Ke Kumu Hawaii, Volume IV, Number 1, 6 June 1838 — Page 3

Page PDF (971.70 KB)

1838.) KUMU HAWAII. 3

 

a hiki ia makou, ke pai aku i na tausani eha, a i ekolu paha, e like me ke pai ana ma na makahiki mamua, no ka mea, ua emi iho ko makou mau dala i keia makahiki, a, ua poho wale i na dala he nui loa, ma ke pai ana i ke Kumu Hawaii.
                Nolaila, ea, o ka poe e haawi koke mai i ka uku o ka pepa, o lakou no ke lawe; a o ka poe e uku ole mai, aole pono ia lakou ke lawe. Ina e haawi koke mai oukou pakahi, he hapalua, alaila, e hiki no ia makou ke kuai i ka pepa, a me ka inika, a me ke kepau, a me ka papapai, a me na mea hana e ae a pau; a e hiki no hoi ke uku aku i ka poe hoonohonoho kepau a me ka poe nana e pai i ka pepa. Aka, ina aole oukou e hooka koke mai pehea la e hiki ai? E hai mai ka mea ike.
                E na misionari a pau, mai Hawaii a Kauai, e hoike maopopo loa mai ko oukou makemake ma ia wahi; no ka mea e pai ana makou i elua tausani, o keia pepa mua, aole eha.
                Eia keia; e ka poe makemake, e pono no ia oukou ke kakau maopopo i ko oukou manao no ke Kumu Hawaii. Ina he wahi manao hoakaka paha, he manao hooikaika paha, he manao aloha paha, he manao ninau paha, e pono no ia oukou ke hoouna mai ma Honolulu nei no ke Kumu Hawaii. E kokua mai, e na'lii a me na kanaka o Hawaii nei, na misionari, a me na haole o na aina e, ma keia hana maikai; me ke aloha, a me ka oiaio. Ua pau keia manao.
 

                Mei 29. Holo aku nei i keia kakahiaka ka moku kia elua o Harieta i Lahaina. Eia na ee moku. O Kaahumanu 2, a me Liliha, a me Konia, a o Ioane Ii kekahi me kana wahine, a me ko lakou poe ohua a pau , a me kekahi poe e ae he nui loa, ua paapu ka moku.
                Eia na kumu misionari i holo pu me lakou. O H. Binamu, o R. Tinika, o L. Kamelana, o lakou nei a ekolu na mea i kohoia i luna kukakuka no na kumu a pau o Oahu nei, e holo ana lakou ma Lahaina i ka ahaolelo ana no makou. O Abenera Wilikoke me kana wahine kekahi e hoi ana ma Hilo, a o Edewina Loke kekahi e holo ana i ka makaikai. E holo ana o Kinau ma e ike i ke Alii a hoi mai no.
 

HAWAII, Maraki 7, 1838.

                Auhea oe e ke Kumu Hawaii, he wahi manao ko'u ia oe, E hoakaka'ku oe i keia mea kupanaha i na wahi a pau. I ka malama o Feberuari, ua paa ko Laiana manao e hele i Hamakua e pule hoomau malaila, a ua ikaika loa ka manaoio iloko ona e iho mai ka Uhane ma ia wahi.
                A i ka la 22 o ia malama no, hele aku la makou mai Waimea aku, a hiki mauka o Honokaia oioi iho la makou malaila, a liuliu iki iho la, ninau mai la kela ia makou i ka pauku o ia la. Alaila heluhelu iho la makou ma ka pauku 14 ma ka mokuna 3 Galatia. "I kau mai ai ka hoomaikaiia mai o Aberahama maluna o ko na aina e ma o Kristo Iesu la, i loaa mai ai ia kakou ka Uhane ma ka manaoio, ka mea i oleloia mai." Ku pono keia pauku e like me ko Laiana manao. O ka manaoio oia ka mea e loaa mai ai ka Uhane. A pau ka heluhelu ana, ninau mai la kela, Heaha ka hoomaikaiia o Aberahama? I aku la au, o ka manaoio, i mai la kela, Heaha ka mea e loaa mai ai ia kakou ka Uhane? I aku la au, o ka manaoio. Alaila hoakaka pono mai la o Laiana ia makou, pili pono keia pauku ia kakou, o ko kakou manaoio ka mea e iho mai ai ka Uhane me na kanaka o Hamakua. Akahi no wau a hoomakaukau iho i ko'u manao. A pau ia, i aku la kela i kekahi hoahanau e pule. A pau, hele aku ia makou, a hiki i Kaumoali, oia kahi i manao ai e pule hoomau.
                A ma ke ahiahi halawai iho la makou me na kanaka a pau, hai aku la ke kahuna i ka ke Akua olelo i na kanaka olaila, aole i hiki mai ka Uhane maluna o na kanaka ia halawai. A pau ia, halawai hoahanau iho la makou, alaila olelo hooikaika mai la o Laiana ia makou, I mai la, E na hoahanau, e manaoio kakou i hiki mai ai ka Uhane ka mea mana mai ke Akua mai, i pono ai ka kakou hana i keia mau la. Alaiia ae no na hoahanau ma ka naau.
                A kakahiaka ae la, eha halawai a ke kumu me na kanaka, kauoha mai la ia i na hoahanau, E pule ikaika oukou i ke Akua i iho mana mai ka Uhane maluna o na kanaka, hana iho la no na hoahanau e like me ke kauoha a ke kumu me ka manaoio no, aha no hoi halawai ana a ke kumu me na kanaka, eha no hoi halawai haipule a na hoahanau me ke noi ikaika i ke Akua e iho mai ka Uhane e kokua mai i ka hana ana a kana kauwa me na kanaka, a e hooikaika mai no hoi i kona poe ponoi. A pau ia hana ana, ma ia po no, halawai hou iho la makou me na kanaka a pau, hoolea aku la makou i ka Haku, a pule iho la. A pau, alaila hoakaka'ku la ke kumu i ka olelo a ke Akua, a liuliu iki iho la, olelo mai la o Laiana ia makou a pau, e kali kakou no ka Uhane Hemolele a hiki mai, alaila oki. Kakali iho la makou me ke ake e iho mai ka Uhane, a kokoke i ke aumoe, hiki mai la ka Uhane e like me ko makou ake ana e loaa mai, pela io no, hiki mai la ia maluna o makou a pau, uwe iho la kekahi poe, a haalulu kekahi poe, ia manawa, i aku la ke kumu i kekahi hoahanau e pule, a pau ae la ka pule ana, i hou aku la kela, Ina he wahi manao paipai kou ia kakou e hoakaka mai, alaila ku ae la ka hoahanau, a hoakaka mai la ia makou a pau. A pau ia, pule iho la ke kahuna, oki ae la ka halawai ana. Hoi aku la makou me ka manao ua hiki mai ka Uhane ma keia halawai, olioli iho la makou me ka iini nui o ka naau.
                A kakahiaka ae, halawai hou iho la, alaila hiki hou mai la ka Uhane ma ia halawai, i aku la o Laiana, O ka mea i piha i ka Uhane Hemolele e pule ia. Alaila pule iho la kekahi kanaka a liuliu iki, haalulu iho la, auwe aku la me ka leo nui. A pau ae la, hoi aku la makou a ka hale, i mai la ke kumu ia makou, Ua hiki mai ka Uhane, e ahaaina kakou ma keia wahi. I aku la au, aia no ia oe. I mai la kela, Ke manao nei au e ahaaina, alaila hoomakaukau iho la ke kumu e kamailio i na elemakule, a me na luahine, a me ka poe i kakauia ka inoa. A i hoakaka ia no hoi kekahi, a akaka ae la i ko ke kumu manao na kanaka 94 o lakou ka poe a ke kumu i manao ai e komo iloko o ka ekalesia.
                A po ia la, kakahiaka ae la he la Sabati ia, ua makaukau ka manao o ke kumu e ahaaina ia la, i aku la ia i na kanaka ma ka halawai kakahiaka, he ahaaina na ka Haku ma ke ahiahi. A pau ia, halawai ke kumu me na kamalii, a i mai la ia makou, e halawai oukou e na hoahanau e mihi ia oukou iho, no ka ahaaina, alaila halawai iho la na hoahanau, alaila mihi iho la kela hoahanau keia hoahanau i ko makou hewa iho.
                Alaila piha iho la makou i ka makau a me ka haalulu a me ka uwe nui, aole i koe kekahi o na hoahanau i keia mea kupanaha, kumakena makou me he mau kupapau la iwaena o makou ia la, no ka mea, ua hiki mai ka Uhane e hoomalamalama mai i ko makou naau a ua ike makou i ko makou hewa, nolaila hoohewa iho la makou ia makou iho, auwe ka make o kakou i ka hewa e. Loihi loa ka manawa i uwe ai makou, mai ke kakahiaka a auwi ka la, he pokole loa ia ia makou no ka lilo loa i ka uwe, alua a ke kumu halawai i pau ia manawa. I aku la au i kekahi mau hoahanau, E pule olua. A pau ka pule ana, ike aku la au ua pau ka halawai a ke kumu. I aku la au i na hoahanau, Uoki, ua pau ka hana a kakou, alaila hoi aku la makou a ka hale. I mai la o Laiana ia makou, Pehea ka oukou halawai? I aku la au,