Ke Kumu Hawaii, Volume IV, Number 19, 13 February 1839 — Page 73

Page PDF (856.62 KB)

KE KUMU HAWAII.
He Pepa Hoikeike i na me e pono ai ko Hawaii nei.
"O ka pono ka mea e pomaikai ai ka lahuikanaka; aka, o ka hewa ka mea e hoinoia'i na aina."
Buke 4. HONOLULU, OAHU, FEBERUARI 13, 1839. Pepa 19.

 

HE KAMAKAMAILIO.
He wahi kamailio, na Hoohano a me Manao.

                E noho ana o Hoohano ma kana papa palapala, puka mai la o Manao mai loko mai ona e kamailio pu me ia; alaila, ninau aku la o Hoohano ia ia, Heaha kau, e Manao? Olelo mai la o Manao,
                Manao. He wahi ninau ko'u ia oe.
                Hoohano. Heaha kou wahi ninau ia'u?
                M. Heaha la auanei ka mea e pau ai ke kolohe o na kamalii, ma keia pae aina, a e hooulu i ka noho pono ana, a me ka noonoo iho i ka mea e ola'i ko lakou uhane?
                H. Nawai mai la ia manao ou e ninau mai ia'u mau mea?
                M. Na'u iho no keia manao ninau ia oe.
                H. Auhea oe; aole au i makaukau loa i ke kamailio; aka, he wahi mea iki no nae hoi. Ke ninau aku nei au ia, He keiki nae paha kau e noho nei?
                M. Ae; he mau keiki ka'u eiwa, aka, ua kauliilii lakou, elua wale no keiki a'u i koe; hookahi kaikamahine, hookahi kekik kane, o ka muli loa a me kona mua.
                H. Auhea oe; e malama pono loa oe, i kau mau keiki, ea, a e ao aku ia laua ma ka pono, mai hoonawaliwali oe i ke ao aku ia laua, a i ke kuhikuhi aku i ke ala e hele pono ai.
                M. Ae; o ko'u pono paha ia ko ka makua.
                H. He hele no nae paha i ka pule?
                M. Aole; he hele wale iho no i ka paani.
                H. Nou kekahi hewa ilaila, no kou hookuu wale ana i kau mau keiki. Penei ka pono, ea; a hiki mai ka Sabati, a ua loaa i kau mau keiki ma ka hale me ke ao aku no ia lakou i ka palapala pono, a hiki i ka wa kani o ka bele, lalau aku ka lima akau a me ka lima hema i kau mau keiki, a alakai no ia lakou iloko o ka hale pule, a hoolohe no i ka olelo a ke Akua, oia kou pono la, ea.
                M. Ae; pela paha au e hana'i.
                H. Ke hele nei nae paha i ke kula?
                M. Aole.
                H. No ke aha? Ua nui loa ka hewa la, e Manao. Nowai la ka hewa, nou anei, no kau mau keiki paha?
                M. No'u paha ka hewa, no ka makua.
                H. Pela kuu manao, nou ka hewa; he nui na hale kula ma Honolulu nei, he mau kumu haole, a he mau kumu kanaka no hoi kekahi; he pono paha ia oe ke alakai i kau mau keiki i ke kumu haole, nana no e ao mai ia lakou.
                M. He uku paha 'uanei i ke dala.
                H. Mai makau oe i ka uku ana; eia ka mea i uku ai o na haumana, no ka hooemi loa ana o ke kokua ana, mai Amerika mai, o ua kumu haole la, nolaila keia uku ana; e hiki nae paha ke haawi aku i wahi puaa, i wahi kapa, i wahi moa, o kela mea keia mea ai, he mau paha ia uku. He minamina loa au i kau mau keiki, o noho naaupo loa lakou. Pehea oe e ae mai oe?
                M. Ae; he wahi mea ai ae la no la hoi, kekahi uku aku i ke kumu.
                H. Pono nae ia oe, e imi i mea e makaukau ai kona hele ana i ke kula; imi i pepa, papa-kahakaha, pepa heluhelu, i pono ka lakou ao ana.
                M. Kahi no, na ke kumu mai ka pepa.
                H. Ae; na ke kumu ka pepa, aka, he wahi kokua no hoi paha.
                M. Ae; heaha la hoi auanei? Oia iho la no hoi paha.
                H. Pau keia ninau a kaua. Ina oe i makemake e ninau hou mai, e ninau no.
                M. Ae; he manao aloha ko'u i na uhane e noho mai nei, ma kela wahi ma keia wahi pouli o ka honua nei, a pehea la auanei e hiki ai i kuu aloha, ke hana i mea e pono ai ia poe?
                H. He aloha oe ia lakou, ea? Pela no hoi kuu manao, he aloha no ia lakou; aka, ua manao paha oe he wahi hiki ole ia oe ke hana?
                M. Ae; pela no kuu manao, aole e hiki.
                H. Nolaila, he akaka ia'u, he aloha ole kou, no ka mea, he mau manao elua kou, o ka hana, o ka hana ole.
                M. Makemake no au e kokua ia poe.
                H. Pehea kou kokua ana ia lakou, me ke dala anei? me ka waiwai maoli anei? a hoouna aku maluna o ka moku, o kou kino anei ke holo aku e hai aku i ke ola ia lakou? Pehea la kou kokua ana, a me ke aloha ia lakou?
                M. Aole paha o kuu kino ke holo aku ilaila, he wahi kokua no paha ka'u. Pehea la ke kokua ana?
                H. Penei; ma ka pule mahina, oia ka la e haawi ai ke kokua, a kela mea a keia mea, i aloha i na uhane. Penei ke kokua ana; he hapaha o ke dala, he hapalua, he mea okoa, elua mea okoa; pela no a hiki i ka umi paha. A ina i ole ke dala, he waiwai e ae no paha; puaa, moa, palahu, koloa, kapa; hooili a