Ke Kumu Hawaii, Volume IV, Number 17, 16 January 1839 — NA OLELO PONO I KA SABATI. [ARTICLE]

NA OLELO PONO I KA SABATI.

EMi kekahi .mati palapala pono ole o heluheluia ma ka la Snbati. 0 ka Hoikehoiuia, o ka Ilelunaau, a me kn HclukaHau, o ka Hoailonahelu, o ke Anahon'in nui, a me ke Anahonua liilii, o ka Hawaii a ine ke Akeakamai iji me ka palapala Holomoku, a me Kalaiaina la ine kekahi mau palapala liilii e ae. Aka, o ka Pi-a-pa i aoia i na kanialii ina ka la SabatU ua pono no e no aku, no ka mea, he mea ia e ao inai aim ia lakou e heluhelu i ko ke Akvuvinakeinake mn kana olelo a pau. t)ia na palapala a pau, aole e pono e heluhelu ina ko lehova la Sabati; aka, 0 kekahi mnu'olelo inaloko o ka Akeakamai a uie ke Kalajaina, lie pono iki iio e helulielu i ke Snbati, nia une o.na olelo e piliii ka lchova hana ana a tne kona lokoinaikai i na kauaka a j»au uvn ka honua neiKia kekahi. Aole pono ke nana ina ka Palapalahonua ina ka la Sabati, nnle h<»i e kaka'i i na Palnpalaaina ia ta. iiole-' hoi e iuvi i ka mnnao ia la e pai ih<» ni ma ke K. 11. Ua pono ole na lvana <» ka la noa.i na mea o ka la knpu. Kia ua Palapalaaina e poiv<» ia kakou ke nana inn ka la Sabati. O na Palapalnnina e pili ann i kn ke Akua olelo. —Ka.laha ana| ne o na uinaio n Noa :i ine ka hele anao.ka Iseraela, a nie ka puiinnue nnn o ko lakou aiiia; oia niau palapala a pau, e pono tio ke nnnnin nin ka la S;vbati, a vne knnn--1 loikehouua. Oin ko'u wnhi mauno pokole in oe e !ce K. 11. e nnua oe, e pai iho hoi, n e hoolaha koke inni.—Auhea oiikou e n:v mea n pan e heluhelu nnn, inui nian u» oiik.ni e lolin nna ia kakou ke oln o kn uliaue ke inalniun knkou i kein nien wnle !io. Aole. 0 ka inalama i nn uien n pa<i, oia ke ola. Lahninahinn, Dek. 18, 18.38. S. P. KAI.AMA. Honoi.i t i.Uv lanuari U>, 18:58. Aloha oe, e ke Kiimii Hnwnii. Kia ka'u wnhi niakaua ia oe, a nau no e hai nku i ko k(tia pne nina a pau, mni Hawaii a Krtuai, i na mea i hnnnin ma Uonolulu, li Oahu nei. 1 ka makahiki o ka Haku, 1839, i ka

Aloha oo e kc K. 11. Ua loaa mm ia'u, ka manao i koi.i la <* palapala honkaka aku ia oe u<» kokahi inea poiio o!e c hauaia ma ka la Sabati o Ichova kc Akuamaii loa. Ke manao nei nu, e pono no ke heluhelui i uia ka la Sabati na olelo a pau i ke paiia make K. 11. ke knpono kaolelo c uie ka pono- o ia la. Ina paha he olelo ma ke K. II- i paiia e pili ana i ko ke Akua nno, a he mea hoi c ao malann i na kanaka uva ko fev Hlianealaila e pono no ia kakou ke heluhelu inalaila. no kn inea, ua pili pono k»M v olelo ke heluhelu uia ka la kapu o lelvova; uo ka uiea, ua noa na 01010 pono ui:v ko lehova nvau kapuAka, ina i loaa ia kakou kekahi mau olelo o ka honua wale n* v i no, a he mea e pono ai pvh v ko kino, a o uaiWai ai paha, ao!e hoi i pili iki ke kau walii ano in,ī ko ke.Akua manao m» ka la Sah iti, aoh* p ilia pono kakou ke heluhelu iiri i i uian olelo ina ka la Sal»ati, iio kii iii<«a, n v like no ia ine ke ka i.niho ma na ine i o ke ao i ke kaj»u h<»;ino o lehova. No ka mea, u i ueiheleia ke K. 11. i ohi» apniia. a u i kaknuia nva kekalii :n»-ma ua mea e pniio ai ko ke kino no iio a'> k« v k ihi i n,\ ihim o po:io ai ko k i uhane n<>!» » ana Nolaila: ~oMoai ra k ikou ke lau e i ka npana o kn uh'ine i kn ka uhane la, a i k.i a > >n » hoi o ke kino. i ke kino Kv. ' O Uekai»i poe.i n r niao|>n-f+« ug ia lakon. aule p ilia e p.ino e h.'lu'i.'lu i na olelo iapuwale <» ka honna i ka la S;Vi I» ili; aka. o U i hap i nui o na kanaka e noh<» aua in li llawaii a Kanai. nia no ! iko'.i e heeiliehi naa'ipo ana i na olelo a:•ni i paiia :ua ke l\ 11. I k<» lakou h< !<ilvelu ana inn ka la Sal)ati, »'lua wa- » . | ,i :iijo nui <» na oleio a lakou i heluhe'n i n» ai: . l le o!elo pono <» ka uhane keknhi, a he olelo lapnwa'e o ka hoima nei kekalii. Mahea ka uni <» ka inanm» iloki» o ka naau 1 aole anei ina ko ke kino : Ke iiianao neī nu, ua alua nianao iloko ona; i ko ka lionua inakeinake keknhi; o ka hapa uui ia <» ka naau; i ko ke Akua ano kekahi, o ka hapa iki ia o ka naaii.

ln nknhi o lanunri,i hoomaka iho la kn iunnkanawni e helii i o kn poe i hoohewnin ma ke knnawai no ka nvalama ole o lakou. oka nui ona mea i hoohewaia, no Beritania kekahi poe, he poe moekolohe kekahi o Inkou, a hookamakama kekahi, n uhauha kekahi, a he mahuka, a olohani, a aihue. A no Amerika no kekahi poe, e like no ka hana me keln poe; ka moekololve, hookanvnkamn, nihue, uhauha, mahukn, a ua huipuia ko lakon helil ana me ka nui o k<» onei p<»e i hewa. Kia ka mahele nua e kanwale ai ka poe i hoohewnia i ha knnnwai a pau o ke nupuni nei, ua lioonoho papa ia ke kau ana, peneia, Katvnwni, Ka helu ana 1. Pepehiknrīaka, 4 2. Moekolohe, 2|6 3. Aihiie, 48 4. Ilookauiaknnia, SI 5. Uhnuhn, ! 32 6. Hoopiiuipuni, 48 7. Miihukn, 30 8. Wenwen, 18 9. Oiohiini, 15 ::"}: : >; -, Auhen oukou e ka p:»e n pau e ike nna i keia poe? I .'iihoopaiin kein poe i ke knnnwai, na lakiiu no i kii-okon aku i kn niea a ke knnnwni i pnpn mni, aole nn ke knuawal i kii| nkii; _ No kn pihn o ka n;inu o kannka i ka hewn, e puka wnlelnini nnn inn kn \vahn o knunka a pnu. A o ka hewn n pnu i puka wnle nlai ni innwnho oke kannkn, a loaa. i na liina, n j»iii nku i kela inea i kein nu;a n pnu-e pihn nna ka nnnu i ka hewa, n o k:r lien a i puka iwaho o ke oia ka inea e hoopaiia'i ina ke knnnwai o ke niii mn ka iionun uei. Ao ku hewa e wniho mnu ana a pan innu iloko o k:v nnnu oHeuinka, oia kn uien e hoopaiia'i ke kīno a me ka uhane ilouo o ke a!ii mau ioa. K hoomaiiao oukou n p::u. e kn t>oe ike i keia. 0 ka-bewa i puka iwnho o ke knnakn e hoopaiin oin inn kn honun nei, o ka pna nun.o kn hewa il<»ko o ka unnu, n pnu ole i ka puka i\v:ih<», n hna-! lele ole, e hoopniia iauanei kn uhnne. P. KA,NO.\.