu. Kahea ae nei Anaru ka inea ia ia ke kulanui, Ku mai, e Ehu; o ka Hoikehonua, aia i ka pauku akahi, ka heluhelu me ka pololei, ke knhikuhi Palapala aina, ike ia Amerika, ike na Ainapunioie, ike ia Beretania, ike i na kaikuono 1 ne na lae ino, ka lae makani a me ka lae pohu, ike i na moana ike i na mokupuni o ka moana, ike i na mauna a me na kuahiwi, na papu a me na awawa, na inuliwai a me na loko; na aina nui a me na aina liilii, na aupuni a me na moku o ka honua nei. Ike i ke kajg&na o ka honua. Ike i keia mau hana oiana na ke Avkua.;:;:T;.; : v- | ; Kaheaae nei o Kaiaka, ku tnai,e Hau; 0 ke Anahonua, ke ana i ka loa a me kalauia, ke ana i ke kiekie a me ka haahaa a me ka hohonu, ka loa mai kekahi aina aku a hiki i kekalii aina; ikea ke kiekie a me ka hohonu, ma ke ana ana i ka lhau ana huikolu. O ka loa hoi a me ka laula a ine ka ili, i ka nana ana i ke Panana, a me ke ana ana 1 ke kaulahao. I ke ana aua i ka puu a me na mea kupono a pau e pono ke ana ina ka laau ina huinA kolu ku pono, ōia ka mea e hoike mai i na degere o kela huiha a me keia huina, a Me keia huina o kela deg. a loaa na huina, alaila hiki ke imi i ua «MMoa pau; nia ka liana ana i ka Huhuiheiu, ua haiia inai ka loaa ini o n* nea a pau loa. Elua no mea e ana o na mea kupono a pau; O ke laau huinakolu a me ka ohe nana la. Ku mai Opunui, o ka buke Kauoha mai, ala I ka Mokuim akahi pauku akahi, ka h&uhelu me ka pololei, ka ■oonoo pono, ka imi i ke ano o ia mau oMo. Ike i keia mau olelo, loaa ka na» aaao io, ka mea e olal ka uhaae. Ku

*^SWa*neiDibela,K««MiHoapilU kape i lR ta l|e Ma, kamakua kol w o na keiki; o ka papa fca ia meha ka teo, ko ke «oo he kuU k. Kehee »e nei Baioain% Ka mai • Kahale ke kuImui, mmm ka pelapelalinik, ka hoani oka papa,ke kauo kapeai, kahoonui 6 ka hua, ka hoolawe o ka oielo. Ke kakau o ka hua helu, ka hoonui, ka hloolawe, ka puunaue ilea mea okoa oa b hakina. t Kn hoolilo i na mea okoa ma ka hakina, ka lawe i na dala mailoko mai o na dala okoa a me na hapa, ka hoolilo i na mea okM ma ka hakina hapaumi. Ike i keia mau mea, he oihana no ke kulaiiui. Ke kula la a po kuu keiki ka ai no ia o ke kula, he makua ke kula; no kahi makua ole, he makama* ka no kahi ikea ole ia, o nakui, onei ke kulanui, ke noho la i Auwaiawao, e ao kakqu he kula keia e nana ia la e Kapoulu wai, nani wale ke kula maikai, hoolulu ke kula i kauanahua, kahiko ke kula i ka lai o Lele, moe kaoo a ke kula, hoomaha ke kula i na minute, he malumalu no ke kula ka lau niu. Kaukihei o ke kula hoi i ka uka, he mau kapa like ia no ke kulanui. Ke kulanui makamaka ole, hookahi no makamaka o ke kula, he ai ke kula no ka la makaponiuniu, he hoomaona no ka la pololi, no ka la inea o ko kaikmiane, iuea i ka noho ana i ke kula i ka imi ana i ka noonoo. I Maui ka no--1)3 ana, pau na mauna, a me na kuahiwi, ua pnu i ke kulaia; pau ke kaikuono a me ka lae makani, he olelo ia na ia la, pau ke kukulu akau a me ke kukiilu hema, he pela ia na ia nei, pau ka paa iluna a me ka paa ilalo, he oi no ia no ke kula, he puaiele no ke akamai,he unuhi olelo no makou nei, he ahai palapala. Ua ike makou he kula Manawa, he Hoikehonua, he Anahonua, he Helunaau, he helu lahoi me kapo, he hoohalawai, he hai manao i na kumu. Ua ike makou he mea maikai loa no ke kula. No ko Wailuku mau kula. He kula na na wai eha, na Waihee, na Waiehu, na Wailuku, na Waikapu, na ka malu o ka ke kuawa, na ke keiki heepuewai ke kula, e nonoho ana i ke kahawa, e hoolohe ana i ke kani a ka pu; Oliuliu o ke kula i ke ahiahi, a hoomakaukau o ke kula i ke kakahiaka, o Haolua o ke kula i ke awakea, o Uniki o ke kula i ke kaulana la. E ui e ninau na hoa kula, o Levi o Isaaka o Kamakaehukai na hoa kula ia. olaweiki o ke kula ku oe; o na hoomahie a ke kula, o na hailuna a ke kula, o na aku amaumau a ke kula, o na akomo a ola

hoHaepoaoaikoHawaiiaeUkapoao Owao nei o Kalama ka mea nann i kakau i keia mele; «ole nae na*u i y a i noonoo, he mea okoa ka net anna i haku keia. la makou i he)e ai i Wailuku kuu lohe ana i keia mea i kekahi wahine. Ika malalna o lanuari* ika la SS oia maiama, i keia makahiki no. (5838 oka honua nei.) Aloha oe ke Kumu Hawaii. Ua pau ka'u wahi ai; aka mahōpe paha e hanai hou aku no paha wau ia oe.