Ke Koo o Hawaii, Volume I, Number 1, 15 August 1883 — MOOLELO O NA KAUA —A KE— DUKE O WELINETONA KA MEA I KAPAIA E IA AU, KE Duke Hao o Enelani! —HE— KANAKA POOKAPU I KE KOKO! KE KAUA ANA O NA PUALI KAUA BERITANIA,—A ME KO ENELANI MAU PAPU POHAKU. [ARTICLE]

MOOLELO O NA KAUA —A KE— DUKE O WELINETONA KA MEA I KAPAIA E IA AU, KE Duke Hao o Enelani! —HE— KANAKA POOKAPU I KE KOKO!

KE KAUA ANA O NA PUALI KAUA BERITANIA,—A ME KO ENELANI MAU PAPU POHAKU.

[I na poe heluhelu o ka. Nupej>a "Kid Ivoo o Hawaii, Aloha Oukou : T knlike ai pie ka. puka mua loa ana o kehi Nupe]>a. īīou, pela makou e pahola aku 11 ei i ka lehulehu i\o ka. manawa mu«i loa i ka moolelo o ATA WK!LESELE, oia lioi ma kahi olelo ana ke DUKE O ke Keiki Alii o ke kahua kaua, a o ke Pukona-

kona hoi o ke kahua hookahe koko o Watalu, a 0 ka oi hopo ole lioi o ke K!oa a me ka Wiwo ole imua o na enemi. Oiai keia kanaka puuwai liona e ku ana maluna o na kahua kaua kaulana lehulehu wale, aia hoi oia e alo ana i ka ino o na ululaau a me na .waoakua, e pii ana malunā o na kuahiwi, e auana ma na muliwai akea e hiki aku ai i nu enemi, aia lioi iloko o kona_puuwai e ka.palili ana kona mau manao ma kona umauma ahi e like me ka nwila, a o ke kanaka e like me keia ano, oia ke' kanaka hiki ole ke hoomalielie īa aku kona inaina no_ka pono o ka Noho Alii a me ka maluhia o kona lahui, a oia hoi ke kanaka a Enelani i hapai ae a kiekie" iluna, a olelo ia iloko o na moolelo kaua o Beritania Kui i keia la, "Aole loa he Alihikaua i loaa ia Enelāni'mai kona hookumu ia ana mai he aupuni kaua a hiki iloko o keia keneturia e hele nei e like me Ata, ke Duke o ~W"elinetona." Ua o-lelo o 3eniamina Disaraeli, oia hoi ke Kuhina !Nui o Enelani i pau iho nei iloko o kela mau makahiki i hala aku la, maloko o ke Keena Ahaolelo i ka makahiki o ua Duke nei i make ai, 1&51, imua o kekahi anaina nui i akoakoa ae no kaJhoolohe i kekahi haiolelo no na mea e pili aqa 1 ua Duke nei, penei : Tna aole i loaa. ia Enelani he kanaka nona iho, e laa mo v ke Duke o Welinetona, he Alihikaua Nui no ka aina, a o ka Haku N"elekona hoi, he Adimarala Nui 110 ka moann, ina paha, iloko o keia la, aole o Ēnelani maluna o kona kaliua ponoi iho, īna la aia oia malalo o na kanawai o Farani, a he l?analaau lioi i kaili ia malalo o ka ikaika/' O'k'e D*uke o Welinetona, he kanaka oiaJ ike -ia e na aupuni kaua oke ao nei ma ke ano, he Alihikaua koaa me ka wiwo ole, hemaunooīioo akahele a he liooko i kana mea e olelo ai, ina he kaua a hiki i ke kanaka liope loa, no ka mea, ua olelo oia maluna o ke kahua kaua o Watalu, i ka e haalulu ana ka honua i ka liolo a na kaakaua, a o kona mau laina koa knea hoi, e haule a make ana he mau hsnaeri i kela a me

keia aekooa,' ia X nra i ikeia aku ai naonohi maka o Ata e hulili anapu ana e like me ka uwila, halo aer)a oiā iloko o kona mau laina kaua aku la i na koa, oiai na pofe:a pukuniahi e hoonakulu ana i ka lewa, a e lele makawalu mai ana hoi mai na kaa kaua Tarani mai imua o lakou, i ka i ana aku : u E haule a make na kanaka i ka honua he mau tausani e like me ka makemake o, na enemi," wahi a ke Ata, u aka, e o'u mau Pokii/' wahi hou ana " mai haalele i ko oukou kahua e ku nei a hiki i ke kanaka hope loa." Aole o Welinetona he kanaka nui e me ke kaulana o kona inoa, aole; he wahi kanaka pilalahi wale no oia, a he 5 10 iniha kona kiekie; o kona mau poohiwi, he laula kihikihi a he oioi puu mai hoi kona umauma; he loihi kona mau lima, u he nunui hoi na poho lima, me na aa nui e moe loihi aua; he uuku wale no kona wahi opu, no ka mea, ua puni o mua a me hope he iVi wale no; a o kona mau helehelena, he mau nanaina ano e loa kona mai na mea e ae a pau ma Enelani. Ua lawe mai makou i keia moolelo ma na kaua nūi a ke Duke i hoouka ai, a ma ia kuamoo makou e hoa>lawa aku ai i ka makemake o na makamaka puni moolelo, a makou hoi i manaolana ai, e hooko ia no .ka iini o kela a me keia.]