Ke Kumu Hawaii, Volume III, Number 26, 23 May 1838 — Page 102

Page PDF (974.39 KB)

102 KUMU HAWAII. (MEI,

 

Alanaio aku, me ka manao maopopo i ke oki aku, a hiki aku i Honuaula ma ka hale o Anaru, komo aku la au maloko, hele mai kamalii wahine a me kamalii kane e nana i ke oki ana, aole nae i oki, papani mai la o Anaru i ka puka, a i mai la ia'u, aole au i makaukau, no kuu manao i ka mai o Panaluki wahine, i hou mai la ia apopo i ka hora 10. Pau ae la ka maua kamailio ana hoi aku la au, a i mai la kamalii ia'u, ua moku ko lima, i aku la au eia no, a po ia la a ao ia po, a i kakahiaka nui, hoolale mai la ko'u mau makamaka e ai, i aku la au, aole au e pono ke ai a maona, o hu ka lepo makuu o'u, mana kahi ae la nae au he wahi uala, noho aku la makou kakali i ka hora e oki ai, a hiki aku la i ka hora 10, i aku la au ia Kaiwi e pule kakou, papani ae la na puka, pule aku la o Kaiwi mamua a ia'u iho, a oki ka makou pule ana, wehe ae la na puka, i aku la au i ko'u kaikuahine ia Hulupii e kii oe ia Anaru, hoomakaukau iho la kona mau wawae e hele, ike aku la makou i ke kanaka o Anaru o Kumahiku kona inoa, a hiki mai ia ia, ku mai la ma ka puka, a ninau mai la ia, auhea la ke kanaka e oki ana? i aku la au ia ia, eia no au, a olelo mai la ia e hoomakaukau i wai wela a paila, a hoi aku la ia a halawai aku la no ia me Mikasini ma i ke alanui, a me Anaru a me ka hinai, oia kahi i waiho ai o ka mea paahana, o ke olo, a me ka pahi. ka upa, a me kiaha, a me na mea nani a pau loa, a komo mai la lakou i ko'u hale, aloha aku la au ia lakou. A ninau ae la o Mikasini i papa a loaa iho la he mau papa-hee-nalu, a kau i ae la i luna i ke pakaukau, a komo aku la au ma ka paku, pule aku la a hemo mai la au a noho iho la, a hea mai la o Mikasini ia'u, pii ae, ku ae la au i luna a kakua ae la au i kuu wahi kapa, pii ae la au a moe aku la iluna ke alo, me kahi uluna no hoi ma ke poo, a kaei iho la o Anaru i ke apo, hea aku la o Mikasini i kanaka a me ke alii o Leleiohoku, makau iho la lakou, ku mai la o Aulike ma ka puka, a hea aku la o Anaru ia ia, komo mai la ia, a wahiia iho la ka lima i ka welu lole, a paa iho la kona mau lima a me Mikini. Alaila lalau aku la o Anaru i ka pahi a oki iho la a moku iho la ka ili, kokolo mai la ka maeele ma ka umauma a hea ae la au ia Puuloa e ku ana ma kuu poohiwi e kalele iho kona lima, a kalele iho la ia, a lalau hou aku la no o Anaru i ka pahi oi a lole mai la ia ili iluna, a oki hou iho la no ia, a lole mai la no ia io iluna, a oki hou iho la no a ku i ka iwi, a lalau hou aku la ia i kahi pahi uuku a hou iho la i kekahi io, a hoo aku la i ka welu lole a unu aku la ia io iluna me ka welu lole, kahikahi mai la ia i ka io o ka iwi a pau iluna, a keke loa ae la ka iwi, lalau ia i ke olo a oki iho la, ekolu olo ana unuhi ae la ia iwaho i ke olo, a nana ia a hoo hou iho la no ia, hookahi ia olo ana moku iho la, a lalau aku la ia i ka huahuakai a holoi i ke koko a pau, lalau aku la ia i ka makau a me ka lopi, ki hele ae la ia i na aa a haawi aku la ia Mikasini a nikii iho la o Anaru a paa, lalau aku la ia i ka upa, ako ae la i kekahi aoao o ka lopi, pela i na aa a elima, wili hou iho la ia i ke ki, kiki ikaika aku la ia koko no ke aa i koe a pulu aku la o Asa, eu aku la o Pakeke a holoi aku la i kona kaikunane i ka hainaka, a paa iho la no hoi ia aa, holoiia iho la a pau ke koko kau iho la ka laau, wahi iho la a kuu aku ia ia'u ilalo a hooinu ia mai la au i ka laau, a pau ia hoi aku la lakou. Ke hoakaka aku nei au i ke kuhihewa o kekahi poe e makaikai mai ana penei. ua make ia, eia ke ano o ko lakou manao ana pela, no kuu onioni ole ae a me ka ue ole.
                A hala na la he 11, ala ae la au iluna a poniuniu mai la na maka a pii mai la ka hoopailua a moe aku la no au ilalo, a lohe o Anaru i kela mea kauoha mai la ia e ala pinepine i kela la i keia la, a hana iho la au pela a pau ae la ia mea, noho aku la au me ka manao i na Sabati ekolu ana i hai e mai ai mamua, a hala ae la ua mau Sabati la ekolu, ikaika 'e la au i ka hele me ka hui ole, a me ka popilikia ole, a me ka wela ole, a me ka hoomaneoneo ole, a me ka hele wale aku no ka pilau. O ka moku ana o kela lima o'u, o ka pau ana no ia o kela mau mea, a ke noho nei au me ka pomaikai a me ka eha ole, a o ka eha i koe e noho nei o ka eha ana mai i ke Akua no ka'u hana hewa ana ia ia, a i ka po akolu o keia Sabati iho no, iho mai la Anaru i ka hora ekolu a mihi aku la au ia'u, no kuu unuhi ana i ka lopi iho i koe ia ia, apono mai la no ia, aole hewa oia mea, a papa aku la au ia ia mai iho mai oe ia nei, pau kou manawa, owau ke pii aku i kou wahi, ae mai la ia, ae.
IOSABATA IMAKAKOLOA.

HE MANAO I NA KUMUAO.
Helu 4.

                Auhea oukou e na kumuao kula mai Hawaii a Kauai, eia ka pono no oukou, e imi oukou i mea e malu ai ka oukou mau kula i pono ai hoi ke ao ana, i ole e haunaele; ina aole kanawai o kekahi hale kula, heaha ka pono? Aohe pono, no ka mea, aole mea nana e hoomalu na haumana e malu ai; ina pela, o ka haunaele no ia o ke ao ana, aohe pono iki; no ka mea, walaau ae ia mea walaau ae ia mea a piha loa ka hale i ka walaau.
                Nolaila aohe pono ke noho kanawai ole na hale kula; no ka mea, ua ike au i kekahi hale kula i kau kanawai oleia, e walaau ana me ka leo nui. Aole lakou i hoolohe mai i ko ke kumu leo, e papa ana aku ia lakou e noho malie, aole make walaau, aole make hawanawana, aole make akaaka, aole make paani iki maloko o ka hale kula. Ma ia hale 'kula a'u i ike ai manao au aole paha kumu i huhu nui i ka walaau i like me ia kumu: no ka mea, ua kahea aku oia me ka leo nui, "E noho malie, e noho malie, no ke aha la ko oukou walaau nui ana." Ua hele aku no hoi oia me ka laau e hahau ia lakou, ma na papa a ma na poo no hoi o lakou, aka aole nae i lohe na haumana i kana ao ikaika ana ia lakou, no ka mea, ua hookamani lakou imua o ke alo o ke kumu. Ina ike lakou i ke kumu e hele ana ma kahi e, alaila walaau no lakou kekahi i kekahi me ka hawanawana, a me ke kamailio ana i kela mea i keia mea. A i na ike lakou i ke kumu e hele mai ana ma ko lakou wahi, alaila hookamani loa lakou, pau koke ko lakou walaau ana a me ko lakou kamailio ana kekahi i kekahi.
                Nohea mai la keia walaau nui ana a me keia kamailio ana maloko o kela hale kula? No ka mea, aohe kanawai nana e hoomalu pono i na haumana, aohe mea nana e ao pono aku ia lakou e pono ai. Ina paha e hoikeia ia lakou ka maka o ke kanawai, a me kana mau oihana, a ike lakou, e makau paha lakou aole paha. Aka i ko'u manao, aole e ole ana ka makau: no ka mea, ina ike lakou i ke ino o ke kula no ka makau i na kanawai, a manao paha e haalele i ke kula me ka manao paha aole e hoi hou mai. Aka i ka manao o lakou e haalele ana i ke kula, alaila e hoomanao paha lakou, a me ke kumu i ke kanawai o Hoapili ma ke Kumu Hawaii pepa 14 o ka buke elua. Nolaila o ke kau ana i na kanawai he mea ia e maemae ai ke kula, a e haunaele ole ai no hoi ke ao ana. He mea ia e malu ai ka noho ana o na haumana me ka pioloke ole, a me ka wawa ole maloko o ka hale kula. He mea ia e kulikuli ole ai na pepeiao i ka walaau ana o kela mea keia mea, a he mea e pono ai ka noonoo ana a me ka imi ana i na mea paakiki, a he mea no hoi ia e haunaele ole ai ke ao ana.
                O ke kau ole ana i na kanawai ka mea nana e hoomalu mai ke ao ana; he mea ia e eha loa ai na poo o na keiki i ka uhauia e ke kumu, a he mea no hoi ia e pono ole ai ke ao ana. Na KALAMA.