Ke Koo o Hawaii, Volume I, Number 1, 15 August 1883 — Page 4

Page PDF (416.32 KB)

keia sekona, ia wa i ikeia aku ai na onohi maka o Ata e hulili anapu ana e like me ka uwila, holo ae la oia iloko o kona mau laina kaua a pane aku la i na koa, oiai na poka pukuniahi e hoonakulu ana i ka lewa, a e lele makawalu mai ana hoi mai na kaa kaua Farani mai imua o lakou, i ka i ana aku:
                "E haule a make na kanaka i ka honua he mau tausani e like me ka makemake o na enemi," wahi a ke Ata, "aka, e o'u mau Pokii," wahi hou ana "mai haalele i ko oukou kahua e ku nei a hiki i ke kanaka hope loa."
                Aole o Welinetona he kanaka nui e like me ke kaulana o kona inoa, aole; he wahi kanaka pilalahi wale no oia, a he 5 kapuai me 10 iniha kona kiekie, o kona mau poohiwi, he laula kihikihi a he oioi puu mai hoi kona umauma; he loihi kona mau lima, a he nunui hoi na poho lima, me na aa nui e moe loihi ana; he uuku wale no kona wahi opu, no ka mea, ua puni o mua a me hope he iwi wale no; a o kona mau helehelena, he mau nanaina ano e loa kona mai na mea e ae a pau ma Enelani.
                Ua lawe mai makou i keia moolelo ma na kaua nui a ke Duke i hoouka ai, a ma ia kuamoo makou e hoolawa aku ai i ka makemake o na makamaka puni moolelo, a makou hoi i manaolana ai, e hooko ia no ka iini o kela a me keia.]

KONA MAU LA OPIO.

                O ka Makahiki Hookahi Tausani Ehiku Haneri me Kanaonokumamaiwa, oia ka makahiki kaulana loa iloko o na moolelo o na kanaka koa o ke ao nei. Iloko o keia makahiki kaulana i hanau ai o Napoliona Bonepati, ke kanaka a na aupuni kaua o Europa i komo ai ke anu maeele o ka makau, a ku lakou me ka haalulu nui i ka wa a keia kanaka hookalakupua  e  ku ai ma kekahi kihi o ko lakou aupuni. O Ilamuku Ne a me Soult, he mau Kenela no ke kahua hookahe koko, a ua kapa ia hoi o Ne e Napoliona,—oia ka Wiwo Ole o na Wiwo Ole, ua hanau ia laua iloko o keia makahiki kaulana. O Mehemi Ali, kekahi o na olali o Tureke, ua hanau ia iloko o keia makahiki, me Humeboli a me Kasebeliana. Ua olelo ia ae nei keia makahiki he makahiki hiki mua o na kanaka koa, a no ia kaulana, ua puka mai la i keia ao malamalama ma ka la 1 o Mei, ma ke Kakela o Danegena, Irelani, o ATA WELESELE, ka mea i hoolaa ia no ke kahua kaua "HE KANAKA POOKAPU I KE KOKO."
                O ke Duke o Welinetona, oia ke keiki ekolu a Rikeke Kole, ka Ela elua o Morinetona, a me Ane, kaikamahine hiapo a Ata Hili, ka Visakauna o Danegenona. O ke kulana o kona mau makua, oia kekahi o na kulana kiekie loa o ke koko a me ka waiwai ma na poai o na kanaka koikoi o Beritania. A e like me ke kiekie o na makua, pela i kiekie ai keia keiki iloko o na poai o na kanaka hanohano.
                O Rikeke Kole, ka makuakane o ka kakou hiwahiwa, aole oia he kanaka i ike ia ma kona ano naauao iho, aka, ua kaulana loa oia ma ka haku mele, a o ka himeni ka mea punahele loa iaia. He 12 makahiki mahope iho o ia manawa, i ka M. H. 1781, ua make aku la oia ma ka la 22 o Mei, a waiho iho la i na waiwai he nui wale a me na keiki na ka makuahine e hiipoi aku i kahi kamalei uuku iki o Ata opio.
                O keia makuahine, he elua ana mau keikikane e ola ana, oia hoi ka Haku o Morinetona, (oia ko Ata kaikuaana) a me ke Duke o Welinetona.
                Ua hoouna aku la ko laua makuahine ia laua a elua i ke kula ma Etona, a i ka hala ana o kekahi manawa loihi ma ia kula, ua hoihoi ia aku ka Haku Morinetona ma ke kula koa o Osefoda, a o Ata opio hoi ma ke kula koa o Enegera, a iloko o keia kula oia i ao ia ai i ke ano o ka lawelawe ana i na mea kaua a me ka olelo Farani.
                Iloko o kekahi mau makahiki loihi o kona noho ana iloko o keia kula, ua pii hikiwawe loa kona makaukau ma kana mau haawina kula, kana mau haawina koa a me ka olelo Farani. O kona kaikuaana. iloko o ia manawa, ua hoolilo ae la ke Kuhina Nui Wm. Pitt iaia ma kekahi oihana malalo ona, no ka mea, o keia keiki, he kulana kiekie kona e like me Ata, a ua lilo e aku la nae ke eo o ka hanohano maluna ona, no ka mea i loaa e o ka oihana, aka, o  kona kai kaina hoi, aole oia i  molowa i ka imi  ana i ka naauao, ka mea hookahi hoi nana e hapai ae i kona inoa a oi mamua o kona kaikuaana.
                Ma na la 7 o Maraki, 1787,   ua hookohu ia mai la o Ata he Elele Lawe Kauoha no ka Regimana Helu 73, a ma ka malama o Dekemaba, ua hoopii hou ia ae la oia he Lutanela no ka Regimana Helu 76, a ma keia wahi e ike ia ai ke ano o kona pii ana mai ke kulana ilalo a hiki i ke kulana kiekie loa malalo iho o ka mana Moi o kela aupuni mana nui o ka honua nei, a e hoomaopopo ia hoi keia papa kuhikuhi e kona mau poe heluhelu, oia na loli ana o ka hanohano i na makahiki i kau ia aku ai o keia mau inoa i ke Duke o Welinetona.
KULANA.  MAKAHIKI.
Elele Lawe Kauoha Regimana 73
Maraki 7, 1787
Lutanela, ' ' ' 76.... Dekemaba 25, "
Kapena, Pualikoa mama Helu 18.... Okatoba 31, 1792
Mekia, " wawae Helu 33.... Aperila 30, 1793
Lieut Col. " " " ".... Sepateb 30, "