Ke Kumu Hawaii, Volume IV, Number 5, 1 August 1838 — Page 19

1838.) KUMU HAWAII 19

kino, ua makemake loa lakou i malama pono i ka ke Akua olelo a pau, maluna no hoi o Iesu ka hilinai nui o ka naau me ke aloha, pela e pono ai kakou.
                Ahiahi, i ka la aha, ahaaina a ka Haku, mawaho o ka puka o ka hale o ua mai lolo la, hanaia keia hana kupanaha a ka Haku, he berena no, me ka huewai, o ka hoailona o ko Iesu koko. I mai la ka poe hoomaloka i huli mai, e make ai la, aole kakou ike i ka ahaaina a ka Haku. Nani wale no ka hoi ka Iesu oihana hoola, o na makahiki o ka moe ana o keia mai lolo 16, aole no paha he mai e ae e like me keia mai, aole huli; pili na lima me na wawae, o na maiao loloa me he nuku manu la.
                I ka poakolu, haalele makou ia Kalapana. Halawai makou ma Pahuhale, Hebera 3: 3. I ka poaha, halawai i Waipahoehoe, Ezekiela 18:20. O ka uhane lawe hala la e make ia. Kuolo, "Ua kokoke mai ka hopena o na mea a pau."
                Ua pau keia hana a ke kumu ma Puna, i keia malama o Ianuari. Aka o ka ka Uhane Hemolele, aole ia e pau; no ka mea, Ua makaukau ka aina hou, Ua luluia ka hua mau; E ka Uhane e ua mai, I maikai kau mahinaai. A keokeo maikai mai, O ko Iehova kihapai, Na anela e ohi no, Ka hua no ke ola mau. He ano e no ka hana a ke Akua i keia manawa. Ua hoopihaia ka luakini ma Hilo nei i ka nui o na kanaka; ua haawi mai ke Akua i kana mau koa, i mau mea paio aku i ka paio maikai me ke hele aku iwaena o na kanaka me ka olelo wiwo ole, a ma o ma o, me ka aloha a me ka waimaka no ke kokua mai o ka Uhane Hemolele, i hiamoe iho no paha ka poe hoomaloka i ka oleloia ma ka awai wale no. Auhea oukou e ko Hilo nei, a me Puna, e malama i na mea a oukou i lohe ai, no ka mea, he ahi no o Iehova e hoopau ana i na mea paa, a me na mea kiekie, ina hoolohe ole kakou, e ona uanei kakou i ke koko o ka poe haipule, a me ke koko o ka poe hoike aku ia Iesu, aole lakou paumaele i ko kakou koko.
Na KUAHOPU.
 

EWA, Iulai 2, 1838.

                Eia no ko'u wahi manao hoakaka ia oukou, e na ekalesia o ke Akua mai Hawaii a Kauai. He ano e no hoi ka hana a ka Uhane ma Ewa nei, i ka awa i kani ai ka moa kuakahi, alaila, ala ko Ewa mau ekalesia, a me na hooikaika a me ke kumu.
                Nonoi nui lakou i ka Uhane o ke Akua, e noho mai maluna iho o Hawaii nei, a maluna o ke alii nui, a maluna o na alii malalo iho ona, a maluna iho o na kanaka o ua poe alii la, a maluna o na ekalesia o ke Akua mai Hawaii a Kauai, a maluna o na kumu, mai Amerika Akau mai.
                Pela ko'u mea hoakaka ia oukou, e ko ke Akua mau ekalesia.
                Nolaila, e noi nui aku kakou me ka manao ikaika loa, i paa mai ka Uhane o ke Akua me kakou.
                Nolaila, ke lohe nei au, aole e paa ka Uhane o ke Akua, ke aua aku na alii ma ko lakou mau kino alii iho. Aole e paa ka Uhane o ke Akua, ke aua aku na ekalesia, ma ko lakou kino ekalesia iho. Aole e paa ka Uhane o ke Akua, ke aua aku na kumu, ma ko lakou kino kumu iho. Aole loa e paa ka Uhane o ke Akua, ke hana kakou pela.
                Nolaila, ke lohe nei au, o ka mihi maoli, a haalele loa i ka hewa; oia wale no ka mea e paa ai ka Uhane o ka Haku me kakou. DAVIDA KAOPE.
 

KE KUMU HAWAII.
WENEDE, AUGATE 1, 1838.

                HOI MAI.—Ua hoi mai nei i ka la 23 o Iulai, o Mi. Semita ma, a me Pareka ma, mai Kauai mai; a i ka la 27, o Kauka Iada ma, mai Maui mai. Me ke ola no, a me ka ikaika o ke kino. Ua hai kekaki kia o ka moku i kapaia o Kahalaia i ka hoi ana mai, mai Kauai mai, a e hana hou ia ana i keia mau la. Pela hoi o Pikolia e kapili ana ma ke awa o Honolulu.
 

                Holo o Liholiho ma i Lahaina maluna o Paalua i ka la 30, e ike aku i ke Lii, a pau, alaila hoi mai i ke kula.
 

                MAI KINA MAI.---Ua hiki mai nei i ka la 25 o Iulai, ka moku kia lau, o Gerifona ka inoa, Litele ke alii moku. Kana wahine a me ka laua keikikane pu me ie, he 50 mau la ka holo ana ma ka moana.
                Ua loaa mai ia makou kekahi palapala mai Makao mai, a mai Kelona mai kekahi, na na misionari o ia wahi.
                Eia kekahi mea a makou i lohe ai ma ua mau palapala la.
                He 20 mau misionari ma Sinepore i keia manawa, aka, i ka makahiki 1834, aole akahi ma ia aina. Ua holo aku o Mi. Jereki a o Robina me ka laua mau wahine mai Sinepora aku a Siama, a ua hoi o Mi. Arama, (ka hoahele o Mi. Koana ma Patagonia,) a o Mi. Hope, ma Amerika, no ka mai. Ua holo O Mi. Deana ma Makao, no ka mai ona, a malaila mare i ka wahine Beritania o Baka kona inoa. Eha wahine misionari i make no ka poe e hoohuli ana i ko Tamula. O Toda, o Minora, o Wineselo, a o Keri, O keia mau wahine a pau ka i make iloko o ka Haku ma ka aina e, kahi i hele ai lakou e hoohaumana i ka poe naaupo.
 

                Ku mai la ka moku kia lua o Lama, mai Kalefonia mai, ma ka la 31 o Iulai; he mau Inikini kekahi maluna oia moku, he poe ki ilio hulu lakou. Eia kekahi mea i loheia ma ia moku; ua ili ka moku i kapaia o Diana, a ua nahaha loa ma Kalefonia, oia ka moku o Kapena Hikele i lawe aku ia Kauka Keokeo ma i ko lakou wahi ma Kolumebia, malaila i kapili hou ia, a holo aku ma ke kalepa ma kona wahi e holo ai ma Kalefonia.
 

                Aloha oukou e ka poe mahiai e pau, oukou ka poe elemakule, oukou ka poe ike. Eia keia mea a'u i ike ai a i lohe ai hoi, he mea e pono ole ai ka mahiai ana ma Hawaii nei. Oia no ka enuhe a me ke poko, a me ka peelua.
 

                Ina paha e kanu ka makaainana me ka noonoo ole a kupu paha ka lau, alaila lehulehu mai ua mau mea kolohe la a ai iho la i na mea a pau a ka mahiai i kanu. Pau no ka uala ia lakou, pau ke ko, pau ke kulina, pau ke pulupulu, pau pu hoi na mea kanu a pau. A kanu hou ka mahiai a kupu hou, pau loa na mea kupu i ka ai hou ia, ke akamai ole ka mahiai.
                Nolaila ea! Ke ninau aku nei ke Kumu Hawaii ia oukou e pau e ka poe ike. Pehea la ka pono e hana ai ka mahiai i pakele ai kana mala i ka aiia e ka enuhe? E palapala iho oukou a pau i ka pono o ka hana ana e ka poe ike a pau a hooili mai i ke Kumu Hawaii i mea e hoolahaia'i. Ina paha he mea ike ole ka pelapela a ike i ke ano o ke kanu ana, e pono ia ia ke hele aku i ka mea ike i ka palapala a hai aku, a nana no e kakau a maikai ma ka pepa a paa. He pono ke hoolaha aku i ka ike ma na wahi a pau loa, o kela ike keia ike, o ka ike ma na mea o ke kino kekahi, a me ka ike o na mea o ka uhane kekahi.
 

HILO.

                He palapala hoakaka no ka poe make, a me ka poe hanau keiki, i keia makahiki iho nei, mai ka malama o Aperila, a hiki i ka malama o Detemaba.
                Ua heluia ka poe i make ma Waiakea, 15 kane; 12 wahine; 12 keikikane; 8 kaikamahine. O ka poe i hanau mai 11 lakou; oia ka emi ana o kanaka o Hawaii nei, i kela makahiki i keia makahiki: nolaila ko'u manao ia kakou e ka poe i koe i keia ao, mai kuhihewa kakou e mau loa ana ko kakou noho ana i ke ao nei. E na kanaka a me na'lii, a me na kamalii, he poe malihini ka-