Ke Kumu Hawaii, Volume IV, Number 18, 30 January 1839 — Page 72

Page PDF (1.01 MB)

72 KUMU HAWAII. (IANUARI,

 

ma ka huna paha, ma ka maalea apiki paha, ma ka lawe wale paha, a me ke paa wale i ka hai. O ka mea manao e alunu, olioli no ia ke lilo wale mai ka waiwai a hai nona, ma kona alunu ana. He hoailona no ia no ka makee waiwai. Ina e hooemi i ka hana ka mea i hoolimalima maopopoia'i, aole hoi hooemi like ia ka uku, no ka makee no ia. A ina hoopanee wale ka mea aie, aole e hookaa aku i ka wa pono, no kona minamina i ka waiwai, he makee no ia. Ua hoopoho hewa i ke kau wahi o ka hai waiwai ke hui ole i ka uku kuala. Oia na hoailona maopopo o ka puniwaiwai. Eia kekahi mau hoailona o ka puniwaiwai, aole nae i maopopo loa.

O ka imi waiwai ma ke noi wale.

                1 Ina noho palaualelo kekahi, a imi i kona waiwai ma ke noi, he makee waiwai paha ia no ka mea aole ia i makemake e hana pono aku i kona hoalauna ana i noi aku ai, aka makemake no ia e poho ko ka hoalauna. He hewa kekahi noi ana; he pono hoi kekahi noi ana, nolaila, aole maopopo lea keia hoailona o ka makee waiwai.
                2 O ka lawe nui ana o ka haku aina i ka waiwai mai ka lima mai o ka hoaaina: aole maopopo lea ia he hoailona o ka makee waiwai, no ka mea, ma ka aina waiwai nui ke malama pono ia, he pono ke lawe ka haku aina i kekahi puu o ka waiwai he nui, a waiho i kekahi puu he nui no ka hoaaina. A ina he aina waiwai ole, ke malama pono ia, alaila makee paha ka haku aina i kii malaila i ka waiwai nui.
                3 O ka hoonele ana i ka haku aina. No ka makee waiwai paha ia, no ka pilikia maoli paha, no ka palaualelo paha. Aole akaka loa he alunu ia, aole akaka loa he makee waiwai, no ka mea he makemake paha ka hoaaina e hana pono loa i kona haku aina; nolaila, aole akaka loa no ka puniwaiwai ia.
                4 O ka auhau kaumaha no ke'lii a no ke aupuni no ka makee waiwai paha no ka hoomalu pono paha, e pomaikai pu ai ko ke aupuni. No ka aie kahiko paha o ke aupuni, no ka pilikia paha; no ke kaua paha, no ka hanohano pono paha, no ke aha la?
                5 O ka hoonele ia Kaisara. O ka minamina a me ka ana i ka waiwai hookupu, ka makemake ole e "haawi ia Kaisara i ka Kaisara," no ka makee waiwai paha ia, no ka naaupo paha, no ka manao kipi paha, no ke kuhihewa paha, no ke ao hewa ia paha, no ka palaualelo paha, no ka makemake paha i ka haunaele: aole akaka lea, i kekahi ke kumu o ka manao o kekahi e hoonele ai i ke 'lii a me ke aupuni a e hooemi paha, a e hoole loa paha i ka Kaisara waiwai ponoi. He hewa no nae ia.
                6 O ka hoopilikia i ka mea pilikia, ma ke kuai ana, a ma ka hoolimalima ana, a ma ka pepehi holoholona ana, a ma ka hooluhi naaupo ana i ka hoalauna. No ka makee waiwai paha ia.
                Makemake kekahi e hikii i kona lio ma ka ipuka, noi aku kekahi keiki e paa ka lio i kona lima, ae aku la ka mea nona ka lio, olelo ke keiki, "I kala." Pehea la ia?
                Noho kekahi kumu ma Hawaii, olelo kekahi kanaka "E hele au i ke kula e ao, ke haawi mai oe i ka malo no'u." Pehea la ia?
                Ina ili kou waa a nahaha liilii, ma kekahi aina kanaka ole, lilo loa ka waa aka koe mai kuu mau kala, a pae malaila na kanaka me na waa elua, he kanaha kala ke kumu kuai o keia waa a me kela waa ma kahi i kalaia'i, a makemake au e kuai i kekahi waa e hoi mai au i ko'u wahi e noho ai, a huipu paha ko lakou manao e koho mai i na kala elua kanaha no ka waa hookahi, he makee waiwai paha; pilikia paha lakou ke lilo kekahi waa ia'u. Aka ina makemake lakou e hoopilikia  mai ia'u ka mea pilikia, a olioli lakou i ko lakou pomaikai ana no ko'u pilikia, a koho lakou i na kala he nui no ka waa hookahi, Pehea la ia, aole anei no ka makee waiwai?
                Ina haule kekahi iwaena o na powa, a haule paha i ke kai, o ka mea kokua ia ia no kona waiwai a hookaumaha ia ia, he makee waiwai no paha ia – He pono ke kokua wale aku ia ia. A ina hele hewa ka holoholona, he pono ke hoihoi aku, aka ina poho ka waiwai i ka holoholona kolohe he pono no ka mea nona ka holoholona ke pani i ka hakahaka, meka aua ole.
                Ina hoonele na makua i ka lakou mau keiki; no ka makee waiwai paha ia, no ka naaupo paha; no ka ikaika ole paha i ka imi i ka mea e pono ai. Ua hoopilikia lakou i na keiki, ua hoopilikia paha lakou i ke kumu nana lakou i ao pono ai.
                A ina makemake na haumana e lilo wale ka ke kumu ia lakou; pehea la ia?
                7 O ka hoolako ole o ka mea waiwai i na mea nele; no ka makee waiwai paha ia. Ina minamina ke kanaka i kona waiwai aole makemake e kokua i ka poe pilikia, aole hoi e kokua i ka hoolaha ana i ka ke Akua olelo ma na aina pouli, no ka makee waiwai no paha ia. Ua hoonele no ia ia Kristo i ka mea pono ke haawi ia ia.
                8 O ka aua i ka mea noi, no ka makee waiwai paha ia. Aole nae i akaka loa.
                Ina he puaa anana ka kekahi, a noi mai paha kekahi ia ia, a aua ka mea nona ka puaa, owai ko laua mea makee waiwai? o ka mea noi paha? o ka mea aua paha? E pono paha ke haawi, e pono paha ka hoole. Manao paha ka mea nona ka puaa, penei; Ua hanai au i keia holoholona e hookaa i ka'u aie e kokua paha i ke kula, i ka luakini paha, i ka hoolaha i ka ke Akua olelo paha, i ka hoolako paha i na keiki nele, aole pono ke haawi wale aku i ka mea noi mai o nele kekahi, pakele paha ia, no ka mea he makemake kona e hana pono i na hoalauna. Mai olelo wale kekahi "He kanaka pi ia, he lokoino." Ua haawi kekahi na kona manao e loaa hou malaila a mahuahua. Kokoke loa paha ia e pili i ka makee, aole nae ia e hoinoia e kanaka. Oia na hoailona maopopo ole o ka puniwaiwai.
                Eia na manao no ka puniwaiwai.
                1 I ka imi waiwai, ma ka mahiai, ma ka lawaia, ma ke kalepa, a ma keia hana pono, kela hana pono, he pono ke imi me ka manao o ka naau no ka Haku keia imi waiwai ana, a, ma kana kauoha e hana pololei ai.
                2 I ke kuai ana, a me ka hoolimalima ana, a me ka hoounauna ana he pono ke hooulu i ka makemake o ka naau e pomaikai pu kou hoakuai, a me kou hoahoolimalima, a me kau mea i hoounauna ai, o pili ka makee ia oe.
                3 Ma ke kuai ana, a ma ka hoolimalima ana a ma ke kokua ana, o na mea pono au e makemake ai e hana mai kou hoalauna ia oe, oia kau pono e hana aku ai ia ia.
                4 Ina aole maopopo ia oe ke kumu kuai ewaewa ole, e make ai kou waiwai i ke kuai lilo aku, a me ka uku hoolimalima i ka hana, a me ka uku no ka halihali ukana, a me ka uku no ka waiwai hokaiia e ka holoholona paha, alaila e ninau aku i kekahi poe ike, he poe kaawale, aole no lakou ka waiwai, a i akaka i ko lakou manao, malaila paha e pono ai kau hana ana me ka oluolu.
                5 O ka mea puniwaiwai, i paulele hewa i kona waiwai ponoi, a i kuko hewa paha i ka hai, a noho paa ma ia hewa me ka haalele ole, a me ka hoowahawaha ole, aole loa ona noho ana maloko o ke aupuni o Kristo. 1 Kor. 6:10.
                6 He pono no na luna hoomalu a pau ke huhu i ka waiwai alunu, a e hana hoi ma ka oiaio, a me ka makau i ke Akua. Puk. 18: 21.
                7 He pono ke hoahewa koke ke kanaka ia ia iho no ka puniwaiwai ke loaa ia ia kekahi hoailona iloko ona, aka, alia e olelo, alia hoi e manao. "Ua puniwaiwai o mea" - "Ua makee waiwai o mea."
                Oia na manao no ka puniwaiwai no ka poe heluhelu i ke Kumu Hawaii. H. B.