Ke Kumu Hawaii, Volume IV, Number 2, 20 June 1838 — Page 6

Page PDF (998.44 KB)

6 KUMU HAWAII. (IUNE,

 

na haumana a pau. Hele aku makou, a pii aku la i Aalaloloa; elua no alanui, mauka kekahi, he pokole ia; makai kekahi, he loihi loa ia, he maikai nae; ua hanaia e ka poe kolohe. O Aneru ma mauka, me Lorina no; makai hoi makou, a hiki aku makou ma Kamaalea; o ka hora 6 paha ia o ke kakahiaka; paina iho la makou, a pau ka paina ana pii aku la makou, i ka piina o Puahele, maloeloe loa o Lorina, a hiki makou i Waikapu, i kahi e nana aku ai i Wailuku, kahea hou na inoa o makou; a pau ke kahea ana, hele aku makou a hiki ma kahi o Mi. Limaikaika, o ka hora 11 ia. A hoihoiia mai makou ma kekahi hale no Kaauwai, malaila makou i noho ai a po ia la.
                A ao ae, he poakolu ia, a hiki i ka hora elua o ke ahiahi, hoomakaukau iho la makou e pii iuka o Haleakala me na mea ana mauna. He umi makou; hookahi haumana kanaka makua, o Aneru no hoi, 12 makou; he 43 i noho i Wailuku. Pii aku makou, maluna o ka lio Aneru; hele aku makou mai ka hora ekolu aku a hiki i ka hora ewalu o ke ahiahi, hiki makou i Kula; moe iho makou ilaila. Ua lohe makou i ke anu o kela wahi, i ka olelo mai a na kamaaina o ia wahi. A ao, pii aku makou; he loihi loa ka pii ana, he uuku loa kahi alanui, he pono iki no nae i ka lio a kokoke. Hiki aku i kahi a makou e moe ai hoihoiia mai ka lio. Pii aku makou a hiki ma kahi ana; pii loa aku no Mi. Aneru, a nana aku ia Hawaii; e ka hora aono ia o ke ahiahi a hoi ma i ko makou wahi e moe ai, hoomakaukau iho i ka wahie mehana no makou, a moe iho la makou ia po; alaila, hiki mai ke anu, aole nae i anu loa makou, he mehana no i ke ahi a me ke kapa, hiamoe maikai no, me ka malama mai o ke Akua ia makou.
                A ao ae la, paina iho makou, me ka hoomaikai aku i ke Akua, nana makou i malama mai. A pau, pii aku makou, ike iho makou i ka hau paa, me he aniani la ke ano; aole nae i nui loa. A hiki aku makou maluna, hele aku makou e nana i kekahi mau luapele elima, ma ke komohanahema o ka luapele nui; nana aku la makou, ulaula na pohaku, ua hoohehee wale ia no na pohaku i ke ahi. A hele ae la makou ma ka hikina akau o ka mauna, nana aku la makou i na mauna o Hawaii. Kakau iho o Aneru ma ke aniani; kakau a paa, hele aku makou a ike aku makou i ka luapele nui loa, nana aku la makou i ka laula a me ka loa, aole okana mai o ka nui loa; nana aku makou ilalo, he hohonu loa; nana aku makou i na puu o loko o ua lua la, he nui loa; aniani mai ka makani o lalo aole okana mai o ke anu loa. A iho aku makou ilalo o ua lua, a hiki ilalo o ka hora akahi a me ka hapa, ai iho ka aina awakea a makou ilalo o ka lua me ka hoomaikai aku i ke Akua.
                A pau ia, nana ae la makou i na puu, aole okana mai o ka maikai, nemonemo maikai me he umu la; aole weuweu, aole laau e ku ana; ua bailaia ka lepo a me ka pohaku i ke ahi; hookahi wale no mea e ulu ana, a ko makou maka i ke aku, o ka hinahina.
                A hoouna aku la o Aneru i kekahi o makou, e hele e aku me kekahi poe o makou, e kakau i na puu o makou hoi poai; ae makou i kekahi mau puu ma ke kumu, me ka maikai no o ka hele ana, me ka nana ae haki ka ai i ke kiekie o ka puu, a kokoke puni kekahi mau puu loaa ia makou kahi ino loa, he pono ole ke hele aku; he hoomanawanui ka hiki, a hiki makou i ke kumu o ka pali e pii aku ai iluna, pii ae la makou, mai ke kumu a hiki iluna, hookahi hora a me ka hapalua; ina paha ma kahi kiekie 2 1/2 hora, 3 paha kekahi, a hiki makou iluna, o kahi o makou e noho ai, aia ma ke komohana hema; o kahi a makou i pii mai ai. Hoi aku makou a hiki i kahi o makou e moe ai, 1 2/3 o ka hora; o ka hora 6 ia o ke ahiahi, a ka hapa; hoomakaukau iho makou i ke ahi mehana no makou; paina iho makou, me ka hoomaikai aku i ke Akua, no makou a no na uhane he nui loa kekahi.
                A moe iho makou, a ao ae la hoomakaukau iho makou e hoi. Mamua, ua manao o Mi. Aneru, e noho makou a noa ke Sabati iuka, hoi mai makou no ka ike maopopo ana a makou, hoi koke makou.
                O ka 20 ia o Ianuari, o ka hora awalu ia o ke kakahiaka, hoi mai la makou a hiki mai i ke kumu o ka mauna, halawai me makou he poe kamalii no Kula, i hali mai i ko i ki a i ananu na makou; ai ko makou, a iho mai a hiki i kauhale. Ua moku ka lio, ua hoi. Hele aku makou a hiki ma ka hale a makou i moe ai mamua, noho iho makou ilaila. Manao makou e noho i ka pule ilaila; aka ua eha ke kumu, aole pono ia makou ke noho iho ilaila. Paina iho la makou, o ka hora 2 1/2, a pau ka paina ana, me ka hoomana aku i ke Akua, a hiki i ke 3 o ka hora; hoi mai la makou i Wailuku. He kula loihi loa mai Kula a Wailuku. He 12 paha mile; eha wale no hora hele o makou a hiki i Wailuku, me ka mama loa o ka hele ana.

No ka hoi ana i Wailuku.

                A hiki makou, aloha mai ko makou mau hoahanau ia makou a pau; hoi aku la no o Aneru i ka hale o Limaikaika ma, e noho ai, a noho iho no hoi makou i ko makou hale hookipa, me ka malama mai o ke Akua ia makou. A ao ae, he la Sabati, he la hoomanao i na uhane o na kanaka a pau, ua piha loa ka luakini i na kanaka, i hele mai e hoolohe i ka ke Akua olelo, me ka makemake o kekahi poe i ke ola o ko lakou uhane. O ka 21 ia o ka la o Ianuari. A pau ke Sabati, a ao ae, 22 ia o makou i ke kiekie o ka mauna o Haleakala; aka, ua pau loa oluna i ke ao a me ke awa, aole ike ponoia'ku ka piko oluna. Kakali makou i ka manawa malie, aole i malie; aole i anaia ke kiekie, mai ka ili honua aku. A manao iho la makou e hoi mai no ka manawa kula o makou. Aka kaohi mai la na kumu olaila ia Aneru, e noho i ka pule hoomau malaila, e kokua aku ia laua. Noho iho la makou a hiki i ka la 25, hoomaka iho la ka hana, alaila he kau ai no ka uhane, pomaikai makou, a me na kanaka no a pau, e lohe ana i ke ola o ko lakou uhane, ke mihi ia ma ko lakou naau, a makau aku i ke Akua. A ua hiki mai ka Uhane Hemolele malaila, makau na kanaka i ko lakou hewa, me na kamalii he nui loa, ua hoikeia mai ka make a me ke ola, uwe kekahi poe. Ua hoomauia keia hana a hiki i ka la 30 o Ianuari, o na kamalii o ke kulanui no hoi kekahi. A pau ka hana
malaila.

No ka hoi ana i Lahainaluna.

                Hoi mai makou i ka la 31 o ia malama, he mea kupanaha loa kekahi, i ka hoi ana mai o makou. O kekahi poe kamalii o makou, ua hai mai i ko lakou hana kolohe ana; ua manao paha lakou, e huna i ko lakou hewa, aka, ua hoikeia mai e ke Akua mana loa. Hookahi, o ke komo ana akolu; hookahi o ke komo ana eha; ekolu o ke komo ana elima; a hiki makou i Lahainaluna. I ka la 2 o Feberuari, hookolokolo na kumu i keia mau haumana kekahi, a maopopo ka hewa ua hookuke ia'ku ka poe hewa, o haumia ke kula ia lakou; ua hoi aku lakou me ke alohaia o ko lakou poe uhane.

Lahaina.

                Hoomaka iho nei ka pule hoomau i ka la 22 o Feberuari: ua hele mai o Limaikaika a me Hikikoke, e kokua mai ia Kalaka ma.
                Ua ninini mai ke Akua i ka Uhane Hemolele maluna o na haumana kamalii o ke kulanui nei, auwe ana kekahi, e makau ana kekahi, e makemake ana e koho ia ia i Haku, ia Iesu Kristo i Alii.

Lahainalalo.

                He pule hoomau ma Lahainalalo, i ke ono o ka la o Maraki.