Ke Kumu Hawaii, Volume IV, Number 14, 5 December 1838 — KANAKA O HAWAII NEI. [ARTICLE]

KANAKA O HAWAII NEI.

Eia fcckirhi ōīelo A 'unuhiia. noloko o kekahi pulapala haole. U lvhia mi k:maka o ko Vlawaii nei pae aina i k( ia nianawa? Ua akaka lea anei ia mea? | Ke nianao nei inakou, aole. I ka helu ana nia ka he 108,759, na kanaka a pau loa, aka, i ka makahiki 1832 he i penei. 1832 1836 O ka emi ana i na makahiki 4. | Hawaii, 45,792 39,3G4 6,428 i Maui, 33,0<;2 21,199 10,863 {Molokai, 6,000 6,000 l/anai, 1,600 1,200 400 j Kahoolawe, 80 80 | Oahti, 29,755 27,809 1,946 • Kauai, 10,977 8,934 2,043 | Niihau, 1,047 993 54 | ; j 130,313 108,579 21,734 1 Ina he pololei keia mau helu ana, alaila īakaka ka eini ana o na kanaka a pau he2l, |731, i na mukahiki eha. Pela io anei ka !emi ana o na kanaka o llawaii nei? He | mea pono no na'lii o keia pae aina ke imi ' pono u akaka, a i imi lakou a loaa he oiaio keia emi ana.e pono ke imi wikiwiki i ka mea i e pau koke ai i ka make ana o ko lakou poe 1 kanaka. Ina paha e mau keia nolio ana i ' kekahi mau makahiki hou aku alaila emi i Joa na kanaka, koe paha na'lii aohe kanaka I nana e lawelawe na lakou, aole hoi mea na- ' na e mahi i kekalii lihi o ka aina i ili mai nei no na kupuna mai. Nolaila ua akaka he pono no na'lii, a no na kanaka ke hapai naMii i keia hana me ka ikaika, oia ka makou e noi nui aku nei ia lakou, e helu nui a mahope i na kaaaka a pau loa o keia aupuni,

E pono ke kakau ma ka palapala i ka inoa 0 kela mea keia mea, he kane paha, he waiiine paha, he kamalii wahine paha, he keiki kane paha, a me kana oihana, a me kona mau makahiki, ua maiieia paha a me ka ole paha. Eia kekahi, E pono ke hoakaka i ke ano o keia hana i akaka i na kanakai ole lakou e pee a e huna ia lakou iho a me ko lakou ohana, e like me ka lakou hana ana 1 ka wa e kakauia'i lakou no ka hopkupu ana, A hala na makahiki elua paha, ekolu paha, alaila helu feou, he pono loa nae ke helu i na mnkahiki a pau. Aole palia he hana luhi loa keia i ka aina kanaka uuku loa, Oia ka inea e maopopo ai." A akaka io ka emi ana 9 alaila imi koke ika mea € pau ai.