Ke Kumu Hawaii, Volume IV, Number 8, 12 September 1838 — Page 29

KE KUMU HAWAII.
HE PEPA HOIKEIKE I NA MEA E PONO AI KO HAWAII NEI.
"O ka pono ka mea e pomaikai ai ka lahuikanaka; aka, o ka hewa ka mea e hoinoia'i na aina."
Buke 4. HONOLULU, OAHU, SEPATEMABA 12, 1838. Pepa 8.

KANAWAI NO KE KUAI ANA I KA RAMA,
A ME KA HOOUKU ANA I KA WAINA.

                No ka nui loa o na hewa i loaa i keia pae aina no na mea ona i laweia mai ai, a no ka inu ana ia mau mea, a no ka hoopau ana o ke puhi rama o na kanaka, a me na'lii, a no ka nui loa o na haole akamai, a koikoi, o ka poe kuai, a me ka poe noho, a me ka poe pae liilii mai, i olelo mai e pono ke hooki i ke kuai ana i kela mau mea, a no ko makou hoomaopopo loa ana, he mea ia e pono ai ke kuai ana, a me ka hoomalu ana i ke aupuni, nolaila, o makou, o ke alii nui o ko Hawaii nei pae aina, a me kona mau kuhina, i ka makou ahaolelo ana, ua kau no makou i keia mau kanawai.
                I. Mahope iho o ka la mua o Ianuari, i ka makahiki o ka Haku, hookahi tausani awalu haneri me kanakolukumamaiwa, e kapu loa no ka lawe ana mai o ka rama, a me ka barani, a me ke gini, a ma ke alekohola, a me na wai i puhiia a pau, aole e pae iuka nei kekahi o ia mau mea, ma kekahi awa, a ma kahi lulu, a ma ke kauwahi e ae, o ko Hawaii nei pae aina.
                II. Ina e ae maluna o keia kapu, kekahi alii moku, a o kekahi mea moku, a o kekahi luna moku, a o kekahi mea e ae paha, alaila, e hooukuia oia ina i hookahi haneri dala, oia, ina hookahi tausani dala, oia no, e like no me ka nui o ka rama ana e kuai ai ka uku.
                III. O ka mea kuai a loaa mai kela mau mea i hookapuia, ua like no kona hewa me ko ka mea i hoakakaia maluna, a e hooukuia no ia pela.
                IV. Ua kauia no hoi keia, i mea hoomalu i keia mau kanawai, mahope iho o ka la mua o Ianuari, i ka makahiki o ka Haku hookahi tausani awalu haneri me kanakolukumamaiwa, aole e laweia kekahi waina i uka nei me ka lohe ole o ka luna o ke awa; a ua pono no e hoao ae ka luna nona ia wahi i ka waina, a me na wai e ae, mai na moku mai, e nana pono ia kela mau mea.
                V. O ka mea hoole, a i keakea i kekahi luna o na'lii i kana hana pono ana i kona kule ana i ka huli ana, a hoao i ka waina, a i ka hana ana i kekahi hana e i pili pono ia ia, ua hewa no ia i keia kanawai, a e hooukuia no ia pela no kona keakea wale mai
                VI. Mahope iho o ka la mua o Ianuari, i ka makahiki o ka Haku hookahi tausani awalu haneri me kanakolu kumamaiwa, e hooukuia ka waina a pau o laweia mai i Hawaii nei, he hapalua o ke dala, no ke galani hookahi, a e haawiia kela uku no ka mea nana waina. A o ka mea lawe mai i ka waina me ka lohe ole o ka luna o ke awa mamua, a me ka haawi mai i ka uku i oleloia maluna, e hooukuia eia i elua haneri dala no kela pahu, no keia pahu i lawe hewa ia mai ai i uka, a ina uuku iho ka waina o ka pahu, hookahi haneri dala ka uku.
                VII. Ina i hoohuoi pono ia kekahi kanaka no kona ae ana maluna o kekahi pauku o keia kanawai, i ke kuai ana i kekahi mea i papaia, a i ka lawe ana i kekahi waina me ka haawi ole ia mai o ka uku, a i ka malama ole ana i kekahi o keia mau mea i oleloia maluna, a me ke ku e i ke ano o keia kanawai, alaila, pono no e huliia kona hale, a me kona hale papaa, a me kona pa, a maopopo ua hana oia pela, alaila, e hooukuia oia, e like me ka olelo ma ka pauku alua.
                VIII. O ka moku i haalele ia Amerika Huipuia, a ia Beritania, a ia Farani paha, mamua o ka la mua o Feberuari i ka makahiki o ka Haku, hookahi tausani awalu haneri me kanakolukumamaiwa, a i holo pololei mai i Hawaii nei, e hiki no i na kiaaina ke hookuu ia lakou i keia kanawai no na mea i puhiia.
                IX. O ke kahuna lapaau i hoolilo pono ia i kahuna, a ua ae no hoi na'lii i kona lapaau ana ma keia pae aina, ina olelo aku oia i ke kiaaina, e pono no ia ia ke ae aku i kona kuai liilii ana i ke alekohola, i mea e pono ai ka lapaau, a o ka poe paahana i hemahema i kela mea, ma ka lakou hana, e hiki no ia lakou ke lokomaikaiia pela.
                Ua hanaia ma Lahaina nei i keia la iwakaluakumamakahi o Augate, i ka makahiki o ka Haku, hookahi tausani awalu haneri me kanakolukumamawalu.
KAMEHAMEHA III.

                Ke noi aku nei au i na Kanekele o na aina e, a me ka poe alohakanaka, a me na kanaka noho malie a pau e kokua mai i ka hooko ana i na kanawai nui a me ka pono i kakauia'i maluna.
KAAHUMANU II
Honolulu, Augate 28, 1838.

HONOLULU, Oahu, Aug. 10, 1838.
He wahi olelo hooikaika no na ekalesia a me ka poe mawaho.

                Auhea oukou e na ekalesia a pau ma keia pae aina; a me ka poe a pau mawaho o ka ekalesia e noho ana me ka manao ua malama i ke Akua. Mai kuhi hewa oukou i ko oukou malama ana ua hemolele loa; aole. Eia no ka mea i koe ia oukou a pau e ka poe malama i ke Akua o ka la Sabati. I kuu manao ana oia ko oukou hewa nui ilaila. Ua lohe oukou i ke ano o ia la, a me ka hana pono no ia la. Ua akaka no ia oukou ko ke Akua manao i ka poe malama; a me ka poe malama ole.
                I kuu noonoo ana, he hapa wale no ka poe i malama pono i ka la Sabati o na ekalesia a me na mea mawaho. Penei nae kekahi hana a oukou, e ua poe nei. Waiho no kela mea keia mea i kana hana ke hiki mai ia la; waiho paha i ke kahu ai, waiho i ke kuai ana, waiho i ka lawaia, a waiho no i kela mea keia mea a me ka mahiai hoi: a hoomalu no i ko oukou kino me ka noho maluhia i ka la Sabati: ua kuhihewa paha oukou ma ia wahi, eia mai ka mea e akaka ai: Pehea ko oukou kamailio ana, e ua poe nei i ka la Sabati? Aole anei oukou i hihia ilaila? Pehea la oukou, e ua poe nei? He pololei paha ka lima aole hana, aka, pehea ko oukou waha a me kona kokua o ke alelo? Ua waiho anei oukou i na kamailio ana no na mea o keia ao? Aole anei oukou i kamailio no ka waiwai, no ka ai no ka ia, no ke kapa, no ka aina, no ka puaa, no kela mea keia mea, no ka hale, no ka moena no kekahi mau mea e ae i ku pono ole i ka la Sabati? Pehea la ka manao no ko oukou naau i keia mau mea? I ko oukou noho ana i ka la Sabati, a hele mai paha kekahi kanaka, a hali mai ia i kekahi mau olelo pono ole; he olelo waiwai paha; he olelo paha no kela mea keia mea pono ole ke olelo i kela la; a olelo ia a lohe no ko oukou mau pepeiao, aole anei oukou i hoolohe a hookipa i ua mea la e oukou i lohe ai, aka i hali kekahi i ka wai maoli e inu ai, a i holo paha maluna o ka lio e hele ai i ka pule ma kahi loihi, he hewa ka ia? Ina pela ea, ua hana oukou i ka la Sabati; hoomalu oukou ma ke kino wale no a hana no ka ma ka naau i ka la Sabati? Luka 6: 45. Ina o ka oukou hana ia ea; Ua akaka ae la la, aole o oukou malama i ka la Sabati, aole malama i ke Akua. Ina o ka oukou hana keia la, e ua poe nei ea; Ua hehi oukou la i ke kanawai o ke Akua; ua akaka la he nele ko oukou i ka malama i ke Akua; Auhea oukou e