Ke Kumu Hawaii, Volume IV, Number 3, 4 July 1838 — NO KE KANAWAI. [ARTICLE]

NO KE KANAWAI.

JVo ke kanaka pepeki i kama ««AiiM ponoi y ma Lakaina, •Miw, <Aperila 16,1838. Eia ke ikuimi o ka liana nnn a ua kanakn la ma ka wahine, o ka iohe nna o ke kaue ua moe kolohe ka wahine, a i ke ahiahi, i aku la ka wahine, E holo kaun i Oahu me na makua o kaua. I aku la hoi ke kane, Aole nu e hiki, e noho kaua i ka aina, i aku la ka wahine, Aole no ka oe e noho i kou aina, noho aku au loaa mai ia'u ka waiwai o kou aina, pela ka hana nna i ke ahiahi. la po no, i aku la ke kane, A kakahiaka auanei kii kaua i na lanahu a knua a pau mni. A kakahiaka ae la pii aku la laua iuka. I aku la no ka wahine, līolo 1110 au i Onhu, a mea aku no au i mea na'u. Mnnao iho la -ke kane, he oiaio no ka moe kolohe o kuu wahine. Pii aku la 110 laun a hiki i ka imu lanahu, hana iho lu ke kane i ka puhene lanahu a piha «a puhene, e kui lei lehua ana kn wahine, a paa ia hana ana, i aku In ke knne, la oe hoi'keia mau wahi lanahiī a kaua, i mai la ka wahine, Aole ka oe e lawe i kau innahu, oin hoi in e lonn tiiai nnn ia'u kn lole o kau lanahu, i mni la ke kaue:, Knhahn! kn inon hoi ē paa aku oe nif> ko lima i keia mau wahi lainhu a knun, oia, aole no ka oe e Inwe i knu lannhu, i mni ln ke knne, K eha |)uhn uanei oe ia'u, lalau koke no ka wnhine i ka moinoku Innahu, a pehi aku In i ke kaiie n pnnin kn puupuuwawno. Unuhi mai la ke knne i kn mnmnkn, n hahau iho la tun kn hono, n haule "ka waliine ilalo; a liuliu iki, oni ne la ka waliiue, l ahaii hou iho In ke kniie a •nake loa, o ka lun in o kn hahnu nna. A ike iho la un- knne In ua inake loa, milii ilio In ua kane In, n holo aku la e eli i kn lua iloko o kA hnle; n ike mai la i.i i k i inakuahonowaiknne, holo k<i ko aku la ia i lea nahelehele, n po nkolu oin i ka. nahelehele, inanao uo oia r lele i ka pali, aole e hiki, ine lie inen In e hoilioiia mai nnn In, n i ka po a!tn manao no ia e hoi e pani i hnkahnka o kn wahine, ku iho la oin a hoi mni la i kn pnpu; hoi inni In ia n Lnuniupoko, i iken ne la oia, nlakoiia mni lai kn papu. V i kn iwnkalunkumnmnhn o kn ia o Aperiln, hpokolokoloia ua kanaka pepelii wnhine In. Ein na inoa okn poe nana i imi ke ola o ua knnaka la, Honpili, Kaaha, Keliiahonui, Knnae, Kekapala, īi,

' Manono,: ■»<:'>: p : \) KekiiMM)ii. Uluimhele, llna|iiH wihine. Ua h«x>li<>loknlo ponola il« k(ti«b I» me ke aloha, na limikl>k«ii k<!4 epakele al «a kanaka la, aka, aole e niki ke pakele, no ka mea, t»a oii e pepehi a make me ka manao hohu, pela mai na kanaka pepehi li, hoohiki oia, i ke Akua, penei,Okv*u olelo hookahi no kein, nole oleio e ae. A i ka la o Inne, ika i»ora akahi, oia ka hora i make ai ua kanaka la. Eia ka olek> aua kanaka make ia, u Aloha «»t>kou e na'lii, a me na kuiiiu, a me na kanakn, ke hoopaiia nei kini kino no kuu hewa, ua make no au ia'u, i ae la ia i na kanakn hookomo ia iho.*' i Moae Kekafala.

Punahoa, Feberuari 13, 1838. AloKa «e e kc Kumu Ilawaii. Eia ko'u manao ia oe.; I kn'u heluhelu ana uia ke Kuiiui Huwaii pepa 11, ioaa ia'u kekahi niiiau |>enei; "Pehea la oukou e like ai me ua keiki hoolohe la ?" Penei paha. E h(Htloh6 aku i ko kakou niokua ma ke kino ame ko kakoii makua iloko o ka lani. Eia ka Paulo olelo i ko Epeeo6: 1. na keiki, e hoololie i ko oukoii innu makna no ka Haku, iio ka mea, he pon6 keia " Eia kekulii, Soloinona 8: I. 1 4t E kuu keiki, mai haalele oe i ko'u kanawai,cwailiß Kri i ka'u niau kauolia ma kou naail." Kiipaunha ka ke Akua hana ina Hilo nei. Ua iho mai nei ka L'hai»r Hemolele mnaneU Akahi no nu n ike i kci:> hana kupniiaha, nole nu i ike i kekalii u.iea kupniiaha oin K'nilu i. (ke ilio nei au i keknlii mea kupanalia nta keia wnhi i nui ka kn ILiku hai.a. a nia Wai nea a nia Kailiin kekahi. I (H'i.i manau'n niai noi no i ko ni;ikou noho ana mai iloko o ke kulaiiui. Kupniialia k:i ka llaku lioohuii ana inai nei i na kaiualii knue, a me na wnhiiie. Komo e ko ka hikina, a iiie ko Ue koinoiiann a ke nolio nri no-ni:ikou ka | oe i ki;)>iltiia i kaua oii lo; :iU;i, nole i aku i ka hua e like me ka niakeinake o k:i inea' iiana i kipulu. E ka!i :in;i i kn hiia aku o ka hua ana i iiiakeniake ai, pela kn Haku e k:i!i n< i i ka hua aku e like ine kona inakonuike. Ile poe pnakiki niakou nin koiia aupnni nani. Nui. na kanialii i huli uiai mawnho; no Pii-' nn mai a mn llilo: nei kekahi. Akn, o makou nei ka poe i lohe pinepinē i knna olelo i kela la i keia la, aole i pnu makou i ka liuli niai. Ua like makou me ka laau fiku i kipulu mau ia i kana olelomaikai. ! _ E na kanaka o Hnwaii nei, e nana pinepine i loaa ia oukou ke ano o kana

olalo mml im kai* r^Hriiti Eiaka Paulo OMO i IT "NoUiU» ke i mai la ka £ Me maioolMMi, himMko mm • lakM, i kMwak oakoii wai koopa «b kui i -ka ■n kaunia,« e kookipo moi au ia «t---kou. n 18. Ā e iilo oo au i- nokim no oukou, tc Uio nii hoi oukou i poe keikikaue a i poe kukamehine oa'u, wahi aka Haku maoa." Eia paha ka umo eliloai kakou i poe keikikane a i poe kaikainahine naoa. Mai hana i ka mea ku ole i kona makemake, ma ka mea ku i kooa aaakemake, malaiia kakou e hana ai i lilo ai kakou i poe keikikane a i poe kaikamahine nana. A i hoolohe ole kakou, e na keiki o Hawaii nei, i ka ke Akua olelo, aiaila, lele mai ka ino no ka po inoku kn ihu i ai hionee. Aloha ke Akua ka makamaka i wnho ia ia keia aina o Hilo nei. Pau ko*u wahi uianao. Na'u na Paaoao.