Ke Kumu Hawaii, Volume III, Number 26, 23 May 1838 — Page 101
KUMU HAWAII.
HE PEPA HOIKEIKE I KA MEA E PONO AI KO HAWAII NEI.
"O ka pono ka mea e pomaikai ai ka lahuikanaka; aka, o ka hewa ka mea e hoinoia'i na aina."
Buke 3. HONOLULU, OAHU, MEI 23, 1838. Pepa 26.
NO KA MAKE ANA O KE KAIKAMAHINE.
I ka malama o Feberuari, mai iho la kuu kaikamahine o Kaulauki kona inoa, a hiki i ka malama o Maraki, nui loa iho la kona mai ana.
Nana aku wau i kona mau maka ua kaumaha loa, alaila, ninau koke aku au ia ia, pehea kou manao ia oe iho? I mai kela ia'u, I ke aha? I aku au, I kou make, a me na mea a pau i loaa mai ia oe i keia mau la.
Alaila, i mai kela ia'u me ka leo ikaika loa a me ka uwe, Ua makau nui au i ka make o ko'u kino ma Maui nei, no ka mea, ua nui ko kakou poe i make i Maui nei, nolaila, ke manao nei e hoi au ma Hawaii, no ka mea, o ko'u make no paha keia, aole au e ike i kuu kaikaina, pela kuu naau e manao nei.
Alaila, i aku au ia ia, E kuu kaikamahine, ke manao nei anei oe ooe wale no ke make ana? a o makou ke ola ana? Aole anei oe i manao ua make o Adamu, a me ko kakou mau kupuna, a me kou aina makua, aole anei oe i manao e make ana kakou a pau loa aole e koe?
Ee kuu kaikamahine e, mai manao nui oe i ka make ana o kou kino, no ka mea, e hoala ia mai ana na kino o kakou a pau loa i ka la nui mahope.
Nolaila, o ka poe a pau i make me ka manao nui ma ke kino ea, e hoalaia mai lakou i ka make, nolaila, ea, he mea ole ke kino, a no ke aha la oe e manao nui ai i kou kino iho? no ka mea, e make ana ko kakou kino a pau loa.
Auhea oe e kuu kaikamahine? e manao nui oe i ka make ana o kou uhane, no ka mea, i ka la mahope, o ka poe i manao, nui ma ka uhane, e hoala ia mai lakou i ke ola.
E hoomanao oe i ka ka palapala Hemolele e i mai la, o ka mea lulu ma ke kino, e ohi mai oia i ka make, aka, o ka mea lulu ma ko ka Uhane, e ohi mai oia i ke ola mau loa. Eia hou, o ka manao ana ma ke kino, he make ia, aka, o ka manao ana ma ka Uhane, he ola ia a me ka malu.
O ka make ana o ke kino ea, ua like no ia me ka hemo ana o ka maiuu lima, aka, o ka make ana o ka Uhane, oia ka mea nui loa au e manao nui ai, nolaila, mai manao nui oe ma kou kino, a mai manao nui oe i ka hoi ma Hawaii, aka, e manao nui aku oe ia Iesu i ka mea e ola ai kou Uhane.
Alaila, Ae koke mai no kela ia'u, i mai la. Ae, ke manao aku nei au i ke Akua i ka mea e ola ai ko'u Uhane.
A i kekahi la ae, ninau hou aku au ia ia, ea, ke makau nei no oe i ka make o kou kino, a me ko manao nui e hoi ma Hawaii? i na oe i manao pela ea, e hoihoi no au ia oe maluna o Hooikaika a hiki kakou i Hawaii alaila hoi mai au.
Alaila, i mai kela ia'u me ka maka oluolu, Ua pau ia mau manao o'u, e hoi no hoi au a make ma Hawaii na ke Akua no ia lepo i hana, e noho no hoi au maanei na ke Akua no i hana o Maui nei.
Alaila, oluolu iho la wau, i aku au ia ia, E heluhelu oe i ka palapala Hemolele, i ike oe i ka make ana o Iesu ma ke kino, i hoopili aku oe i ka make ana o kou kino, e like me kona make ana.
Alaila, heluhelu oia ma Mataio, ma ka mokuna 26 a hiki aku i ka hope, a i kekahi la ae, ma Marako ma ka mokuna 14 a hiki aku i ka hope, a pela no ma Luka, a me Ioane.
A i kekahi la ae, heluhelu oia ma ka palapala a Isaia, ma ka mokuna 38 pauku 3 a hiki aku i ka pauku 16 kana heluhelu ana.
A hiki ae i ka la Sabati o ua hebedoma la, i aku au ia ia, Aole anei e hiki ia kaua ke pule? Alaila i mai kela ia'u me ka oluolu loa, e hiki no.
Alaila, pule iho la maua, oia mamua, a mahope au, elua a maua pule pu ana, alaila, oluolu loa wau ia ia, no ka mea, ua maopopo kana olelo pule, nolaila, pau ko'u kaumaha, a me ko'u hopohopo ia ia.
A i kekahi la ae, hele mai o Baluina kane e hooikaika ia ia, a elua a Baluina wahine hele ana mai e pule pu me ia, a o kekahi mau hoahanau kekahi i hele mai e hooikaika ia ia.
Nolaila, ua paa loa kona manaolana ma ke Akua, aole i nalo kona manao ana i ke Akua, a hiki wale i ka wa i pau ai o kona kanu.
I ka la 30 o Maraki i ka makahiki o ka Haku 1838 i ka la lima, i ka hora 8 o ua la lima la, ilaila kona make ana, aka, ua pule ikaika aku no au i ke Akua nona, i hoolaia mai kona Uhane ma ka pono o Iesu ko kakou ola.
Eia ko'u manao ia oukou e na kamalii; e wikiwiki oukou, e uhai koke aku i ke Akua, mai lohi oukou ke pule aku ia ia, no ka mea, ua poeleele ka make maluna o oukou.
Eia ko'u manao ia oukou e na makua, E pule ikaika aku oukou i ke Akua no ka oukou mau keiki, a koi ikaika ia lakou e hele mau ma na Kula, a me ka imi ikaika i na hana e naauao ai, a me ka hoeha maoli aku ke imi ole lakou i ka pono.
Ina i hana oukou pela ea, ua aloha io oukou ia lakou, aka, i hana ole oukou pela ea, ua nui loa ko oukou hana ino ia lakou. DAVIDA MALO.
MOKU KA LIMA.
Maraki, Tusere 20; 1838. Iosabata Imakakoloa ka mai,
Eia ke ano o ka moku ana, he puha, he mai kahiko loa 1824, eia nae ke ano nui loa, he hui ikaika loa, aole e moe ka po, eia ke ano o ka hiamoe ana, he hihio wale no ia ma ka lihilihi, a o ko ke ala ana, he hoomaneoneo ka oluolu ma na manamana, o ka hele wale aku no maloko o ka niu, eia nae ke kumu i hui ikaika'i, o ka ai ana ma ka manamana nui ma ke kihi, nolaila mai ka wela nui ma ka poaeae. He mai aie laau loa no keia, he nui na laau a Kauka Anaru i lapaau ai maloko mawaho, o ka pilau ana o kuu waha i ka hua ale, aole ola iki, nolaila i aku la a'u ia ia, e oki aku ia lima, aole ia i ae koke mai. I mai la ia ua pono ka iwi, nui iho la ka manao i ke oki, a hala na malama elua a kihi mal i Maraki, oia ke kolu o ka malama, a i ka 12 o ia malama Monede, oia kona la i ae mai ai, oia hoi ka lima o kuu koi ana'ku, a hookanalua iho la au, ikaika mai la kona manao i ke oki, ae aku la a'u, kauoha mai la ia i pia ka ai, hoi aku la au i Kahaluu a hala na la eha malaila, a i ka la hiku o ka hebedoma, hoi aku la au i Kailua, a hala ke Sabati: a i ka la Monede pii aku la au i ka hora awalu mai